1 MAYIS İŞÇİ BAYRAMI

• 29 Nisan 2024 Pazartesi 22:34:25

1 Mayıs’ın tarihçesi:

Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat emekçileri, günlük sekiz saatlik iş günü için Melbourne üniversitesinden Parlamento evine kadar 1856 yılında bir yürüyüş düzenlediler. Bu hak arayışından ciddi bir sonuç elde edilemedi. Fakat Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu 1886 yılında işçilerin hakkını aramak için bir karar aldı ve bu karar uyarınca işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma şartlarına karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bırakma eylemi yaptılar. Chicago’da yapılan gösterilere yaklaşık yarım milyon insan katıldı. Kentaki’de 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi yan yana gelerek yürüdüler. O dönemlerde Kentaki’deki parklar siyahlarla kaplanıyordu. Siyah-beyaz işçiler, omuz omuza Ulusal Park’a geldiler. İşçi sınıfının bu kitlesel eylemi sonucunda gazeteler günlerce “böylece önyargı duvarları yıkılmış oldu” manşetleri atıp, yorumlamıştı. Bu kitlesel eylemler, ilerleyen dönemlerde de devam etti fakat 4 Mayıs’ta kanlı Haymarket Olayı’nın patlak vermesine neden oldu. Bu olay sonrasında 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. Ancak 14-21 Temmuz 1889 yılında toplanan 2. Enternasyonal’de bir Fransız temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü” olarak kutlanmasına karar verildi. Alınan bu karardan sonra ikinci etkinlik 1890 yılında gerçekleştirildi ve böylece 8 saatlik iş günü birçok ülkede resmen tanınarak 1 Mayıs Bayramı’na dönüştü.

Osmanlı döneminde işçi örgütlenmesinin en etkin olduğu şehir Selanik şehriydi. Selanik’te tütün, liman ve pamuk işçileri bir araya gelerek 1 Mayıs İşçi ve Emekçi dayanışmasını kutladılar. İstanbul’da 1912 yılında gerçekleştirilen 1 Mayıs kutlamaları, 1923 yılında yasal olarak “İşçi Bayram’ı” olarak ilan edildi. Ne var ki; 1978 yılında yapılan 1 Mayıs kutlamalarında 28 kişi ezilerek, boğularak ve panzerler altında ezilerek ve 5 kişi de silahla vurularak hayatını kaybetti. Bu kanlı 1 Mayıs kutlamalarında toplam 34 kişi hayatını kaybetti. O dönem, DİSK’in yayınladığı listede ölen sayısı 36 kişi olarak açıklandı. Bu olaydan iki yıl sonra 12 Eylül darbesiyle birlikte Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı ancak 2007 yılında tüm gözaltılara rağmen kısmen de olsa Taksim’de gösteriler devam etti. TBMM, 22 Nisan 2009 yılında aldığı kararla 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı’nı resmi tatil olarak ilan etti.

Tüm emekçilerimize ve "çalıyorlar ama çalışıyorlar" demeyen tüm temiz yüreklerin 1 Mayıs İşçi Bayramı’nı kutluyorum.