ERZURUMLU NAFİZ KOTAN KİMDİR?

• 20 Nisan 2024 Cumartesi 14:56:54

Nafiz Kotan 1885 yılında Erzurum’da doğan Nafiz Bey küçüklüğünden itibaren bir yandan okumuş bir yandan ticaret yapmaya başlamıştır. Küçük yaşta babasının vefatı üzerine amcasının yanında hem eğitimine hem ticaretine devam etmiştir. Daha sonra amcasının da vefatı üzerine İstanbul’a yerleşmiştir. Eğitimini bitirdikten sonra gençlik yıllarında İstanbul’da ticaretini geliştirmiş özellikle halı ticareti ile uğraşmıştır.
Türk havacılık tarihinin önemli isimlerindendir. İlkokuldan itibaren babası ile beraber ticaret hayatına atılmış ve İstanbul’da halı ticareti ile bu girişimlerini devam ettirmiştir. Havacılığa katkıları I. Dünya Savaşı’nda başlamıştır. O dönem aldığı iki adet Breguet XIV B model uçağı orduya bağışlamış ve bu uçaklarda Akşehir Cephe Komutanlığı’na gönderilerek "Erzurumlu Nafiz" ve "174. Alay" olarak isimlendirilerek göreve başlamışlardır. Bunu takiben Nafiz Kotan kendi parasıyla yine dört uçak daha almıştır. Fiat R-2 model bu uçaklar aslında birer keşif uçağıydı ancak dönemin şartlarında Türk ordusunda aktif muhaberelerde hatta bombardımanlarda dahi kullanılmıştır. Bu uçaklara da "Nafiz-1", "Nafiz-2", "Nafiz-3", "Nafiz-4" isimleri verilmiştir.
Nafiz Kotan daha sonra mevcut parasını bulunan Osmanlı Bankası aracılığı ile Atatürk’ün emrine tahsis etmiştir. Takiben ticaretten inşaat sektörüne giren Kotan’ın işleri burada yolunda gitmemiş ve maddi durumunun kötüleşmesi ile Erzurum’a dönmüştür. Erzurum’da Ticaret Odası Başkanlığı da yapan Kotan şeker hastalığına bağlı gelişen koma neticesinde 1946 yılında Erzurum’da vefat etmiş ismini tarihe altın ile yazdıran isimsiz kahramanlarımızdandır.
Ankara’da müteahhitlik de yapan Nafiz Kotan, Ankara’nın modern bir başkent olması için çabalamıştır. Ankara’da birçok eser bırakan Nafiz Kotan’ın en önemli eseri ise mimarlığını arkadaşı Arif Hikmet Koyunoğlu’nun yaptığı ve kendi adının aldığı, Ulus semtinde bulunan Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı’dır. Apartmanın en büyük özelliği Ankara’nın ilk asansörlü ve kaloriferli binası olmasıdır. Ankara’nın ilk kaloriferli ve asansörlü binası Erzurumlu Nafiz Bey Apartmanı. Nafiz Kotan kurtuluş savaşının önemli simalarından olan, İtalya’dan getirdiği uçakları ve tüm mal varlığını Ordu ve savaş giderlerine kullanması için Mustafa Kemal’e veren kişidir.
Yaşamı boyunca 1914’ yılında 2 adet, 1917 yılında 4 adet olmak üzere toplamda 6 adet uçak bağışlamış bunu yanı sıra ordumuzu farklı yardımlarda da bulunmuştur. Diğer yandan Kurtuluş Savaşı’da bitip Cumhuriyet ilan olununca Ankara’nın gelişmesi için uğraşmış ve çeşitli apartmanlar yapmıştır. Kendisi gibi ismi unutulmaya yüz tutan nice değerli insanlar bu ülkenin kurulmasında büyük rol oynamışlar ve genç Türkiye Cumhuriyeti’nin yaşaması için uğraş vermişlerdir.
Ahıska’da Rus idaresi dönemi başlamasıyla Ahıskalılar, 1853- 1856 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlı ordusuna yardım ettiler ve savaş sonunda Rusya’nın baskısından ve zulmünden kaçmak için Erzurum’a sığındılar. Kotan ailesi bu zulümden kaçarak Erzurum’a yerleştiler. Ermeni soykırımına maruz kalan aile birçok ferdini bu zulümde şehit vermişlerdir. Nafiz Kotan Ahıska Türklerindendir.
Erzurumlu Nafiz Kotan ve ailesine bu kahramanlıklarından dolaya şükranlarımı sunuyorum. Allah’a ısmarladık Hoşça kalın.
Aydın Benli
Siyaset Bilimci Yazar