Karl Marx'ı da Eleştirebilmeliyiz

• 11 Şubat 2024 Pazar 19:59:39

1.)Alt Yapı -Üst yapı Kavramlarının Eksikliği

Marksist üstyapı, Marksist toplum kuramında, insan öznelliği ve toplumun maddi varlığının birlikteliğinin özgün biçimidir. Biçim bir dereceye kadar nesnel bir dereceye kadar özneldir. Altyapı, üretici güçler ve üretim ilişkilerinden (işçi-işveren çalışma şartları, işbölümü, mülkiyet ilişkileri vb.) oluşur. Marksist teoride altyapı, üstyapıyı oluşturan kültür, kurumlar, siyasi iktidar ilişkileri, roller, ritüeller, devlet gibi toplumun diğer ilişkilerini ve düşüncelerini belirler. Bu durumda katı ekonomik determinizmi " kültürü,inançları" paradigma olarak hafife almıştır.Örneğin; 1.Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle beraber başarısızlıkla sonuçlandı. İşçiler, tek bir çatı altında birleşmek istemediklerinin farkına vardı. Hatta işçiler yaşanan kargaşalar sonucunda Marx’ın istediğinin tam tersi bir yolu seçip kendi ülkelerini savunup birbirleriyle kıran kırana savaştılar. Pat Buchanan bu durumun sebebini ‘’Fransız, Alman, ve İngiliz işçiler vatanları için birleşip birbirleriyle savaşmaya gittiklerinde marksistler bir gerçeğin farkına vardı. Diğer örnek ise SSCB dağılırken yaşanan ulusal hareketler ve Kültürel yozlaşmanın sonucu oluşan bürokratik kaos.

2.)Komünizm İnsan Doğasına Uygun Değildir

Bazıları diyebilir milyonlarca yıl ilkel komünal biçimde yaşadık evet doğru ama orada da bir hiyerarşi ve klanlar arası rekabet vardı. Eşitlik diye birşey yoktu.Diğer neden biz veri teknoloji,ekonomik,siyasi ve sonuçlarla ilkel komünal topluma doğru gidemeyiz.Herakleitos’ un dediği gibi " Aynı nehirde iki kez yıkanmaz" Dolayısıyla doğada bir değişim ve dönüşüm vardır.Hobbes :" insan insanın kurdudur" demiştir.Evrimsel olarak insan milyonlarca yıl rekabet güdüsüyle harket etmiştir.Bu rekabet mekanizmaları biçim değiştirmiş olsa da varlığını sürdürmekte .Böyle bir doğa kanununa tam eşitlik istemi ;ütopiktir.

3.) Kehanet Yanlışlığı

Karl Marx, insanlığın geçireceği bazı evreleri sıralamıştır.Kapitalizm’den sonra sosyalizm ondan sonra da Komünizm gelecektir demiştir fakat bu bilimsel bir yöntem değildir.Poztivizm’ e de aykırıdır.Gelecek için sistem belirlemek amprizimden de uzaktır.

4.)Demokrasi kavramından Uzak durmaları

Evet ,Aristoteles ve Platon demokrasi kavramının karşısındaydılar fakat onların alternatifi de aristokrasiydi. 2. enternasyonalde Kautsky demokrasinin gerekliliğini savundugu için sosyalistler ona dönek demişti oysa tarihe baktığımızda özellikle Avrupa tarihine baktığımızda demokrasinin ilerleyişiyle sosyalizm kavramının temelleri oluşmustur.Bunu 1848 devrimleri ve 1871 Paris Komünün’ de görebilirsiniz.

5.) Günümüzde Sadece üretim Biçimi değil Tüketim biçimi de ele alınmalı

Örneğin 1929 Buhranın’ da Keynes’ in önerileri.1929 kapitalizmin ikinci ciddi krizinden "eksik istihdam" savı ve krizden çıkış önerisi olarak kamu harcamaları yolu ile talep yetersizliğinin giderilmesini tavsiye eden ve politikalarının uygulanmasıyla bu büyük buhrandan kapitalizmi kurtaran Keynes elbette üretimi göz önün de bulundurmuştur fakat tüketim cephesini ihmal etmemiştir.

6.)Savunma güçlerinin alan ve tanımının belirlenmemesi.
Karl Marx ,Burjuva sınıfının yıkılması kavramına odaklanmıştır.Ona göre ileri kapitalist devletlerde devrim olacağı için büyük dış güç kalmayacaktır fakat Rusya’daki Ekim Devrimi bu çelişkiyi göz önüne sermiştir.Milis güclerinin ile değil düzenli ,sürekli bir savunma gücü kendisinin tarihi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.

7.)Marx’ a göre Sosyalizm Komünizm’ in ilk evresidir.Lenin ise bu iki sistem arasında federasyon süreci veya başka ara
süreçler olabikeceğini söyler.Sscb oluşum gelişim ve dağılım süreci bunu doğrulamıştır.

8.)Marx’ ın Lümpen Proletarya sınıfını düşük ,gereksiz, önemisiz görmesi.
Lümpen,İçinde bulunduğu toplumun kültürüne yabancı düşen, sözde bilgili tutum ve davranışlarıyla itici olan; mensup olduğu sınıfın insanlarından kendini üstün göstermeye çalışan, bu yolda itici tavır ve tutum sergileyen, büyük bölümü işçi sınıfından oluşmuş insanlar.Marx’ın lümpen proletaryayı sert sözlerle eleştirmiştir.Marx lümpen proletaryadan “serseriler, suçlular, fahişeler,” “ahlaksızlar, düşkünler”, hırsızlar, üçkağıtçılar, paçavralar, kapkaççılar, avareler ve dilenciler diye bahseder (Tamamı Marx’ın tabirleridir). “Sefalet içinde yaşayan” bu eşkıyalar, der Marx, toplumun düşkün katmanlarına hapsolmuş “yedek sanayi ordusunun safrasından” başka bir şey değildir. Dahası, bunların genel itibariyle ilerici bir siyasi güç teşkil etmediğini, asla da edemeyeceklerini belirtir.
Burada iki sorun var,birincisi: Günümüzde bu Lümpen ozellikleri taşıyan işçi sınıfı az değildir.
İkincisi: böyle çoğunluklu bir sınıfı ikna etmekten vazgeçmek ne kadar yapıcıdır?

9.)Kurutuluş perpesktifini sadece işçi sınıfı temelinde değerlendirmesi ve işçi sınıfını gereğinden fazla bir rol vermesi.
Ekim Devrimi’nde yarı feodal olan ,Çarlık Rusya’da bilinenin aksine köylü sınıfı öncülük etmiştir.Çin Devrimi de öyle.Paris Komünün’ de işsizler daha fazla rol sahibi olmuşlardır.Günümüzde ise uluslararası ve iktisadi anlamda karşılıklı bağımlılığın arttığı bu dünyada ,işçi sınıfına küresel merkezi misyon yüklenemez.Çünkü ülklerdeki kapitalist gelişim heryerde aynı değildir.Diğer nokta işçi sınıfı ekonomi kollarındaki dağılımı ve kapasitesi farklıdır.Ayrıca ,işçi sınıfına odaklanmak diğer kıvılcım olabilecek hareketlerinin gücünü (ögrenci hareketi,ekolojik hareket,kadın hareketi, entelektüel hareketi ) bertaraf etmiş olur.Hızlı değişen bir dünyadayız öncü olabilecek hareketi kesin gözüyle değerlendirmek rasyonal değildir.

10.)Marx üretim araçlarının toplumsalaşmasını,idealindeki ütopyanın temeli varsayar fakat bu insan yapısı için yeterli bir kriter değildir.İnsanın tutkuları ve yıkıcı içgüdüleri vardır.Frued iç güdüleri yaşam ve ölüm içgüdüsü olarak iki sınıfa ayırmıştır. Yaşam iç güdüleri açlık, susuzluk, cinsellik gibi kendini korumaya ve türün devamını sağlamaya yönelik faaliyetleri kapsar. Bunlar libido yolu ile ortaya çıkan yaşama gücünü kapsayan enerjilerdir. Ölüm içgüdüsü yıkıcı bir güçtür. Mazoşizmde ve ya intiharda olduğu gibi içe yönelik ve ya saldırganlık ve nefrette olduğu gibi dışa yönelik olabilir.