Cahilliğin temelini bilgisizliğin sarstığını söyleyen ve senelerin öbür senelerce cahilliğin aratarak çoğalması bilginin söz gelimi anladığını savunanların tezini yaşadığımız cağ en az 2 diplomalı olup evlerimizdeki işsiz çocuklarımızla ödetiyor. Bilginin asırlarca taşındığı kitapların bilince dönüşmeyen bir bilince bilginin kibirliliği bilgiye sahip olmamanın çöküntüsünü yaşatıyor. İşte bu noktada kendinin bir bilgi formu olduğunu anlamayan Yunus Emre’ nin ifadesiyle ilim ilim bilmektir ilim kendin bilmektir sen kendin bilmesin bu nice okumaktır ilahisini bilginin bir formu olarak ortaya çıkan ben merkezli sahiplendiklerimiz ve sen diye ötekileştirdiklerimiz şeylerin bilginin bir formu olarak bizde bir değer yargısı oluşturması ve bir ayna olarak duygu düşünce yasayışımızın bu çember ekseninde dönüp dolaşması baş nokta ve son nokta olarak yansıtması bilginin bendeki açılımı ve sendeki açılımı arasında köprü mahiyetinde kalp merkezli bilginin bizi hem başa hem sona olana yani merkeze taşımasını anlatır bu bilgi sonuç olarak bir değer yargısı olan ahlakın erdemli toplumlara ulaşmasını sağlar . Maslow ‘un ihtiyaçlar hiyerarşisinde bilginin en alt basamağındaki fiziksellik en üst noktada ahlaka dönüşmesi bilginin bilince dönüşmesiyle alakalıdır kendimi bilme konusunda ilk basamağın bedensellik olması ve bunun yıllar içinde değişmemesi toplumun tek basamaklı ( dikey yükselişe ) basamakları çıkmaması toplumun ahlak değerlerinin yitikleşmesi toplum olarak cahilliğin zirvelerini tırmanmak ( yatay açılış ) ifadesiyle özdeşleşmeyi açığa çıkarır.
Şeyin bilgisi şey olarak varsa eşyanın bilgisi eşyaya kattigimiz anlam üzerinden vardır bu çoğaltılabilir ben varsa bene kattığınız anlam üzerinden anlar ve anlatabiliriz . Bu anlayış ise kal ilminin hal ilmine dönüşmesini hal ehli insanlar üzerinden anlayabiliriz . Bilgi üzerinden bizdeki açılım bizdeki tanım kadardır hal eli bir hocanın deneyimi ( irfanı ,aşkı ) kadardır . Bu deneyim bilgiyi körükleyen ateş gibidir . Bilgisinin kölesi olmayan bilgisine aşk katan irfan sahibi insanlardan kalıbımız nispetinde bize hal olarak geçer eski bilgilerin formuna yeni bir biçim verir . Kendimizi tanınma yolunda bilgimiz nisbetinde tanıyacağımız bu bilgi ise işlenmemiş bilgi ile değil işlenmiş bilgiyle anlaşılır .
( Cahilliğin perdeleri diplomayla değil gerçek bir hocanın verdiği hali yırtar.)