Fatih Sultan Mehmet Han'a İzafe Edilen "İstemem" Şiiri Hakkında

• 29 Temmuz 2023 Cumartesi 04:27:37

"Gül Koklayan Fatih" portresi Nakkaş Sinan Bey’in öğrencisi Şiblizade Ahmet efendinin eseridir.

Fatih Sultan Mehmet Han’a ait Fatih Divanında "İstemez" redifli 28. şiir yer almaktadır. Oysa günümüzde "İstemem" redifli başkaca bir şiirden bahsedilmekte olup üstelik Fatih Sultan Mehmet Han’a izafe edilmiştir. Böyle bir şiire Avni mahlasıyla kaynaklarda rastlanamamakla beraber kullanılan üslup ve diğer edebi incelemelerin değerlendirilmesi neticesinde şiirin Fatih dönemine uygun olmadığı görülmüştür. Öncelikle divanda yer alan şiire göz atalım.

İSTEMEZ

1. ‘Işk ile vîrân iden göñlini ma‘mûr istemez
Hâtırın mahzûn iden bir lahza mesrûr istemez

2. Hâk-sâr olup hevâ-y-ile gubâr olan göñül
Hâk-i râh-ı yârdan bir dem özin dûr istemez

3. Hoş gören âkil fenâ tavrını şöhret gözlemez
Künc-i uzlet isteyen kendüyi meşhûr istemez

4. Lâ‘l-i nâba meyl kılmaz bağrını pür-hûn iden
Dâmenin pür-eşk iden lû’lû-yı menşûr istemez

5. ‘Işk nakdi bir hazînedür aña yokdur zevâl
Mâlik olan ‘Avniyâ bir gence gencûr istemez

İSTEMEZ - ŞERH

1. Gönlünü aşk ile viraneye çeviren kişi, (bir daha) onun mamur (bayındır) olmasını istemez. Hatırını hüzünlere alıştıran da (artık) onun bir an bile sevinçli hâle gelmesini istemez. Gönül, dîvân şiirinde genellikle eve, saraya, ülkeye teşbih edilir. Bu beyitte de âşığın gönlü, gam yüzünden viran olmuş bir eve benzetilmiş; âşığın hatırı da o evde oturan hüzünlere batmış bir insan gibi düşünülmüştür.

2. Aşk yüzünden toz toprak gibi yerlere serilen gönül, (çektiği ahların rüzgârı ve döktüğü gözyaşlarının seli sebebi ile) sevgilinin yolunun toprağından bir an bile uzak kalmak istemez. Bu sebeple, aşka tutulan gönül ah edip gözyaşı dökmez ki, ahının rüzgârı ve gözyaşlarının seli, toprak olmuş bedenini sevgilinin yolundan uzaklaştırmasın.

3. Fânilik (geçicilik, ölümlülük) yolunu seçen akıl sahibi kişi, şöhrete gözünü dikmez; çünkü uzlet köşesinde oturma(nın güzelliğini) idrak eden kişi dillere düşmeyi asla istemez.

4. Bağrını (aşk yüzünden) kanla dolduran (âşık), saf yakuta (artık) ilgi duymaz. Eteğini gözlerinden akan yaşlarla dolduran kişinin de dizi dizi incilere ihtiyacı kalmamıştır.

5. Ey Avnî; aşk akçası (aslında) tükenmeyen bir hazinedir. (Ona) sahip olan kişi, (artık) hiçbir (gerçek) hazinenin bekçisi olmak istemez. Avnî’ye göre, asıl zenginlik ve varlık, aşktır. Aşk dışındaki bütün değerli varlıklar gelip geçicidir ve bu dünyevi zenginliklere sahip olmak, aslında hazine bekçiliğinden başka bir şey değildir.

Beyitte, sufîlerce kutsi hadis olarak kabul edilen “Ben gizli bir hazine idim; bilinmemi sevdim..” sözüne telmihte bulunulmuştur.

Şimdi ise uyarlama olduğu düşünülen ancak sanki Fatih Sultan Mehmet Han yazmış gibi gösterilerek dolaşıma sürülen "İstemem" şiirini inceleyelim.

İSTEMEM

Sen kokmayan gülü neyleyim,
Neyleyim sensiz baharı?
Sen doğmayan günü neyleyim,
Neyleyim sensiz ben dünyayı?

Senin tenine değmeden gelen yağmuru istemem,
meltemi istemem.
Seni parlayacaksa parlasın yıldızlar,
Sana yanmayan yıldızı semalarda istemem.

Bülbüller söyleyecekse seni söylesin,
Senden okumayan bülbül olsa dinlemem.

Özlemim sen olacaksan yansın yüreğim,
Sılası sen olmayan gurbeti istemem, vatanı istemem.

Bir ateş yakacaksa beni kalbimden,
Senin aşkının ateşi yaksın,
Senden gayrı başka bir aşkla kül olursa kalbim,
Bu kalbi istemem, ateşi istemem, koru istemem.

Seni göremediğim vahalar bedevilerin olsun,
Ben senin çölünü isterim, suyu istemem.

Sana çıkacaksa durmaz yürürüm,
Sonu sen çıkmayan yönü istemem, yolu istemem.

Ben gönüllü bir köleyim, kulağımda küpem.
Kalbini fethedecekse geçerim bin Sina’yı birden.

Yoksa neyime?
Bu fethi istemem, Mısır’ı istemem, cihanı istemem.

Ben Sultan Fatihim, önündeyim İstanbul’un.
Yakarım bu şehri yüzünde bir tebessüm için.

Yoksa gül yüzünü güldürmeyen sultanlığı istemem, İstanbul’u istemem.

Ben bir garip yunusum, yazdığım sensin, yandığım sen.

Senden gayrı bir aşka ben kalemi istemem, kâğıdı istemem.

Ben senin ümmetinim, sensin benim efendim.
Senden gayrı, senden başka efendi istemem, sevgili istemem, istemem

Şiiri seslendirilmiş olarak dinlemek isterseniz www.youtube.com/watch?v=t9D18bxmxdU
Yazan/uyarlayan her kimse yüreğine sağlık diyorum sadece.