İlke
Sözlükten;
“1. isim Temel düşünce, temel inanç, umde, prensip:
2. isim Temel bilgi:
3. isim Öge, unsur:
4. isim Davranış kuralı:
5. isim, mantık Her türlü tartışmanın dışında sayılan öncül, mebde, umde, prensip.”
Tanımdan gidilince, temel kural ve tartışılmaz dikkatimi çekti. Temel ve tartışılmaz ise zaten gelişmesi mümkün değildir! Tartışılamayan bir şey, ancak rıza veya zorla kabul edilir! Kanunların zorlayıcı hükümlerini bilirsiniz, ideolojiler ve türevleri ise rıza ile kabul edilir! Kanunlaşır ise zorla! Yasama, zorlama ile rıza ayrımını yapmaz ise sorun çıkar! Yasamanın amacı, genel olarak herkesin haklarının savunulması. İstisnalar ve ayrımcılık artar ise maksada ulaşılamaz!
Yasalarla belirlenmemiş ilkeler, mesela ideolojik, felsefi görüşler gibi, “Hayvanseverlik” benzeri konularda ilkeler sorgulanmaz! Sorgulansa da karşılığı olmaz! “Mahalle baskısı” benzeri ilkeler yasallaşmadığı sürece sıkıntı olmaz!
İnsan ilkeli olmalı mı?
Yasalarla belirlenmiş ilkeler dışındakiler (zorlayıcı olmayanlar) için;
“Olmalı” diyenlerin çoğu, kendi ilkelerini kast eder ve başkalarının da ilkeli olması gerektiğini söyler! Yani ilkeli olmaktan kastı, kendi kabul ettiği ilkelerdir. Başka ilkeleri yok saydığından onları, “İlkesiz” olarak adlandırır!
“Olmamalı” diyenler, yukarıdaki “ilkesiz” sınıfına itilir ve dışlanabilir!
Olmalı mı, olmamalı mı?
Olmamalı! Zaten yasama ve kanunlar, ilkeleri belirliyor; ayrıca kabullerle kişinin kendini veya başkasını sınırlaması gerekmiyor! “Olmalı” diyenlerin beklentisi bu ilkeler üzerinden “Fayda” sağlamak; kendi ilkeleriyle, kendisinin çeliştiği durumlar olunca zaten “İlkesiz” konumunda olacak! Bu durumda ya ilkelerini esnetecek ya da tamamen bırakacak! Durduk yere, “İlkesiz” olacak! Yasalar dışında ilkesi olmayanlar için zaten sıkıntı yok. Kendini ilkeler arasında dolaşmak gibi sıkıntıya sokmaz. Başkalarını da kendi ilkeleriyle sıkmaz. Başkaları da ondan beklentiye girmez!

İlke ile kuralı, karıştırmamak gerek! Futbol 11 kişi ile oynanıyor ise 14 kişiyle oynamaya kalkışmamalı. Karşılıklı kabul önemli; 14 kişi ile oynayan bulunur ise sorun yok!
Son tahlilde; “İlkeli” olanların yükü daha fazla! “İlkesiz” olanların hiçbir yükü yok! Yasalara uymak, her ikisi için de geçerli. Yük isteğe bağlı olunca sorun yok!

Saygılarımla,
Ahmet Bektaş