Üç Adım

• 16 Mayıs 2023 Salı 01:57:50

Üç Adım

Önceden yazdığım üç yazıyı birleştirdim.
İnsanlık gelişiminde, gelinen aşamayı anlamanın bireysel çok faydaları var!
Metaverse oluşturma sonucunda, yapay zeka ve yapay zekanın kullandığı avatarlar çok önemli. Ya metaverse üreticisi ya da avatar tercihi var! Kısaca ya üretici ya da ürün olma tercihi var! Bu üç adım bilinmediğinde “Avatar” olarak başkasının ürettiği metaversede ürün-çıktı olarak işlemek var! Avatar olmayı tercih etmenin eleştirilecek yanı yok! Birey kendini nasıl isterse öyle tasarruf eder! Burada dikkat çekmek istediğim şey, tercih edilen tarzın bireye uygun olması ve bireyin kendi tercihinden yakınmaması. Avatar da olsa yakınmadığında sorun yok. Çelişki var ise önem ve değer de aranmaz!
Metaverse
Meta, öte.
Öte söylem, diğer gibi.

Kelime anlamlarına takılmadan metaverse, öte yaşam gibi. "Meta fizik- fizik ötesi" benzeri, düşünülebilir. "Paralel evren/ler" gibi. Veya "Kabul"! Hayalde gelişen gibi. Herkesin bir metaversei zaten vardır. Bilinçli veya bilinçsiz işler!

Metaverse aslında insanlığın ilk aşamalarına uzanır. Öte düşüncesi, yeni değil. Buna dair kurgulananlar, yeni değil. İnsanların kendi metaverselerini, diğerlerine kabul ettirmeye çalışması da yeni değil. Herkes kendi metaverseinin esas unsurudur. Diğerleri, yardımcı unsur! Kısaca insanlar, ya kendi metaverselerini amaçlar ya da yardımcı unsur olarak başkasında yer edinmeye çalışırlar!

Zaten metaverse kapsamında yönlenen insanların, metaversei yeni bir "Şey" olarak algılaması, metaversenin yeni gibi sunulmasından kaynaklı. Yeni gibi sunmak da var, yeni anlamak da var! Sonradan fark edilen, yeni gibi düşünülür! Zaten metaverse kapsamında şekillenen insanlık, "Metaverse" kapsamına girmekten endişeli. Oysa mental olarak zaten o kapsamda! Egemen versiyon işliyor. Yeni olarak sunulan, yem olabilir. İnsanlara reddedebileceği bir metaverse sunulur ise zaten işleyeni (içinde bulunulanı) sorgulamayacaktır. Amaç mevcut metaversenin devamının sağlanması veya gizlenmesi ise yenilerin kabul görmemesi, işi kolaylaştırabilir. Bazı "Ters vuruş" işe yarar! Eskinin elden gideceği korkusunun oluşması için eskiyi ortadan kaldıracağı zannını oluşturacak yeni metaverseler sunulabilir! "Mevcut elden gidiyor, sahip çıkalım" algısı için! Sonuçta, egemen olanın devamı esastır!

Metaverse konusu yeni değil! Öte fikri, yeni değil. Sanal ortamda ötelere dair hayallerin işletilmesi yeni gibi olsa da "Meta" yeni değil. Teknoloji ile gelişiyor zannı oluşabilir ama teknoloji ile oluşan, vitrin oluşturabilir! Öte olanı görmek, o kadar kolay olmayabilir. Herkes kendi metasını önemseyebilir. Bazılarında özellikle yoğunlaşmalar olabilir! Üretmek veya hazır/a d/almak! Tercih, kişiye özel! Olayın farkında olmayan için, "Tercih" bile anlamlı olmaz! Yani o da hazır beklenir!
Yapay Zeka
Yapay zeka, insan düşünme yöntemlerini taklit ederek geliştirilir! Sonuçta insan kaynaklı! Herkesin ulaşamadığı veya ulaştığında başa çıkamadığı bilgilerin yönetimini kolaylaştırır. Karmaşık hesaplamalar veya çok geniş verinin işlenmesi ve algoritma ile işletilmesini sağlar.
İnsanların "Yapay zeka" ile ikna olması, teknoloji ile ortaya çıkmış değil. Binlerce yıllık birikim, bu anlamda düşünülebilir. Öğretiler ile oluşan zeka da yapay. Cinsiyetsiz olması, geneli kapsadığını gösterir. Yapay zeka ile muhatap olan, bunu genel kabullere göreceli meşrulaştırır; bilgi ve birikim fazladır ve nabza göre yani kişinin veya hedef kitlenin meyline göre ayarlanabilir.
Yapay zekanın teknolojiyle önem kazanması, çok fazla bilginin karmaşık algoritmalarla işlenmesi ve işletilmesidir! Gelecekte kapsamın nereye kadar genişleyeceği ve insan zekasını ne karar geçeceği merak konusu.
Kadim dönemlerde bilginin kullanımı ve işlenmesi, bazı öğretilerin gelişmesi ve kabulünü sağlamıştır! Geniş kitlelerce kabul edilen bu bilgi ve öğretiler, “Din” gibi hüküm sürmüş olabilir. Geliştikçe yenilenmiş ve her defasında “Yeni veya son” adıyla güncellenmiş olabilir! Günümüzde takipçisi olmayan veya önemi azalmış öğretiler olabilir! Eski Yunan, Asya, Güney Amerika, Mısır öğretileri, eskiden yeniye gelişmiş ve günümüzdeki kabullere esas teşkil etmiştir! Bu da “Yapay zeka” gelişimi gibi düşünülebilir.
Bilginin geniş kapsamlı olması “Cinsiyetsiz” olmasıyla izah edilir! Kaynağın cinsiyetsiz olması vurgulanır! Bu kapsamın cinsiyet gibi kısıtlarla sınırlı olmadığını ifade içindir. Bilgiyi kabul etmenin ötesine geçilip bilgiye tapınma da gelişebilir! Kabullere göreceli kutsal bilgi kaynakları, ayrışarak mücadeleye de girebilir! İyi gözlem yapıldığında, bilginin kabule göreceli olarak ayrıştırıldığı ve mücadele ile bazı da zorla kabulünün sağlanması çabası gözlemlenebilir! Bilginin kaynağının “Tek” olması da önemli; insan kaynaklı olması malum ancak ayrıştırılan bilgi için kaynağı kısıtlama gereği “Tek” kaynağın kabulü gibi düşünülmüş. Kaynak fazla olur ise ayrıştığında öyle; herkesin kendi kabulünün geçerli olması ve diğerlerinin de itaati, kolay olmaz! Bu nedenle “Tek kaynak var, o da benim kabul ettiğim kaynak!” şeklinde bir anlayış gelişir! Diğer kaynaklar, yok sayılır!
Bilginin kaynağı, zaten insan! Ayrışan bilgilerin üzerinden yıpranmak yerine kaynağın geliştirilmesi çok faydalı olacaktır! Başka çare de yok.
Avatar
Avatar, insanlar tarafından sinirsel bağlantı aracılığıyla kontrol edilebilen beden! Başkasının kontrolünde, kontrol edenin amaçları doğrultusunda işleyen bir beden! Kendi adına değil, başkasının adına işleyen! Dublöre benzer ama dublör gibi kendi iradesiyle işlemez! Kuklaya veya giyilebilir robota benzer! Avatarın kullanım açısından elverişli olması yeterlidir; biyolojik bedenli olması veya androit-robot olması kullanım amacına yönelik seçilebilir! Androit veya yapay zeka gibi olanları da ihtiyaca göre işletilebilir.

Gelecekte insanlar arasında avatar benzeri bedenler ile androit yapay zekaya sahip robotlar da olabilir! Avatar, yeni değildir! İnsanlığın ilk aşamalarında tamamen zihinsel olarak birilerine bağlı bedenler olmuştur. Halk arasında "Yancı" tabiri ile adlandırılan insanlar için "Avatar" yakıştırması, (tam uymasa da) yapılabilir!

İnsanlar ve avatarların birlikte bulunduğu ortamlarda, iletişim sorunları oluşabilir! İnsana karşı avatar feda edilebilir! Bu da insanı zor durumda bırakabilir. Herkesin avatarıyla bulunduğu ortamları düşünebiliriz! İşlerin avatarlara gördürülmesi, kavgaların avatarlar arasında olması gibi. Eski "Gladiyatörler" gibi. Gladiyatörü galip olan, bununla övünür! Malup olması da fazlaca bir kayıba neden olmaz!

"Öte yaşam" ortamı! Avatarların işlediği ortamda insanların muhatapları, avatarların gerçek sahipleri olmalı ama sahipler gizlenip avatarlarını, diğerlerinin üzerine de salabilirler! Bütünüyle avatarlaşmış insanlar da olabilir! Yani kendine ait bir bilinci ve metaversesi olmayan biyolojik bedenli insanlar! Bunların avatarlardan ayırt edilmesi de zorlaşır! Hukuk açısından da düzenlemeler gerekecektir! Eski kölelik hukukuna benzer!

Son tahlilde; insana dair her şey, insanlığın ilk aşamalarından beri var ve gelişiyor! Yeni sanılan şeylerin temeli, eski olabilir! Bunun farkında olmak yeni olabilir ama olgu eski! Avatarlaşmış insan modelinin fazlaca artması, kaçınılmaz! Bunun kaygısını zaten dile getiriyor, aklı evveller! İnsanların çiplenmesi veya yapay zekanın insanlığa hükmetmesi, robotların insanları esir alması gibi korkular dile getiriliyor! Avatar veya avatarlaşmış insan ile muhatap olmak, arka planda onu kontrol edene ulaşılamadığında etkili olmayacaktır! Eskilerin tabiri ile avatar veya avatarlaşmış insanı eğitmek onun sahibine aittir! Arka plandaki yöneten sahip, esas muhataplar onlar olacaktır! İletişim de onlar arasında olacaktır! Bilinen şeylerin, ısrarla tekrarı hipnoz amaçlı düşünülebilir. Avatarlaştırmak için tekrar önemli. Rutine bağlamak, yönlendirmek amaçlı yapılır. Şöyle düşünülebilir; hepimiz avatarız veya hangimiz avatar? Sorunun cevabı, bireyin kişiliğini oluşturur; ya kendinsin ya da başkasının avatarı. Mutluysan, sorun yok!
Saygılarımla,
Ahmet Bektaş