Amerikan Yerlileri Kızılderililer

• 5 Mayıs 2023 Cuma 14:35:09

Bazen tamamen yok edildikleri yönünde yanlış algılamalar var. Çok zor dönemlerden geçtikleri doğrudur, yok olan kabileler de vardır. Ancak hiç kalmadılar, tamamen bittiler, bütünüyle asimile oldular gibi yaklaşımlar doğru değil. Amerikan hükümetleri (elbette ki çıkarları doğrultusunda) zaman zaman Kızılderili kabile şeflerine oldukça saygı göstermiş. Hatta mesela bağımsızlık mücadelesi dönemlerinde kendilerine eyalet verileceği gibi izlenimler oluşturulmuş. Ekonomi kongrelerine falan çağırmışlar. Ama işleri bitince tekrar bir kenara atıp unutmuşlar. Daha sonraki dönemlerde mesela 1900’lerin başında Theodore Roosevelt 6 kabilenin şefini davet etmiş. Görkemli karşılama törenleri yapılmış.

Kültürel anlamda yükselişe geçen kabilelerle ilgili olarak ise iki önemli husus var.

1. ABD haritasında alt sağ tarafta Şeroke (Cheroke) kabilesi vardır. Beyaz adamla ilk etkileşim dönemlerinde Kızılderililerin önderliğini üstlenen kabile olarak görülüyorlar, tabir caizse gelecek vaat ediyorlar. Kendi alfabelerine kadar oluşturmuşlar, kendi anayasalarını yazmışlar, bir eyalete sahip olmanın eşiğinden dönmüşler. Ama daha sonra etkileri zayıflayıp tabir caizse çöküşe geçmişler. Yine de tekrar bilinçlenerek belirli bir düzeyde de olsa kendilerine sahip çıkmayı başarıyorlar günümüzde.

2. Günümüzde ise alt sol tarafta Navajo kabilesinin olduğu yer vardır. Dikkat edilirse orada 4 eyalet birleşiyor. Dört Köşe deniliyor oraya. Navajolar ciddi anlamda kültürlerine sahip çıkıyorlar ve nüfusları da artıyor ve bilinçli davranıyorlar, modern toplum adapte olmuşlar ama kendi kimliklerini de koruyorlar. Yakınlarında Ute, Hopi ve Zuni kabileleri var onlara da örnek oluyorlar. Günümüzde o bölge gayri resmi olarak ilan edilmemiş bir eyalet bile sayılabiliyor kimileri tarafından. Navajolar 1900’ler sonrası hiç beklenmedik bir biçimde farklı açılardan güçlenmişler yani.

Özetle beyaz adamın gelişinden sonra Cheroke Kabilesi çok beklenti vaat etmiş ama umulmadık bir biçimde zayıflamışlar yine hiç tahmin edilmeyen bir gelişme ile Navajo Kabilesi ise yükselişe geçmiş.

Bunların dışında sonuçları netleşmeyen galiba ABD’nin tanımadığı Lakota Cumhuriyeti girişimi gerçekleşmiştir yakın tarihlerde.