MONTESGUİEU.

• 15 Aralık 2022 Perşembe 22:27:34

MONTESGUİEU KİMDİR?
Montesquieu; Charles de Secondat, De La Brede baronu, Fransız düşünür ve yazarıdır (Bordeaux/La Brede 1689 – Paris 1755). Soylu bir ailede doğdu, yedi yaşındayken anasını yitirince en büyük çocuk olmanın kalıtım hakkıyla La Brede baronu unvanına kavuştu. Ev eğitimine eklenen Oratoryenler Koleji’ndeki orta öğrenimiyle (1700-1705) Bordeaux Üniversitesi’ndeki hukuk çalışmalarına geçti, avukat oldu (1708), Paris yıllarıyla bilgi ve görgüsünü artırdı (1708-1712), babasının ölümüyle döndüğü Bordeaux’da (1713) aile mülkleriyle ilgilendi, parlamentoya girdi (1714), iki yıl sonra yargıtay başkanı oldu (1716). Amcasının bütün güç, zenginlik ve unvanlarına sahip olarak (Montesquieu Baronu, Bordeaux Parlamentosu başkanlığı, Bordeaux Akademisi üyeliği) kendini gönlünün istediği çalışmalara verdi. İlk önemli çalışmasının, imzasız olarak yayımlattığı Lettres Persanes (Acem Mektupları) olduğu kabul edilir (1721); konu yeni olmamakla birlikte iki doğulu gözüyle Paris yaşamının eleştirisini yapan eser, özgün düşünce özü ve anlatım derinliğiyle dikkati çekti. Montasquieu bu başarıyla Paris kültür ve sanat çevrelerinin saygıyla dinlediği değerli bir konuk oldu.
1726′ da yazarlığa bağlandı. Fransız Akademisine seçildikten (1727) sonra gereksinim duyduğu gözlemleri yerinde gerçekleştirmek için uzun ve değişik bir geziye çıktı (Nisan 1728); özellikle politik kurum ve toplumsal yapılar üzerinde düşünüp çalışarak Avusturya’ yı, İtalya’yı, Almanya’yı, Hollanda’yı, 1732’ye kadar yerleşir gibi olduğu İngiltere’yi gezdi. Bu büyük araştırının ilk ürünü Considerations sur les Causes de la Grandeur des Romains et de Leur Decendences (Romalıların Büyüklüğüyle Çöküş Nedenleri Üstüne Düşünceler) oldu (1734). Bu önemli inceleme, yıllık okuma, araştırma, düşünme çabasıyla en büyük eserine dönüştü: Kanunların Ruhu Üstüne (Del’Esprit de Lois) 1848 (Cenevre, imzasız). İki yılda 22 kez basılan bu başeser, din çevrelerinden ve mezheplerden sert tepkiler gördü; yazarının Defense de l’Esprit des lois (Kanunların Ruhunu Savunma) gibi ek bir çalışma yayımlamasına (1750) karşın dar kafaların egemenliğindeki bağnaz çevrelerce suçlandı. Roma din merkezince yasak kitaplar listesine alındı (1751). Eserlerindeki dinsel kurum eleştirilerini kaldırmasını isteyen Papalığın önerilerini geri çevirerek yaşamının kalan bölümünü Paris-Bordeux arasında geçirdi, gözlerinin iyice zayıflamasına karşın yeni ürünler de verdi: Ar sace et Üsmenie (roman öl.s. 1783), Lysimaxue (Lysimakhos) rastlantıyla bulunan Cahiers (Defterlerim) öl. s. 1943, Notes de Voyage (Gezi Notları), Lettres (Mektuplar) öl.s. 1941, Spicilege (bas. 1944).
Yönetim biçimlerini ayırması ve güçler değişikliği ilkesiyle siyasal bilimlerin ve çağdaş anayasa hukukunun öncülerinden sayılan Montesquieu, her şeyden önce her konuyu akılla tartan, somut olaylardan yola çıkıp deney yoluyla sonuca ulaşan bir yönetimin sözcüsüdür. Dinsel kurumların yararına inanmakla birlikte dinsel bağnazlığa temelden karşıt olduğu için Aydınlanma Çağı düşünürleri arasında yer alır. Bütün ülkeler için aynı sonuçları verecek bir yönetim biçimi olmadığını savunurken, Fransa için en gerekli yönetimde halkla krallık arasında aracılık yapacak bir soylular sınıfına dayanmasının doğruluğunu ileri sürer. İktidarların kötüye kullanımını önlemek için yine ayrı bir güçler kümesine gereksinim vardır: Yaşama gücüyle bağımsız yargı gücü. Genel görünümde Montesquieu, bağlı bulunduğu varlıklı soylular sınıfının çıkarlarının dışına çıkamamış tutucu ve gelenekçi bir yapıdadır; yine de getirdiği düşünsel aydınlıkla Fransız Devrimi’ne (1789) yıl açacak birikiminin önemli kaynaklarından biri sayılır.