SORMAYIN ADINI

Eskiden hanım hanımcık kızlar vardı. Bir ortama girdiğinde utanır, tanımadığı insanlara adını söylemezdi. Mahrem kavramı ismiyle başlardı adeta.

Alışveriş yapmak için bir mağazaya girse esnaf “Hanım kız” diye hitap ederdi. Bayramda uzak akrabalarını ziyaret etse kimse ona ismiyle hitap etmez, “Hanım Kız” derdi.

“Hanım Kız” hitabı, kıza hanım olma sorumluluğu ve karakteri yüklerdi. Hanım olmak, saygı duyulan bir mertebeydi. Sokakta oyun oynarken, okuluna gidip gelirken, evde işini yaparken hep hanım olmak gerekirdi.

HANIM KIZ

Analar taht yapar, bahtını değil.
Dua gibi ad verir Mutlu, Sevil.
Der ki Ben gülemedim gülüm, sen Gül.
Sormayın adını, Bahtışen’dir o.
.
Ananın bahtı çeyizdir kızına
Kader, Kısmet, Yazgı, Asiye, Ceyda…
Bu yüzden Berrak, Şûle, Ayla, Rânâ
Sormayın adını, Gülenay’dır o.
.
Kara talihini ona devretmez.
Işık, Işıl, Güneş, Günay, Gülbeyaz,
Kamer, Hilâl, Aydan, Dolunay, Yıldız,...
Sormayın adını, Sitâre’dir o.
.
İlknur, İlkay’dır ilk göz ağrısıysa
Birben, Birce, Birnur, Birgül Bircan’sa,
Sonnur, Sonay, Yeter, Songül’dür sonsa,
Sormayın adını, Nihayet’tir o.
.
Duygulu ananın kızı Duygu’dur.
İçi doluysa Gönül’dür, Vicdan’dır.
Cânân, Nâlân, Sînem, Dilâ, Dîdar’dır.
Sormayın adını, Adâlet’tir o.
.
Gurbete gidince evini özler
Özlem, Hicran, Hasret, Sıla, Gurbet’tir.
Yanık türkülerle selâmın yollar.
Sormayın adını, Kıvılcım’dır o.
.
Tâzecik bir Fidan, Gülnihal, Gülşen,
Lâtife, Nezaket, Mualla, Gözen,
Nârin, Kibar, Hanım, Kadın ve Şirin.
Sormayın adını, Dürdâne’dir o.
.
Hassas ruhluysa Buket, Elvan, Yonca,
Yasemin, Nergis, Sümbül, Itır, Gonca,
Çiçek, Lâle, Reyhan, Yaprak, Akasya,
Sormayın adını, Menekşe’dir o.
.
Sanatsa Beste, Nağme, Mısrâ, Masal,
Ebrû, Edîbe, Öykü, Ezgi, Gazel,
Kültürse Bânû, Bengü, Oya, İzel.
Sormayın adını, Şükûfe’dir o.
.
Umutsa Bahar’dır, Kiraz, Çağla’dır.
Ünlüyse Şöhret’tir, Gözde, Sedâ’dır.
Renkse Pembegül, Yeşilnaz, Elâ’dır.
Sormayın adını, Esmeray’dır o.
.
Amaçsa Arzu, Dilek, Ülkü, Gâye,
Aşksa Ayşe, Fatma, Leylâ, Pirâye,
Minnetse Şekûre, Şükran, Şükriye,
Sormayın adını Hatice’dir o.
.
Anaysa Âmine’dir, Zübeyde’dir.
Güçlüyse Tomris veya Asiye’dir.
Arlıysa Meryem, Betül, Afîfe’dir.
Sormayın adını, “Hanım Kızdır o.
.
Ev hanımlığının küçük görülmesiyle hanım kelimesi de küçük düştü sanki. Kadının tahsili, mesleği, dışarıdaki işi ne olursa olsun; evinde ev hanımı olduğu göz ardı edildi.

Okudukça, yaşı ilerledikçe tanışma kurallarını öğrendi kızlar sonra. Kendinden emin bir şekilde adını söylerken elini uzatıp kendini tanıtan kızlar olmayı telkin eden kitaplar çıktı piyasaya. Utanma duygusu, özgüven eksikliği olarak gönderildi bilinçaltına.

Ezilen, üzülen ev hanımlarını gördükçe onlar gibi ezilmekten, üzülmekten korktukları için sunulan “güçlü kadın” imajını benimsemek zorunda kaldılar. Güçlü kadın anlayışı herkese göre farklı anlama gelmesine rağmen hepsi de güçlü olduğunu iddia ettiler.

Sosyal medyayı tanıdı kızlar. Görünür olma, tanınır olma amacıyla adda yitirilen mahremiyet her konuda kayboldu. Utanma duygusunu bir kenara bırakan kızlar, utanma duygusunu yitiren toplumda yer buldu.

Gençlere yönelik diziler, romanlar, kişisel gelişim kitapları kız erkek herkese iyi rol model sunmak yerine yabancı kültür çevirisiyle verildi. Türk aile yapısına, kültürüne uymayan her şey önce kızlardan utanma duygusunu kaldırdı.

Özgür kadınlar çıktı sahaya. Kadın değerlerini yitirince toplum da değerlerini yitirdi. Toplumda yadırganan, olumsuz görülen her şey normalleşmeye başladı.

Besmeleyle güne başlayan, yediği lokmanın alın teri olmasına dikkat eden, gönlünde sevgi yeşerten, utanınca yüzü kızaran, hanım hanımcık kızlara ihtiyacımız var. Türk Kültürü iyi yetiştirilen kızlar sayesinde devam etti, ediyor ve edecek.

Selametle…

Hamiyet Su Kopartan ✍️
05.09.2022