KARAMAN AYRANCI'LI,ALTINDİŞ ile DELİORTAK'ın TİCARİ REKABETİ

• 30 Temmuz 2022 Cumartesi 11:01:24

KARAMAN AYRANCI’LI,ALTINDİŞ ile DELİORTAK’ın TİCARİ REKABETİ

Konya’nın Ereğli ilçesi,Ayrancı Nahiyesinin,iki köyünde,
şimdiki haliyle Karaman’ın Ayrancı ilçesi,nin iki köyünde,70’li,80’li yıllarda yaşayan
iki Tüccar var idi, aslında pek çok tüccar varıdı amma ben bu yazımda,
iki tüccarımızı iki değerimizin öyküsünü konu edeceğim.
Birisi Ambar Köyünde "eski ismi(Sidemara") yaşamakta olan,
Deliortak lakaplı Mehmet Ali Tekinli diğeri,
Kavuklar Köyünden Altındiş lakaplı Halil Kulbak
Her ikisi de seksenli ve doksanlı yıllarda rahmetli oldular.
Allah gani gani Rahmet eyleye diyerek konuyu açayım.
Efendim,
Deliortak yaşca Altındiş’ten büyüktür çiftçilik haricinde de
Köylerden meyve kuruları deri arpa buğday alımı yapmaktadır.
Aynı şekilde de Altındiş köy köy gezerek,
Ayrancının bütün köylerinden,kuru gıda ve deri almaktadır.
o yıllarda Ayrancı nahiyesine bağlı 24 köy bulunmaktadır ve
bu köylerin tamamı Altındişi tanımaktadır.
Çok dürüst ve ürünlere hakkını veren bir ticaret ehlidir.
Buna Mukabil Deliortak da dürüsttür lakin altındiş gibi
başka köylerde tanınmamaktadır üstelik altındişe oranla
üç beş aşağıya ürünü almaktadır.
Ambar köyü ile Kavuklar Köyü arası 5 km dir.
Gelişim ve Nüfus olarak Ambar Kavuklara nazaran dört kat büyüktür.
Ambar adeta komşu köylerin çarşı bazarı abartı olmasın nahiyesi konumunda bir yerdir.
Kavuklar Köyünün Emmileri sabah gün doğmadan
yaya stabilize yollara düşerek,
ambar köylü emmiler ile köy kahvesinde kaynasıp gün batmadan geri köylerine dönerlerdi.
Keza Kale köylüleri de Kale Köyü ile Ambar Köyü arası da 4 km. dir.
Böylelikle üç köy Ambar da bir araya gelir Köy meydanında ki
yediye yakın kahve bir o kadar da bakkal tıka basa dolu olur şen şakrak bir ortam olurdu.
Ambar adeta bazar yeri gibiydi.
Ben o zamanlar 10,12 yaşlarındaydım.
Şimdilerde ise iki bakkal iki kahve kaldı.
Köyler ıssız çocuksuz sahipsiz.
En gencinin yaşı yetmiş’e dayanımş..
Her neyise;
Konumuza geri dönecek olursak!
Deliortak ile Altındiş arasında alım satım işinde bir rekabet oluşmuş.
Fakat bu rekabet,Deliortak Emmi tarafından oldukca olumsuz şekilde gelişmiş,
çünkü Altındişin yüksek fiyat yada malın değerinde alımları,
Müşteri potansiyeli açısında Hep Altındişe yönelmiş.
Deliortak da malı ölü pahasına almazmış amma,
Altındişin mala verdiği emeğe verdiği değer köylüleri menmun edermiş.
Bütün köylüler ve dahi Ambar köylüler ürünlerini,
Altındişe vermek için onun köye gelmesini beklerimiş.
Deliortak Emmi baktı olacak gibi değil işleri tersine gidiyor,
köylü mal vermiyor,yeteri miktarda pazarlayacak ürün alamıyor,
dükkanının önünde düşünüp taşınırken,bakmış ki cami önünde,
bilye oynayan üç beş çocuk var,
Deliortak Emminin dükkanı da cami karşısında,çocukları çağırmış yanına,
bunların isimleri, Ömer İlişik,Faik(Fayik) Şencan ve
Rahmetli Cesur İleri.Çocuklar gelin bakıyım buraya demiş;
hepinize birer lira vereceğim,size bir iş versem yaparmısınız?
buna mukabil sizden bir isteğim olacak yaparmısınız?
Çocuklar o zamanlar 5 kuruş on kuruş ellerine babaları tarafından harçlık bile geçmiyor.
Para nerdeee yoksulluk diz boyu,çayı veresiye kahveden sigarayı veresiye bakkaldan,
harmana kadar bütün ihtiyaclar bakkaldan veresiye alan köylüler de para mı olur.
Çocuklar ne yapacağız Memedali Emmi demişler!

"Ambar köyü ile Kavuklar Köyü arasında Koraşburun Dağı vardır
bu dağ çok yüksek olmasa da Ambar köyünün kuzey yönündeki önemli bir dağıdır."
Deliortak Emmi konuyu hemen açmış,
Koraşburun dağının oraya gidip,orada saklanacaksınız,
Hani Kavuklarlı Altındiş var ya; işte Altındişi bekleyeceksiniz,
O dağın burnuna gelince önüne gecerek onu köye sokmayacaksınız.

"Dedim ya Kavuklar ile Ambar arası 5 km. her gün bu yoldan belki 50 ye yakın
Kavuklarlı Emmiler Dayılar yürüyerek Ambar da gün doldurup köylerine geri dönmekteler."

Çocuklar tamam demişler yaparız emmi sokmayız onu köye.
Deliortak çocukların avuçlarının ortasına
Gümüş renkli birer lirayı yapıştırmış.
Ertesi gün çocuklar söylenilen yere gün doğmadan gelip
dağın yamacına oturup gelen gidenleri gözetliyorlarımış.

"Ticaret adamı Altındiş’i bilmeyen kimse yok çocuklarda biliyordu."

Deliortağın amacı Altındişin köye gelmesini önleyip,
onu bekleyen köylülerin ellerindeki ürünleri istediği fiyata almak,
köylüler ise darlıktan ihtiyactan mecburen ürünlerini kendisine satmak zorunda kalacaklarını düşünerek,
bu eylemi bu düşünceyi tasarlamış.
Bir iki üç derken,uzaktan uzaktan hızlı adımlarla koşar adım
yürüyüp gelen Krem şapkasıyla,
Ağzındaki altın dişlerinin ışıldamasıyla Halil Emmi yani Altındiş gözükmüş,
Ve tam Koraşburun Dağı mevkiine gelince çocuklar önüne geçmiş.
Halil Emmi hayırdır çocuklar demiş!
Çocuklar Emmi Seni köye sokmayacağız geri dön git köyüne demişler,
Altındiş Emmi sebebi nedir çocuklar demiş?
Demişler bize Deliortak emmi birer lira verdi,
gidin Koraşburuna onu karşılayın o gelince salmayın sokmayın köye didi demiş.
Durumu hemen anlayıp kavrayan Halil Emmi Altındiş emmi
Ticaret ehli ya alın çocukar demiş benden size ikişer lira
şimdi Köyünüze girebilirmiyim demiş!
İkişer lirayı gören çocukların gözleri faltaşı gibi açılmış,
almışlar parayı sevinçle köye doğru tozlu ara yoldan koşarak oradan uzaklaşmışlar
ve Halil Emmi işinin gereğini yaparak,Ambar Köyüne yine girerek ürünlerini toplamış.

"İş bilenin kılıç kuşananın" demiş Atalarımız.

Evet Kıymetli Dostlar,
Kıymetli okurlar,
Kıymetli Hemşerilerim,
Kıymetli köylülerim.
Size Karaman Ayrancı da
Ambar Köyünde yaşanmış bir olayı,bire bir muhatabı olan ağızdan dinleyerek aktardım.

Her iki Büyüğümüze Mehmet Ali Tekinli (Deliortak) ve Halil Kulbak(Altındiş) Emmimize ve
Cesur İleri abimize Yüce Allah’tan Rahmet dilerim.
Ayrıca bu hadiseyi bana aktaran Ömer İlişik abime ve diğer arkadaşına da,
sağlıklı huzurlu bir yaşam dilerim.
Ömer abinin bu yaşanmışlığı bana aktardığı sene 2007 yılıdır.
Yaşanılan sene ise 1960 lı yıllar ile 70 li yılların başıymış.

Başka bir yaşam öyküsü ile yeninden olmak dileğiyle.
Allah’a emanet olunuz.
...29.072022
Derleyen,Araştırmacı,Halk Şairi;Resul Civcik"Ozan Resuli"
Fotoğraf;Ambar Köyü Ayrancı/Karaman Resul Civcik Arşivi.
Fotoğraf ile alakalı açıklama;
1950 li yıllarda Ambar köy meydanında,bir tüccar ile bir köylünün deri alım satım pazarlığı var,
aracı ise yine Ambar köylü bir büyüğümüz.Aracı Emmi Goca Memed lakaplı Mehmet Şencan,
derisini satan Cavit Olsun. Her ikisi de Rahmetli oldular.Alıcı Tüccar hakkında hiç bir bilgim yok.