FATİH SULTAN MEHMET VE FETİH

• 3 Mayıs 2022 Salı 15:09:42

Fatih Sultan Mehmet’ in 3 Mayıs 1481’ de ölmesi, vefatının 541. yılında anılması ve aynı zamanda İstanbul’u fethinin yine bu ayda gerçekleşmesi ayrı bir anlamdı...

Sultan 2.Murat 1421 yılında tahta çıktığında henüz 18 yaşındaydı. O adil oluşuyla düşmanda bile saygı uyandıran bir kişilikti. Osmanlı Devleti için batıya doğru ilerleme bilhassa Balkan Yarımadası abluka altına alınması bakımından önemliydi, fakat denizlere hakim olan Venedik rakip olarak Cenova ve Macaristan yanında Osmanlı ’yı da görmek zorundaydı. Bir de buna İstanbul’ un ellerinde olan Bizans olunca oldukça çalkantılı bir durum söz konusuydu. Sultan 2.Murat’ın tahtın ilk on yılında İstanbul fethiyle uğraşma girişimi (10 Haziran - 6 Eylül 1422), Selanik’ i ele geçirmesi (29 Mart 1430) bu karışık dönemde oldu. Selanik şüphesiz Bizans İmparatorluğu’ nun yıkılması açısından önemlidir. Çünkü dolayısıyla Bizansın elinde olan İstanbul’ da bundan etkilenecektir. İşte böyle bir zamanda Osmanlı Devleti’ nin başkenti Edirne büyük bir sultanın doğumuna yani Fatih Sultan Mehmet’i dünyaya gelişine sahne oldu. (30 Mart 1432) Bir süreliğine Amasya ilinde kalacak olan şehzade orada yüksek mevkii sahibi güvenilir kişilerce yetiştirildi ve 1439’ da Edirne’ de kardeşi Alaaddin Ali ile sünnet merasimi yapıldıktan sonra Şehzade Mehmet bu sefer Manisa’ ya gönderildi. Şehzade Alaaddin Ali ’nin Amasya’ da ani ölümü, daha doğrusu boğularak öldürülmesi üzerine Şehzade Fatih Sultan Mehmet acilen Manisa’ dan saraya çağrıldı...

İnatçı gözüpek kişiliği ile eğitimi oldukça zor olan Şehzade Mehmet,babası 2.Murat’ ın, disiplinli büyüt dediği hocası Molla Gürani gözetiminde Manisa’ da yetişti. Molla Gürani usül ilmine vakıf Hanefi fıkıhçısı idi, Kahire’ de Kıraat-i aşereyi gayet iyi ve sağlam okudu. Hadis ve tefsir ilimlerin tahsil etti. Dönemin alimleri bütün ilimlerde kendisine icazet verdiler. Bursa’ da Sultan Murat ve Sultan Bayezıt medreselerinde müderrislik yaptı. Sert mizaçlı Molla Gürani Şehzade Mehmet’i ilimle donattı. Hatta bir keresinde Şehzade Mehmet , hocasının dediğine gülüp fazla itibar göstermemesinden dolayı okkalı bir dayak yemiştir. 12 yaşındaki Fatih Sultan Mehmet ’in ilk tecrübesi babasının doğuda Karaman Beyliği’ ne müdahale için gittiği 3 aylık tahtın yönetimidir. Şehzade Fatih, hocası Molla Hüsrev ve Halil Paşa’ nın danışmanlık yaptığı sarayda geçici görev yapacaktır. Aynı yıl 1444’ ü gösterdiğinde Macarlar ile yapılan Varna Savaşı kazanılmış, Kasım ayında da 40 yaşındaki 2.Murat tahtın varisi olarak oğlu Fatih Sultan Mehmet ’i seçmiş, Şehzade adına hutbe okunup sikke basılmıştır. Fakat Avrupa devletleri, Fransa, Venedik, Cenova Macar ve Arnavut, bilhassa papalık gibi düşmanların gizli emelleri, 2.Murat’ ı tekrar Sadrazam Halil Paşa ’nın iknası ile tahta getirme mecburiyetine dönüştü. Fatih Sultan Mehmet ile Sadrazam Halil Paşa arasında zaten var olan soğukluk bu olaydan sonra iyice belirginleşmiştir. İleride Sadrazamın bu hareketi ve İstanbul’ un fethi sırasında Rumlar ile işbirliği içinde olması hayatına mal olacaktır. Şehzade Mehmet tekrar Manisa yolunu tuttu. Yıl 1448’i gösterdiğinde Manisa’dan dönen Şehzade Mehmet babasının öncülüğünde ilk kez bir savaşa katılacak, savaş tecrübesi edinecek, tarihe 2.Kosova olarak not edilen muharebeyi Osmanlı Devleti kazanacaktır. Savaşın sonucunda Balkanlar üzerine Osmanlı etkinliği pekişmiş Avrupa devletleri bunu kabul etmek zorunda kalmışlardır. 1449 yılında 17 yaşına gelen Fatih Sultan Mehmet ilk evliliğini, babasının öncülüğünde Malatya Elbistan yörelerinde hüküm süren Dulkadiroğulları’ ndan Süleyman beyin kızı Sitt-i Mükrîme Hatun ile devletin başkenti Edirne’ de yaptı. Aynı yıl Şehzade Mehmet annesi Hüma Hatun’ u kaybetti ve Bursa Hatuniye Türbesi annesinin defnedileceği yer olacaktır. 1450 yılında Manisa ile Edirne arasında mekik dokuyan Şehzade Mehmet tekrar babası ile birlikte Arnavutluk’ taki karışıklığı önlemek için sefere katıldı. Bu dönemde genç şehzade Mehmet Manisa’ da 2. Oğlu Mustafa Çelebi ile müjdelenirken 1451 yılında halkı tarafından çok sevilen babası Sultan 2.Murat 47 yaşında hayata gözlerini yumdu. Sultan 2.Murat adil, yumuşak huylu, dürüst bir hükümdar olarak yabancı kaynaklara da geçecek, babasının varisi 19 yaşındaki Şehzade Mehmet gözünü İstanbul’ a dikecektir. Onun ölümünden sonra artık yeni bir çağ getiren, Osmanlı Devleti’ ni İmparatorluğa taşıyan büyük hükümdar Fatih Sultan Mehmet dönemi başlayacaktır. İstanbul Boğazı etrafında ordusuyla 2 aydır kovuşlanan ,Rumeli Hisarı’ nı yaptırırıp , gemileri yamaçlarda indirip irili ufaklı saldırılar ve top atışlarıyla kale surlarını döven Fatih Sultan Mehmet, Konstantinopolis’ e elçi göndererek şehri teslim almak istemiş, son Roma İmparatoru Konstantinos ise kabul etmemiştir. Bunun üzerine Fatih Sultan Mehmet 24 Mayıs 1453’de karadan ve denizden büyük saldırı emrini verir. Ve tarih 29 Mayıs 1453’ü gösterdiğinde İstanbul fethedilir.

"İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden kumandan ne güzel kumandan; o ordu ne güzel ordudur!.." (Hz. Muhammed SAV.)

(Hadisi Şerif, Ahmed b. Hanbel (v. 241/855)’in Müsned’i ve bizzat Buhârî (v. 256/870)’nin et-Târihu’l-Kebîr ve et-Târihu’s-Sagîr’i, Ibn Ebî Hayseme (v. 279/892)’nin Kitâbu’t-Târih’i, Bezzâr (v. 292/905)’in Müsned.)

İrfan Yıldırım Çevik