KİTAP
MÜZİK
ATÖLYE
- 779 Okunma
- 8 Yorum
- 2 Beğeni
ÇAKIR
ÇAKIR
(Çakır Sebahattin Ali’nin şarkısı da yapılmış bir şiiridir
Bu yazı çakırın hikayesidir.)
Altın saçlarını sıkıca tarar,
Sonra iki örgü yana bırakır;
Ayağında pembe dallı mor şalvar,
Taze gelin gibi süzülür çakır
Beyaz ellerine kına yaraşır,
Mavi gözleriyle bir içim sudur.
Efeler onu el üstünde taşır;
Köyün bir tanecik o…..dur.
Gerçek ismi AGNES dir. AGNES iffetli, saf, kutsal anlamına gelir. Gözleri mavi olana genelde ÇAKIR denilir. Gerçek ismi unutulmuş ÇAKIR olarak anılır olmuştur. 1897 doğumludur. Beş yaşında 1902 yılında dedesiyle birlikte Bulgaristan’ın asimilasyon politikaları nedeniyle Türkiye’ye gelmiştir. Dedesiyle birlikte Balıkesir’in bir köyüne yerleştirilir. 1907 yılında dedesi ölür. ÇAKIR’ı aynı köyden iki yaşlı karı koca sahiplenir. Bakar büyütürler. 1914 yılında 17 yaşındadır ÇAKIR. Güzelliği dillere destan. – Mavi gözleriyle bir içim sudur.- Evlenme hayalleri kurduğu birde yavuklusu vardır. O da zamanı gelmiş askere alınmıştır. O yıllarda dağlarda efelikle alakası olmayan çeteler, eşkıyalar türemiştir. ÇAKIR’ın güzelliğinin methini duyan namlı bir eşkıya kızanlarını gönderip ÇAKIR’ı dağa kaldırır. Bir yıl kadar dağda yaşar ÇAKIR. Eşkıya daha sonra köyüne geri gönderir ÇAKIR’ı.
Çakır ‘sız olamaz hiç bir eğlence
Herkesin gönlünü kaplar çünkü sis...
Bazen mal olsa da iki üç gence,
Yine Çakır’ını ister her meclis...
Geniş meydanlarda yakılır çıra,
Çakır nazlı nazlı dokunur ’def’e...
Süt gibi rakıyı sunar Çakır’a
Gür bıyıklı, ateş gözlü bir efe...
Gitgide açılır sırma cepkenler;
Kıllı göğüslerinden süzülür rakı.
Bazen birisinin bağrına girer,
Elma soymak için alınan çakı...
Çakır yılan gibi döner, kıvrılır
Sırma saçlarında fildişi tarak
Tabanca çekilir, bıçak sıyrılır,
O döner elini şıkırdatarak...
Çaresizdir ÇAKIR, köyün O…..sudur. Düğünler, oturak alemleri onsuz olmaz. ÇAKIR getirilir oynatılır. Rakılar içilir. Bir gelenek vardır o yıllarda. Yirmili yaşlara gelen gençler için özel geceler düzenlenir. Karı dedikleri, avrat dedikleri kadınlar oynatılır. “Sen artık delikanlı oldun” anlamındadır bu…
Öyle gecelerin birinde ÇAKIR yavuklusuna benzettiği bir delikanlının saçlarını okşar. Bunu kıskanan diğer genç –elma soymakta olduğu çakıyı- arkadaşının bağrına saplar.
Yalnız bazı kere taze gelinler,
’Bize kocamızı ver! ...diye inler...
O zaman Çakır’ın gözü doludur...
Bazen –kapatma- da olmuştur ÇAKIR. Evlilerin düzeni bozulmuştur.
O zaman gözünün önüne gelen
Cepheden şehitlik alıp yükselen
İncecik bıyıklı bir yavukludur...
1914’te birinci Dünya savaşında yavuklusu askere alınmış, birçok Vatan evladı gibi şehit olmuş, ÇAKIR sahipsiz kalmıştır. Erkeklere ait meclislerde karı oynatmak yiğitlik olarak kabul görmüştür.
Sebahattin Ali bu şiirini 1927 yılında yirmi yaşında yazdığında CAKIR otuz yaşındadır.
Yine bir oturak aleminde kıskançlık nedeniyle çıkan tartışmada ÇAKIR kırk altı yaşında vurularak öldürülmüştür.
ÇAKIR düzenli bir hayatı hak ve arzu etmesine rağmen hayat onu bu duruma zorla getirmiştir. Yavuklusu şehitliğe yükselirken, ona O… yaftası vurulmuştur. ÇAKIR’ın bulunduğu ortamlarda tabancalar, bıçaklar çekilirken, o yılan gibi kıvrılmak, elini şıkırdatmak zorunda kalmıştır. Bu bir erkek hegemonyasının ve kadını değersiz ve cinsel meta olarak görmenin bir sonucudur
YORUMLAR
Ağabey... Kültürün yargısı, hükmü o kadar güçlüdür ki, işte bu hikayede olduğu gibi sevdiği şehit de olsa bir kadının aşağılanmasına, yani kültürün kendisiyle çelişen, kendine düşman yüzünü pervasızca sergilemesine yol açar...
Evet, kültürün yargısı, hükmü o kadar güçlüdür ki bütün bir hayat/dünya algısını bile doğurur, o bir nevi kader olarak nitelenir...
Bu durumun üstesinden gelen, kültüre karşı galebe çalan ise köklü, radikal değişim ve dönüşümlerdir... Yani güçlü devlet ve onun kültürün yozlaşmaya müsait taraflarına müdahale niteliğidir...
Bu arada toplum da bu 'zor' ile değişir, dönüşür ve medeniyet yolunda mesafe kateder...
Bu dokunaklı hikaye ile ülke gündeminden düşmeyen kadın sorununu çok güzel anlatmışsınız, ağabey...
Var olasınız...
Selam ve saygılarımla.
Bedri Tokul
Her yazımda varsın.
Yazının ruhuna giriyor, benim bile yazarken düşünmediklerimi buluyor
çıkarıyor yazıyı önemli kılıyorsun.
SAĞ OL...
VAR OL...
Selam ve Saygıyla.
BAYRAMIN KUTLU OLSUN.
Yekta Attila tarafından 29.4.2022 20:16:56 zamanında düzenlenmiştir.
iadeyi ziyarete geldim bedri abi:)
agnes...
anlamı itibariyle çok güzel bir isim...
iffetli saf kutsal...
düşünüyorum da yeni doğan her çocuğa nasıl da yakışır...
tertemizliğiyle gözlerini açıyorlar çünkü dünyaya, lekesiz...
sonra birden ay parçası yüzleri kirli beyaza dönüyor istemsiz...
aslolan isimleri kalıyor sahipsiz....
ne acı hayatlar var bildiğimiz bilmediğimiz...
sanırım Ali Kocatepeden dinlemiştim yıllar önce...
Aslında sizin kurguladığınız bu hayat öyküsü bana şunu fark ettirdi..
kendi adıma söylüyorum bizler çok boş okuma ve dinleme yapıyoruz.
insan okurken veya dinlerken düşünmeli konunun olayın geçtiği tarihleri
o dönem de neler olmuş bu dönemde durumlar nasıl.
bu içerikte aslında ezilen tarafın hep kadın olduğu aşikar olsa da
genel anlamda söylüyorum ben tabi bunları.
konuyu çok değiştirip açtıkça açtığımın farkındayım ama bilinçsizliğimizden dem vuruyorum şuan.. bazen hareketli müzikler dinlerim öyle ki yerimde duramam kalkıp oynayasım gelir. ancak şarkının türkünün sözlerini dinleyince afallayıveririm birden. daha bugün öğlen saatlerinde komşumuz açmış müziğin sesini içerden de alkış sesleri geliyor..
şarkının adı ayaklar altında sürünüyorum:)
güler misin ağlar mısın moduna geçiyorum o an ...
çakırın öyküsünü üzüntüyle kaleminizin dilini ise beğeniyle okudum...
yazınız ben gibi yeni yetme yazarlara rehber niteliğindeydi
kendi adıma üzerime düşen payı alıp
sayfanızdan ayrılırken
teşekkür takdir ve tebriklerimi bırakıyorum
saygı ile
Rû // tarafından 29.4.2022 01:38:46 zamanında düzenlenmiştir.
Bedri Tokul
"...öyle ki yerimde duramam kalkıp oynayasım gelir"
Hep yapmadık mı onu? Mesela;
Dom dom kurşununa terleyene kadar oynamadık mı?
Türkünün hikayesini öğrenince :
"Vay bee..." demedik mi?
Ne bilinçsizliği? Ne kadar içten, ne kadar samimi bir yorum bu?
Çok teşekkür ediyorum. Sağ ol.
"Bir bakayım kardeşim belki o güzel yazısının devamını yayınlamıştır"
diye düşündüm. Yarına kaldı herhalde.
Olsun bizde yarın okur yazının hazzına varırız.
Bu içten yorumun için tekrar teşekkür ediyor
Selam, sevgi ve Saygılarımı gönderiyorum.
Sağ olasın Kardeşim.
Tebrikler ağabeyim, Çakır ve nice Çakır gibi memleket uğruna erini feda edenlere Allahtan rahmet diliyorum.
Saygılarımla.
Bedri Tokul
Her zaman varsın.
Her zaman yazılarımdasın.
Selam ve Saygıyla...
Bayramın Kutlu olsun.
Bu vatan toprağın kara bağrında..diye başlayan şiir aklıma geldi. O kara bağırda nice yiğitler sevdasına sarılamadan, yavrusunu koklayamadan, anasının dizine baş koyamadan bu memleket için can verdi. Savaştan kaçanlar da geride kalan tarlalara el koydu, sevdaları kirletti ve büyük adam oldu. Çakır ve nice Çakırlar bu vatan sahipsiz kalmasın diye süründü ,sefalet içinde yaşadı. Ve onların cefakarlığının üzerinde saray yapanlar bolluk bereket içerisinde yaşıyorl
Çok değerli bir anı/hatırlatma olmuş. Çok teşekkür ederim Bedri ağabey. Ellerinden öptüm Selam ve hürmetle
Bedri Tokul
Seni buralarda görmek ne büyük bir mutluluk benim için.
Aynen dediğin gibi canım kardeşim.
Günümüzde de meyhanelerde garson kisvesi altında binlerce
ÇAKIR lar var.
Görmesi gerekenler görmüyor, göz yumuyorlar.
Acı. Çok acı.
Seni görmüş kadar sevindirdi yorumun beni.
Hasretle öperim gözlerinden kardeşim benim...
Bilmediğimiz hikâyeleri okumak, onların hayatlarına dokunmak ve anlatımın güzelliğinde kaybolmak bu olsa gerek.
Teşekkür ederim daha önce karşılaşmadığım bu paylaşım için.
Bedri Tokul
Beğenmiş olmanız beni mutlu etti.
Selam ve Saygılarımla...
Şiirini, şarkısını bilirdim de öyküsünü duymamıştım Çakır’ın. Siz de öyle güzel aktarmışsınız ki hayran olmamak mümkün değil!
Teşekkürler paylaşım için...
Saygıyla
Bedri Tokul
Sebahattin Ali'nin doğum ölüm yıllarına, şiirin yazılış tarihine baktım.
O tarihlerdeki gidişat ne idi onu araştırdım.
Şiirin içeriğini gözümde canlandırdım.
Çakırın ismini ben koydum.
Belki de böyle değildi ÇAKIR'ın hayatı.
"Olsa olsa böyle olmuştur" düşüncesinden hareketle bu yazıyı yazdım.
Doğru ya da yanlış artık ÇAKIR'ın bir hikayesi var şimdi...
Siz de güçlü bir kalem, iyi bir gözlemci olarak fark etmişsiniz zaten.
Teşekkür ediyor, selam ve saygılar gönderiyorum.
Sevgili Kardeşim.
Hayata başlarken yenik başlamış Çakır. Hayat hikayesi devam ettikçe bu yenilgiye yenilgi eklenmiş ve nihayetinde de hayatını yenilgi ile tamamlamış. Yenilgi bazılarının değişmez hikayesi olurmuş hayatta. Kimisi buna Kader der kimisi rastlantı. Kim ne derse desin bu gerçek değişmez ama.
Güzel bir paylaşımdı komutanım. Kaleminize sağlık.
Saygılarımla...
Bedri Tokul
Senin yorumun da çok güzel ve isabetliydi.
Ve... En güzeli yazımın ilk yorumu olmasıydı.
Teşekkür eder öperim gözlerinden...
