ANTON PAVLOVİÇ ÇEHOV

• 21 Şubat 2022 Pazartesi 23:52:48

1860 yılında doğan Çehov, kısa bir yaşam sürdükten sonra 1904 yılında hayata veda etti.

Anton Pavloviç Çehov Rus ve dünya tiyatrosunu etkilemiş bir yazardı. Öyküleriyle de dünya edebiyatında çığır açtı. 44 yıllık yaşamına sığdırdığı oyunlar ve öyküler, tiyatro ve edebiyat dünyasının olağanüstü eserleridir.

Şiirsel gerçekliği yapıtlarına taşıyan Çehov, özellikle oyunlarında şiirsel gerçekçiliğin yaratıcısı oldu. Karakterleri çizimi, olayların kurgusu, sözcüklerle betimlemeler arasında, şiirsel etkileşim gerçekliği değer kazanır. Toplumdaki bireyleri taşra burjuvazisinin nasıl yozlaştığını ortaya koyar.

Çehov; çevresini, insanları ve ruhsal durumlarını üç boyutta gözlemleyebilen bir yazardı. Hekimliği bu soy gözlemlerinden başka bir perspektif katıyordu yazarlığına. Ülkesinin sorunlarını, var olan biçimiyle nesnel yöntemle benimsiyordu. Ne ki, Sibirya’nın ucundaki Sahalin Adası’na gidip tutukluları, mahkumları gördükten sonra, Tolstoy’un özgürlük anlayışının görece bir özgürlük anlayışı olduğunu anladı. Sahalin Adası’ndaki olayları gördükten sonra, demokratik bakışı daha da öne çıktı. Fransa’ya giderek Dreyfus Davası’nda Emile Zola’ya arka çıktı.

İlk oyunu ’’Martı’’ , 1896’da St Petersburg’taki Alenksandriski Tiyatrosu’nda sahneye konur, başarısız oyunculuk ve yorumculuk sonucu ’’Martı’’ izleyenlece yuhalanır; Çehov ağlayarak tiyatrodan ayrılır. Ancak 1898’de Konstantin Stanislovski’nin Moskova Sanat Tiyatrosu’nda ’’Martı’’yı sahneye koymasıyla bir Çehov yorumu biçimi ortaya çıktı ve ’’Martı’’ büyük başarı kazandı. Bu oyun Moskova Sanat Tiyatrosu’nun da yeniden doğuşu oldu ve tiyatronun o günden beri amblemi ’’Martı’’dır.

Çehov bütün oyunlarında yaşamının kendisini, oyuna yansıyan kişilerin çelişkileriyle; oyun kişilerinde dramatik ’’aksiyon’’la vermektedir. Yaşamın içinden kendilerini boşlukta ’’hisseden’’ , kendi değer anlayışlarını yitirmiş karakterlerin bunun ayırdında olmalarını bilmeleri, onları oldukları yerden, bulundukları durumdan çekip çıkarmalarına yetmez. Yaşamın keskin gerçekliği içinde ezilen, değişime ayak uydurmakta zorlanan karakterler, şiirsel gerçeklilikle anlatılır. Değişimin ayırdında olan aydın karakterlerde bütün oyunlarında vardır. Yazılışlarına göre Çehov’un oyunlarının yıllara göre dağılımı şöyledir: ’’İvanov’’1888 ’’Orman Cini’’1899-’’Martı’’1898, ’’Vanya Dayı’’1900, ’’Üç Kız Kardeş’’1901

Büyük yazar ışık içinde yatsın...