KUDDUSİ, Tariku-l Kur'an Tefsiri HUMEZE SURESİ

• 18 Aralık 2021 Cumartesi 19:54:44

Mekke devrinde nazil olmuştur, 9 âyettir.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
1-وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ (عبداللّه بن مسعود : {ويل للّهمزة اللمزة}) .şeklinde okumuştu
’’İnsanları arkadan çekiştiren, yüzlerine karşı onlarla alay eden her kişinin vay haline ki!’’
"Veyl; Vay haline!" horluk, azâb ve helâk olmak anlamındadır.
Müfessirler bu hususta şu izahları yapmışlardır:
1) İbn Abbas, "Hümeze, gıybet eden; Lümeze ise, ayıplayan ve eğlenen" demiştir.
2) Ebû zeyd, "Hümeze el-kol hareketleriyle; Lümeze de, dil ile yapılan alaya almalardır" demiştir.
3) Ebu’l-Âliye, "Hümeze, yüz yüze iken ayıplayıp, alay eden; Lümeze ise, insanı arkasından ayıplayıp, alay edendir" der.
4) Hümeze, açıkça ayıplayıp, alay eden; Lümeze, gizlice, kaş-göz işaretleriyle ayıplayandır.
5) Mücahid ve Katade "Hümeze" kelimesini, insanların gıyabında konuşarak onların etlerini yiyen" şeklinde "Lümeze" kelimesini ise "İnsanların yüzlerine karşı ayıplayanlar" şeklinde izah etmişlerdir. Taberi de bu kelimeleri bu şekilde izah etmiştir.
"Bil ki bunların hepsi, manaca birbirine yakın olup, bir noktada birleşirler. Bu iki kötü huy insanlara karşı üstünlük arzusu ile, cehalet, öfke ve kibirden dolayı meydana gelmiş iki huydur.
Bu sûrenin Ahnes veya Velid b. Mugîre hakkında indiği söylensede; hüküm umumidir.
2-الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ ( O malı toplayıp, onu tekrar tekrar sayandır)
’’Hamza, Kisâî ve İbn Âmir, şedde ile (cemmea) okur. Diğer kıraat imamları şeddesiz olarak (cemea) şeklinde okumuşlardır. Her iki okuyuşa göre de, mana birbirine yakındır. Fakat arada şöyle bir fark var: Şeddeli okunuş, bu insanın, malını oradan-buradan topladığına ve bunu, bir gün, iki gün, bir ay, iki ayda değil (çok uzun zamanda) biriktirdiğine delalet eder. Nitekim, "O malını oradan-buradan toplamıştır" manasında, denilir. Ama şeddesiz kıraat bu manayı ifade etmez.
"Ve saydı” onu kötü durumlar için hazırlık (yatırım) kıldı ya da dönüp dönüp saydı demektir. İdgamsız olarak ve adedehu okunması da bunu destekler.