Kölelik

• 14 Kasım 2021 Pazar 08:23:21

KAZIM ÖZTÜRK
ÖZTÜRKÇE
[email protected]
[email protected]

KÖLELİK

Köle: Savaşta tutsak alınan, yabancı ülkelerden zorla kaçırılıp özgürlükten yoksun bırakılan veya başkasından satın alınan kimse, kul, esir. Birinin emri altında bulunan, özgür olmayan, herhangi bir şeye aşırı derecede bağlı olan kimse.

İçkinin kölesi, sigaranın kölesi, Paranın kölesi, makamın kölesi, uyuşturucunun kölesi, fuhşun kölesi… kısaca bağımlılık. Bir kimseye bağlanarak her istediğini yapmak.
Tam bir doğruluk ve özveri ile bağlanarak bütün isteklerini yerine getirmeye hazır olmak.
Köle ruhlu insanlar, diğer herkesin kendileri gibi düzene ve efendilerine kayıtsız şartsız itaat etmesini, köle kalmasını ister; bağımsız fikirlere ve özgürlükle karşı tahammülsüz ve saldırgandırlar. Gönüllü kölelik anlayışı, sistemin en güçlü otokontrol mekanizmasıdır.
Türkçe’de köleden başka kul, bende, halayık, esir ve “kadın köle” anlamında câriye, odalık; Farsça’da bende, gulâm, kadın köle için kenîz; Arapça’da abd, rakik, memlûk, kınn, gulâm, rakabe, vasîf, milkü’l-yemîn ve kadın köleler için memlûke, vasîfe, câriye, eme ve gurre kelimeleri kullanılmıştır. Belirli dönemlerde memlükün daha ziyade beyaz, abdin ise zenci köleler için kullanıldığına rastlanmaktadır. İspanya’da siyah köleler için hâdim kelimesi tercih edilmiştir.

Köleliğin tarihi çok eskilere uzanmaktadır. Eski Mısır’da ve Yakındoğu’da kölelerin çok kalabalık bir yekün teşkil ettiği bilinmektedir. Bu dönemde savaş esiri kölelerin yanı sıra komşu kabile ve kavimlerden kaçırılan insanlar, babaları veya diğer yakınları tarafından köle olarak satılan çocuklarla borçlarına yahut işlemiş oldukları suçlara karşılık köle statüsüne geçirilen kişiler de büyük bir sayıya ulaşmaktadır.

Günümüzde neredeyse her ülkede kölelik yasaklanmış olsa da "modern kölelik" hukuki bir terim olarak ülkelerin mevzuatına henüz girmiş değil. Bu nedenle yeni formlarıyla kölelik, insanlığın en önemli sorunlarından biri olmaya devam ediyor.
Modern kölelik genellikle düşük gelirli ve çatışmaların yoğun olduğu bölgelerde yoğun olarak görülse de ekonomik açıdan gelişmiş ülkelerdeki modern köle sayıları da endişe veriyor.
Modern kölelik tabiri, tehdit, şiddet, zorlama, hile, gücün suistimal edilmesi gibi nedenlerle kişilerin istismar edildikleri duruma karşı koyamaması ve mevcut durumlarını terk edemediği koşulları tanımlamak için kullanılıyor.
Günümüzde konfeksiyon, madencilik, tarım ve balıkçılık gibi sektörler başta olmak üzere modern kölelik birçok alanda oldukça yaygın.
Tayland’da balıkçılık sektörü, Kuzey Kore’de kömür madenciliği, Fildişi Sahili’nde kakao üretimi, Brezilya’da sığır otlaklarının yanı sıra modern kölelik örneklerine Avustralya’da bazı diplomatların evlerinde ve İngiltere’de araba yıkama sektöründe rastlamak mümkün.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Özgür Yürü Vakfının (Walk Free Foundation) Uluslararası Göç Örgütü ile ortak hazırladığı Küresel Kölelik Endeksi 2018 raporuna göre, dünya genelinde 40 milyondan fazla "modern köle" bulunuyor. Modern kölelik kurbanlarının yüzde 71’ini kadınlar ve kız çocukları, yüzde 29’unu ise erkekler oluşturuyor. Modern kölelerin 15,4 milyonunu zorla evlendirilenler, 24,9 milyonunu ise zorla çalıştırılanlar oluşturuyor.
Dünyada her bin kişiden 5’i modern kölelik kurbanı. Modern köleliğin yoğun olduğu bölgeler "zorla çalıştırılma" ve "zorla evlendirilme" gibi farklı kategorilerde farklılık gösteriyor.
Köleliğe dair elde edilmiş verilerin bütünü dikkate alındığında Afrika’da her bin kişiden 7,6’sı, Asya Pasifik’te 6,1’i, Avrupa ve Orta Asya’da 3,9’u modern köle. Bu bölgeleri her bin kişiden 3,3’ünün modern köle olduğu Arap ülkeleri ve her bin kişiden 1,9’unun modern köle olduğu Kuzey ve Güney Amerika izliyor.
Dünyanın en yoksul ülkelerine ev sahipliği yapan Asya Pasifik, aynı zamanda modern köleliğin en yaygın olduğu bölge. Dünya genelindeki modern kölelerin yaklaşık 25 milyon ile yüzde 62’si Asya Pasifik’te yaşıyor.
Bu bölgedeki kölelerin yüzde 66’sı zorla çalıştırılıyor, yüzde 34’ünün ise zorla evlendirildiği biliniyor. Bölgede modern kölelik en çok Kuzey Kore, Afganistan ve Pakistan’da görülürken modern köle sayısı en çok Hindistan, Çin ve Pakistan gibi kalabalık ülkelerde.
Afrika’da 9 milyon 240 bin modern köle bulunduğu tahmin ediliyor. Bu rakam dünya genelinde toplam modern köle sayısının yüzde 23’üne tekabül ediyor.
Burada modern kölelerin yüzde 37’si zorla çalıştırılıyor, yüzde 67’si ise zorla evlendiriliyor. Kıtada 400 bin kişi ise cinsel sömürü mağduru.
Afrika’da modern kölelik en yaygın Eritre, Burundi ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde varlık gösteriyor. (www.aa.com.tr/tr/dunya/dunyada-40-milyondan-fazla-modern-kole-var).