DEDE KORKUT HİKAYELERİ.

• 5 Ağustos 2021 Perşembe 20:44:47

DEDEKORKUT HİKAYELERİ.
Destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçişin ilk ürünleridir. Dede Korkut Hikâyeleri olarak bildiğimiz hikâyelerin asıl ismi "Kitab-ı Dede Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzan"dır.
12. ve 13. yüzyıllarda Doğu Anadolu’da ve Azerbaycan’da yaşayan İslamiyet’i seçmiş olan Oğuz boylarının iç mücadelelerini, gelenek ve göreneklerini, doğaüstü güçlerle olan savaşlarını anlatır.
Hikâyelerde geçen Dede Korkut, yaşlı, herkesçe saygı duyulan, çocuklara isim veren kırgınları barıştıran gelecekten haber veren eğlencelerde kopuz eşliğinde şiir söyleyen biridir. Yine veli bir kimliğe sahip olan Dede Korkut’un, 295 yıl yaşadığı da Oğuzname’de anlatılmaktadır.
Dede Korkut Hikâyelerinde halkın ekonomik durumu da anlatılmıştır. Oğuzların daha çok hayvancılıkla geçindikleri neredeyse her hikâyede görülmektedir.
Yiğitlik, Oğuzlarda çok önemsenen bir özelliktir. Hikâyelerde, erkeklerin isim alabilmeleri için yiğitlik göstermesi gerektiği hususu üzerinde durulur.
Dede Korkut Hikâyelerinin Özellikleri
• Hikâyeler, tarih boyunca dilden dile aktarılarak günümüze ulaşmış sözlü gelenek ürünleri içerisinde yer alır.
• Dede Korkut Hikâyeleri, bir ön söz ve on iki hikâyeden oluşur.
• Nazım-nesir karışık olarak oluşturulmuşlardır. Hikâyelerde, nazım yani dizelerden oluşan bölüm ağırlıktadır. Manzum olan bölümde kulağa hoş gelen bir söyleyiş tarzı görülür.
• Dede Korkut Hikâyelerinde 8.000 adet farklı kelime ve deyim yer alır.
• Hikâyelerde açık, yalın, duru ve zengin bir dil kullanılmıştır.
• Bol bol aliterasyonlara başvurulmuştur.
• Hikâyelerde yer yer öğüt verme söz konusu olduğu için Dede Korkut hikâyeleri, didaktik bir özelliğe sahiptir.
• Dede Korkut Hikâyeleri, 15. yüzyılın ikinci yarısında kimliği belli olmayan bir kişi tarafından yazıya geçirilmiştir.
• Hikâyelerde kadın ve çocuğa özel önem verilmiştir. Aile kavramı yüceltilmiştir.
• Hikâyelerin tümünde de dini unsurlar ön plana çıkmaktadır. Misafirperverlik, cömertlik, doğruluk ve adalet sürekli yüceltilmiştir.
• Dede Korkut Hikâyelerinin iki yazma nüshası vardır. Tam olan nüshası Almanya’da Dresden Kütüphanesi’nde; diğeri Vatikan Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
• Dede Korkut Hikâyeleri, Kilisli Muallim Rıfat Bilge tarafından 1916’da Arap harfleriyle yayımlanmıştır.
• Orhan Şaik Gökyay’ın 1938’de Dede Korkut Hikâyeleri üzerinde yaptığı çalışma da takdire şayandır.