O ANA ADANMIŞ

• 7 Temmuz 2021 Çarşamba 19:09:34

Türkiye’de’’Görme Biçimleri’’ ve ’’O Ana Adanmış’’ adlı yapıtlarıyla tanınan İngiliz Marksist sanat eleştirmeni John Berger, bu yapıtlarında sokaklardan heykellere , gazete fotoğraflarından kitle gösterilerine, reklam afişlerinden yağlı boya resim geleneğine kadar çok çeşitli görme biçimlerini gösterip nasıl görebileceğimizin kapısını aralar. Berger’in ’’O Ana Adanmış’’ adlı yapıtındaki ’’Che Guevera’’ başlıklı deneme bu kapılardan sadece biri durumunda.

Bu deneme de Berger, Rembrant’ın ’’Dr Nicoles Tulp’un Anatomi Dersi’’ adlı tablosu ile Ernesto Che Guevera’nın Bolivya’da öldürüldüğü Vallegrandre kasabasında sergilenen cesedinin fotoğrafı arasındaki benzerlik üzerinde durur. Yazar, tablo ve fotoğrafla neyi görmemizin istendiğini, verilmek istenen dersin ne olduğu ile açıklar.

Rembrant ’Anatomi Dersi’’ tablosunu Dr. Tulp’un isteği üzerine 1632’de yapmıştır. Bu ısmarlama resimdeki kişilerden ikisi doktor, diğerleri Amsterdam’ın zengin burjuvalarıdır. Ceset ise silahlı soygundan hüküm giyip idam edilen Aris Kind adlı bir hayduda aittir. Dr. Tulp’un kafasında toplumdaki yerini simgeleyen şapkası bulunmakta, tablodaki izleyiciler Dr. Tulp’un eline bakmaktadırlar Dr. Tulp ise elindeki işaret sopasıyla cesedin bilekle dirsek arasındaki açıkmış bölümünde kaldırdığı bir kası incelemektedir. Burada önemli olan derstir. Tabloyla anatomi dersi verilmektedir. Fotoğraf ise siyasal bir ders/korku verilmek üzere çektirilmiştir.