TARTIŞMA

• 5 Temmuz 2021 Pazartesi 11:28:48

Yeşil ve yarım asırlık ağaçları olan bir parkta hemen çimlerin yanında bir ağacın gölgesinde elinde kitap okuyan İhtiyar adam yanında duran bankın boşluğunu göstererek "oturabilir miyim?" diyen genç bir adamın sesi ile elinde okuduğu kitabı hafifçe kapayıp ona baktı ve "tabi, tabi" diyerek toparlandı. İhtiyar tekrar kitaba kaldığı yerden devam ediyordu ki Genç adam, " bende şairim hatta bir kitabım var, ikincisi için çalışma yapıyorum" dedi.

İhtiyarın bir anda ilgi odağı olan bu genç konuşmasına devam etti. "Lakin siz divan edebiyatı okuyorsunuz galiba ben ise serbest şiir tarzında yazıyorum" dedi.

İhtiyar adam,

"Aksine ben serbest şiirleri arada sırada okusam dahi bir divan şiiri ile asla kıyas edemem," dedi.

Genç adam gülümseyerek;
" Neden bu kadar zorluyor ki insan kendini. Bir çok kalıbın içinde birçok kuralı olan mısralar, beyitler, rubailer, kıtalar bölümler, hece ölçüleri, kafiye, redif, aruz ölçüsü v.s. anlatacağınızı tam olarak anlatabilmenize engel olmuyor mu?"

Biraz durdu, ihtiyarın kendisine bakmadan kitabı hafifçe kapatıp dikkatle söylediklerini dinlediğini anlayınca, devam etti

"Hem o kadar kelime uyum içinde olacak hemde anlamlı, bu çaba neden? Serbest şiir yazmak, daha iyi bir anlatıma sahip olmak, hem herkesin anlayacağı dilden, daha güzel olmaz mı?" Dedi ve ekledi,
"Bence en iyisi serbest şiir."

Dedikten sonra genç şair ihtiyarın cevap vermesini bekleyerek ona baktı. İhtiyarın kırışık yüzünden herhangi bir ifade yoktu. Lakin sadece ve sadece yılların bıraktığı çizgilerin yorgunluğu vardı. Bir müddet sustu ihtiyar. Genç onun konuşmasını beklerken ve ona bakarken adeta yorulmuştu.

Sonunda ihtiyarın buruşuk ve kır sakalının oynadığını fark eden genç şair tekrar odaklanıp onu dinlemeye başladı.

İhtiyar,

"Evet" dedi ve sağ eli ile sol elinde ki kitabın hafif kıvrılan kapağını düzeltti ve devam etti.

"Eğer anlaşılır olabilmekse maksat düz bir yazının noktalama isaretlerinden ayırarak bir sayfaya uzun uzadıya düşüncelerimizi yazarız. Bu gayet anlaşılır olur, şayet bu bir nesir dir. Yazmak nesir de olsa edebiyat kriteri taşır. Fakat bir deneme, hikaye, roman vs olarak nitelendire bildiğimiz sürece. Mesela, "Ben tatile gittim." demek ve yahut "Uzun bir çalışma sonrasında yorulup, binaların ve şehirde ki gürültünün arasına sıkışan ruhumun dinleyeceği, Deniz, kum, Güneş olan bir tatil benim de hakkımdı. Bu sebepten bu yaz güzel bir tatil yaparak adeta ruhumu dinlendirdim," dedi. Tam durup söze başlayacakken genç şair atıldı. "Konumuz şiir ama" ihtiyar gülümsedi, " biliyorum genç adam, Bende tam bundan bahsediyorum işte," genç şair , "nasıl yani serbest şiir edebiyat değil mi?"

İhtiyar gülümsedi
" nasıl olduğunu anlatayım, şimdi şu ileri ki tepeye çıkmak, istesek ne kadar zamanımızı alır, belki bir kaç saat, peki ya karşı dağ belki birkaç gün, ya peki everestin zirvesine çıkmak belki haftalar veya aylarımızı alır. Belki yarıda kalıp çıkamayız ve döneriz.

Genç şairin gözlerine baktı ve, "eğer şiir bir sanatsa ve sende bu sanatta evetest gibi eserlere imza atmak istiyorsan zorlukları göğüslemelisin. Yazdıklarını okuyan şiirseverler bu nasıl bir ahenk bu nasıl anlatım mükemmel demeli. Ha bu sadece kafiyeyi uydurarak şiir yazmanında iyi olacağını ifade etmez. Lakin divan şairleri hem o zamanın en zeki ilim irfan sahibi sanatçıları hemde kalemlerini bu zorluklarla yontmuş şairlerdi. Şimdi kalkıp o zorluklarla perçinlenmiş bir anlatım ile serbest bir anlatım bir tutmak olmuyor. Bu sebepten şiir ne kadar kalıp içerisinde anlayacağını ne kadar süslü ve klişe olmayan kelimelerle anlatıyorsa o kadar değerlidir. Bir divan şairinin yazdıkları ile bir serbest şiir kıyas edilecek olursa o edebiyata yapılan haksızlıktır" dedi.

Genç düşündü ve,
"Evet bazı konularda haklı olabilirsiniz, lakin ben serbest şiir daha çok severim. Hem bundan binlerce yıl önce ki bir medeniyetin dilinde yazılmış şiiri günümüze çevirirseniz veya bu divan şiirlerini başka bir dile çevirirseniz serbest bir şiir olacaktır. Bu sebepten önemli olan Şiirin anlam boyutudur. Biz şiirden ne anlıyoruz bize akıcı bir dille neyi özetliyor ona bakmalıyız diye düşünüyorum" dedi.

İhtiyar
"Evlat yine döndük başa," dedi gülümsedi ve devam etti;

"Ben serbest nesir yazının anlatılanları daha iyi anlamaya yardım edeceğini düşünüyorum. Şiir zahmetine girmeden ne anlatmak istiyorsak anlatalım nesir yazı ile, daha iyi değil mi? Ayrıca zaman da kaybetmemiş oluruz. Herkeste yazabilir, okur anlayabilir, daha güzel. Şayet şiir bir kitabı özetleyebilecek konsantreye sahipse bunu neşir olarak anlatmak sayfaları bulabilir. Mesela,

Ruhumu eritipte, kalıpta dondurmuşlar,
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.

N.F.KISAKUREK

Hadi bakalım bu ikilinin konusunu nesir yazı veya serbest şiir ile böyle uyumlu böyle ahenkli bir şekilde yaz. Lakin bunun anlattıklarını buna yakın bir şekilde bu kadar naif anlatacak. Sonunda bunun anlattıklarını bu kadar kısa ve öz bir şekilde anlatsın." Genç konusacakken yine ihtiyar konuşmaya devam etti, "divan şiiri değil ki bu , diyeceksin. Şayet divan şiiri daha zordur. Orada bir örnek vereyim,"

Aşka kâbil dil mi yok şehr içre yâ dilber mı yok
Mest yok meclisde bilmem mey mi yok sâgar mı yok.

Ş. YAHYA

"bu verdiğim örneği serbest bir şekilde anlatmak istersen biraz uzayacak gibi düşünüyorum."

Genç Şair,

"Iyi hoş söylüyorsunuzda artık çağdaş şiir bunları kabul etmiyor. Çağdaş şiir kolay anlaşılan kolay anlatılan türden şiirlere önem veriyor. Hem bende çağdaş edebiyatı tercih edenlerdenim." dedikten sonra genç şair ayağa kalkıp; " Neyse sizin sohbetimize doyum olmaz, bana müsaade" diyerek ihtiyarın yanından biraz uzaklaşınca, ihtiyar seslendi.

"Genç adam!"
Genç adam dönüp ona yöneldi ve bakıp konuşmasını bekledi,
İhtiyar;
"Bence ufak tepeleri değil, evereste çıkmayı denemelisin" dedi.

Genç Adam hiç bir şey söylemeden gülümsedi ve arkasını dönerek oradan uzaklaştı.