İKİNCİ VİYANA KUŞATMASI.

• 1 Temmuz 2021 Perşembe 09:57:29

İKİNCİ VİYANA KUŞATMASININ SEBEP VE SONUÇLARI.
İkinci Viyana Kuşatması, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa kumandasındaki osmanlı ordusunun Viyana’yı kuşatması (14 temmuz 1683).
XVIII. yy. ortalarında Avusturya imparatorunun, protestan olan orta Macaristan halkına baskısı sonucu orta macar beyi İmre Tököli (Thököly), osmanlı himayesine girmişti, İmre Tököli, sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşayı Avusturya’nın elinde bulunan orta macar kalelerini geri almaya teşvik etti.
Varad (Nagy-Varda, alm. Gros-Wardein) beylerbeyi Hasan Paşa da, Orta Macaristan’a ait kaleleri geri alarak İmre Tököli’ye verdi.
Bunun üzerine Avusturya imparatoru Leopold, türk kuvvetlerinin geri dönmesinden yararlanarak bu kaleleri tekrar ele geçirdi. Bu yüzden, Osmanlı-Avusturya ilişkileri bozuldu.
Sadrazam Kara Mustafa Paşanın amacı Avusturya’ya savaş açılmasıydı.
Bu yolda, savaş taraftarı olmayan padişah Mehmed IV’ü de kandırmak için, özellikle yeniçeri ağası Bekri Mustafa Paşa aracılığıyla yeniçerileri kışkırttı.
Reisülküttabı ve çavuşbaşıyı Avusturya elçisiyle görüşmek üzere görevlendirdi.
Osmanlı temsilcileri, barışın yenilenmesinin ancak Yanık kalesinin Osmanlılara bırakılmasıyla sağlanabileceğini ileri sürdüler.
Aynca, yapılan savaş hazırlıklarının tazmin edilmesi istendi.
Avusturya elçisi kendisinin yalnız barış antlaşmasını yenilemeye yetkili olduğunu bildirerek ileri sürülen teklifleri kabul etmedi.
Avusturya elçisi kont Caprara göz hapsi altına alındı.
6 Ağustos 1682’de Topkapı sarayında toplanan bir mecliste savaşa karar verildi.
Avusturya, Osmanlı devletiyle savaşmak istemiyordu.
Avusturya imparatoru Leopold, savaşın kesinleşmesi karşısında, başta Papalık olmak üzere İspanya, Venedik.
Lehistan’dan yardım istedi.
Fransa Avusturya’ya karşı yardım etmemekle birlikte, düşmanca bir davranışta bulunmayacağını bildirdi.
Papa İnnocentius XI, katolik devletlerin Avusturya’ya yardımını sağlamak için çalışıyordu.
Papanın etkisiyle 31 mart 1683’te Avusturya ile Lehistan arasında ittifak yapıldı.
Lehliler savaşın sonuna kadar Avusturya’nın yanında olacaklardı.
Türk ordusu yenilirse Lehistan, Buoaş antlaşmasıyla Türklere bıraktığı yerleri geri alacaktı.
Ayrıca Eflak ve Boğdan Lehistan’a verilecekti.
Nisan 1683’te Mehmed IV ve sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa kuvvetli bir orduyla Edirne’den hareket etti.
Ordu, 3 mayıs 1683’te Belgrad’a geldi.
13 Mayıs 1683’te sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa serdarıekrem tayin edildi ve osmanlı ordusu Viyana üstüne yürüyüşe geçti.
Osmanlı ordusu, o zamana kadar sefere çıkmış olan orduların en kalabalığıydı.
sipahiler, kapıkulu askerleri, Mısır ve Şam askeri, Eflak, Boğdan voyvodalarının kuvvetleri, orta macar kralı îmre Tököli’nin 20 000 kişilik ordusu ve Kırım hanının 50 000 kişilik süvarisiyle 350 000 kişiyi buluyordu.
Ayrıca 150 000 kişilik geri hizmet askeri ve ağırlıkları taşıyan 50 000 araba vardı.
Belgrad yakınlarında Sava ırmağını geçen osmanlı ordusuna 10 haziran 1683’te Osijek’te îmre Tököli kuvvetleri katıldı.
Osijek’ten hareket ederek, Drava ırmağını geçen Osmanlı ordusu 26 haziranda Erdel’de bulunan Îstalni-Belgrad’a (macarca Szekesfehervar, alm. Stuh) geldi.
Burada Kırım hanı Murad Giray kırım kuvvetleriyle orduya katıldı.
Osmanlı donanması da Akdeniz’de güvenliği sağlamak amacıyla dolaşıyordu.
Ayrıca 150 parça gemiden meydana gelen ince donanma da Tuna’da güvenliği sağlıyor ve ordunun bazı malzemesini taşıyordu.
Nehir donanması 59 top ve çok sayıda mühimmatı Tuna yoluyla Budin’e getirmişti.
Padişah, Kara Mustafa Paşayı Yanık kalesini ele geçirmekle görevlendirmişti; fakat sadrazam, Yanık kalesinin alınmasını önemsiz bir iş olarak görüyordu.
Amacı Avusturya’nın başkenti olan Viyana’yı alarak büyük bir ün sağlamaktı, özellikle emrine verilen kuvvetli orduyla bunu başaracağından emindi.
Îstolni-Belgrad’da bir savaş meclisi toplandı.
Kara Mustafa Paşa bu mecliste asıl amacının Yanık veya Komarom kalesini almak değil, Beç (Viyana) şehrini kuşatmak olduğunu açıkladı.
Toplantıda bulunan defterdar, Anadolu, Rumeli, Şam ve Diyarbakır beylerbeyleri, reisülküttap, yeniçeri ağası, serdarın bu kararını uygun buldular. Yalnız Kırım hanı bu görüşe karşı çıktı.
Tecrübeli bir asker olan Budin valisi Uzun İbrahim Paşa da Kırım hanını destekledi. öncelikle, Macaristan’da, Avusturya imparatoruna bağlı macar beylerinin topraklarının, Yanık ve Kommarom kalelerinin alınmasını, bundan sonra da Viyana’nın kuşatılmasını teklif ettiler.
Osmanlı ordusunun Viyana üzerine doğru yürüyüşü Avrupa’da özellikle Almanya’da büyük bir heyecan yarattı.
İmparator Leopold, şehirde 20 – 25 000 kişilik bir savunma kuvveti bırakarak Viyana’dan 60 saat uzaklıkta bulunan Lenz kasabasına çekildi.
Osmanlı ordusu 14 temmuz 1683’te Viyana önüne geldi.
Gelenek üzerine şehrin teslimi istendi.
Teklifin reddedilmesi üzerine şehrin kuşatmasına geçildi.
Akıncı kuvvetleri Avusturya’nın Burgenland. îstirya ve Doğu Avusturya eyaletlerini işgal ettiler.
Abaza Hüseyin Paşa ve Imre Tököli, Kuzey Macaristan’da askerî faaliyette bulunmakla görevlendirildiler.
Kara Mustafa Paşa, kuvvetlerinin bir kısmını, Moravya Galiçya.
Slovakya içlerine yolladığı için şehri gerektiği gibi kuşatamadı.
1529 Yılındaki Birinci Viyana kuşatmasında olduğu gibi bu seferde de orduda büyük toplar yoktu.
Havan toplarıyla yapılan atışlarda şehir içinde yangın çıktı.
Barut depoları ateş alacağı sırada yangın söndürüldü.
Avusturya başkumandanı, Viyana’ya 15 km uzaklıkta Leopold şehrine çekilmişti.
Adana beylerbeyi Mehmed Paşa, emrindeki kuvvetlerle buradaki alman ordusunu yenilgiye uğrattı; fakat Viyana’ya Avrupa’nın birçok yerinden yardım gelmeye başlamıştı.
Osmanlı ordusunda yiyecek sıkıntısı başladı.
Yenisizlik yüzünden ordudaki hayvanlar ölüyordu, yakalanan esirlerden lehve alman kuvvetlerinin yardıma geldiği anlaşıldı.
Durumun zorlaştığını gören Mustafa Paşa 26 ağustos 1683’te yaptığı kuvvetli bir saldırıyla bazı tabyaları ele geçirdi.
Şehirde dizanteri çıkmıştı.
Kale kumandanı acele yardım istiyordu.
7 Eylül 1683’te müttefik kuvvetleri Jan Sobieski kumandasında Tuna’yı geçti ve osmanlı ordusunun sol geri hatlarına yaklaştı.
Viyana’ya gelecek yardımı önlemek için büyük Tuna köprüsünün güvenliğiyle görevlendirilen Kırım hanı Murad Giray, Merzifonlu Kara Mustafa Paşaya duyduğu kin yüzünden düşmanın Tuna’yı geçmesine göz yumdu.
Osmanlı ordusunun gerisine düşen düşman için gerekli hazırlıklar yapıldı; fakat Budin beylerbeyi İbrahim Paşanın Jan Sobieski’ye yenilmesi, vezir Sarı Hüseyin Paşa kuvvetlerinin dağılması ve Kırım kuvvetlerinin yardıma gelmemeleri yüzünden genel bir bozgun başladı.
2.Viyana Kuşatmasının Sonuçları
Serdar yerinden kımıldamadan 5-6 saat düşmanla çarpıştıysa da sağ ve sol kanatların çökmesi üzerine çekilmek zorunda kaldı.
Yanık kalesine çekilen serdar, kuvvetlerini toplamaya çalıştı.
Viyana bozgununu haber alan Mehmed IV, Belgrad’dan Edirne’ye döndü.
Budin’de kuvvetlerine çekidüzen veren sadrazam Mustafa Paşa düşmanın saldırısına uğraması muhtemel kalelere asker yerleştirdi.
Viyana bozgunu Avrupa’nın ortasına kadar girmiş olan türk ordusunun son seferi oldu.
Sadrazam, 16 ekimde Belgrad’a döndü.
29 Ekimde Estergon kalesi düşmanın eline geçti.
Durumdan son derece üzüntü duyan Mehmed IV, Merzifonlu’nun idamını emretti.
İkinci Viyana kuşatmasıyla başlayan ve 1699 Karlofça barış antlaşmasına kadar süren savaşlar, Osmanlı devletinin yenilgisiyle sona erdi. Kara Mustafa Paşa Belgrad’da idam edildi.