Evrim 1

• 22 Mayıs 2021 Cumartesi 09:06:08

Her hangi bir durumu, her hangi bir eylem biçimi içine sokan enerji akışına karşı, aynı anda o akışı önleyecek zıttı durumuyla akışı durdurmak isteyen karşı etki durum vardır. Bu durum sürtünme etkisi veya direnç etkisi veya firen etkisidir. Firen etkisi de biriken yığılan potansiyelle yeniden aşılır.

Akış yapan kuvvet ve akışı durduran kuvvet; o akışı yığıp biriktiren bir sürtünme enerjisidir. Sürtünme enerjisi de kendi çevresinde bir enerji depo alanına (EMK) dönüşür.

Depo edilen eş deyişle elektrik gibi bir enerji biçimiyken manyetik alan gibi başka bir enerji (alan) biçimine dönüşen bu potansiyel enerji de duran eylemi hareket ettirmek, hareket eden eylemi de durdurmak isteyen kuvvetti. Enerji dönüşlüydü.

Elektrik enerjisi hareketti hareket enerjisi elektrikti. Elektrik kendi çevresinde manyetik zarfla depo enerjiydi. Depo enerji bobin telde yalıtıma edilmekle yalıtımlı manyetik zarf bobin üzerine indüklenen elektrik akımıydı.

Yalıtıma bobin akımı bin bir kılıktı. Bu kılıklardan birisi sürtünme ya da direnç nedenle sönümlenmekte olan enerjiyi devam ettirmek istiyordu. Aynı anda da devam ettirmek istediği akıma karşı bir dirençti. Aynı şey hem dış etkiydi hem iç etkiydi.

İşte birlikte olanla, birlikte giden, eş anlı bu ikilemler; hem birbiriydiler. Hem birbirinin zıddıydılar. Hem görece birbirinin iç ve dış durum bağıntısıydılar. Hem o eylemin kendi üzerine kendi etkimesiyle bin bir kılıktılar (üs seldiler).

Hem akan durum belli bir fizik uzay zamanla "sonlu" kesikliydi. Hem de akana karşı firen olan durumun kesikli süreklisiyle sınırsızdı. Akan durum frenlenen duruma göre bir ölçme değerlendirme; bir eksiği tamamlayan ölçeklenmenin bağıntısıydı vs.

Bu nedenle bizler bir bilgiyi birçok bağıntısıyla söyledikçe, doğru olan modellemeye en çok yaklaştığımız bir eylemi ortaya koymuş olmanın uygulaması içinde olacağızdır. Bağıntıları söyleyemedikçe o eylemin dışında olacağız.

Üs sel durular söylemindeki genel kastımız her durumda kuantum üs sel durumların açılım belirsizliği değil. Atomlar dünyası dediğimiz büyükler dünyasının üs sel durumudurlar.

Ne de olsa atomlar dünyası "az çok" bir durumla kuantum dünyanın üs sel belirsizlerine karşı bir tıkaçlaydılar. Ve atomlar dünyası da atomlar dünyasına dek durumlarıyla kuantum dünya içinde olmayan kimyasal, biyo kimyasal, sosyal ve toplumsal üs seli özellikleriyle birlikte yeni bir üstel olanaktılar. Üs sel durumlara şöyle de bakabiliriz.

Üs sel durum belirsizleri, özellikle de atom süreçli üs sel durumlar; "bir dış girişme ölçme değerlendirme" girişmesi içinde bir olgu ve olay fiziğinin kendisine eylemli olacağı bağıntısıdırlar.

Üs sel durumlu iç ve dış girişmeler, her olgu ve olaya yeni bir yol açmanın ve yeni bir "eylem alanı açacak olmanın" üs sel durumudurlar. Üs sel durumları o olgu ve olayın eylem alanı açıcı olası belirsiz durumları gibi de düşünülmelidirler.

Su gibi bir ortam içine yüzme olarak denk düşecek olan eylemin üssü devim belirlisi; kara gibi diğer bir ortamda içinde de yürüme gibi bir fiil ile bacak gibi fiziğin içinde sonlanacaktı. Yani üssü belirsizler içindeki bin bir kılıklı hareketin biri fiziki bir eylem belirlisine denk düşecekti.

Üssü durumlar "sonlu" ama "sınırsız" durumla türlü hareket biçimiydiler. Üs sel durumlu belirsizidirler. Eylemseller üs sel durum içlemiyle sınırsızdırlar. Üs sel durumla sınırsız olan eylem; akciğer gibi ortama denk düşen belirmeyle gelip geçici bir ölçeklenme belirlisi kesikli sürekli "sonlu" oluyordular.

Bir hareket dış ortam belirlisi içinde, yüzgeç hareketi gibi, kanat hareketi gibi ayak hareketi gibi fizikle o ortamın zorluk etkisini karşılamağa denk düşen ölçme değerlendirmenin ölçeklisidirler.

Kanat, yüzgeç, bacak ve ayak böylesine bir üs sel hareket içindeki zengin eylemelerine karşılık gelen fiziki biçimlenme olacaktı. Bir üs sel eylem, iç ve dış bir ortamda fiziki bir biçimlenme belirlenmesi olmakla o hareket kanat, yüzgeç, adım gibi her bir biçimle ölçülebilir fizik içinde "sonlu" olacaktır.

Üs sel durum belirsizleri eylemler sınırsız durumla kendi üzerine imgedirler. Ölçekli sonlu durumla da fizik alandırlar. Fiziksel alan ile gerilim ve özgün olarak ölçülebilir bir alanın eylem biçimidirler.

Üssel hareketler yine her bir ortamın içine, akla hayale gelmeyecek yeni bir fiziksel biçimlenişle harekettirler. Ortam eylemiyle biçimlenirken olmakla da sınırsızdır. Eylem her bir ortama karşılık olan üs sel eylemledir. Ya da bir ortam içine denk düşme olan üssü devim belirlisi; başka bir ortamın denk düşmeyeni de olabilecektir.

Bunlar ortamlarla olan bir yalıtım içinde birikimlerle evrimi olucu evrimsel yasalardı. Dış ortam az çok bir yalıtımdı. Dış ortama denk düşen karşılıkla o eylemi biçimleyen (ayak, yüzgeç, kanat olan) fizik te az çok bir yalıtımdı.

Evrimsel yasa kuantum durumlu üs sel belirsizlerin ortam eğimiyle akış yapan girişme seçilisiyle geçici durumlara belirli kılınıp ortaya konuyordu. Yüzme deniz içinde, sürünme deniz dibindeki ortam eğimine uygun akış yapmaya çok olumluydu.

Yüzme uyumu, karadaki eğim alanı içinde sürünmeyle, tırmanma, zıplama, koşma; yüzme uçmayla vs. benzeşen örnekçe hareketten eylemlerle karadaki ortama uyumdu.

Yürüme, koşma vs. deniz gibi bir ortam seçilisine olumsuz durmakla, yığılan yokuşlaşan eylemler ortamdaki çeşitliliği veren potansiyel bir belirsiz durum iken; belirsiz potansiyel durum karadaki alan eğimiyle uyumlu akış yapan aktifliğin seçilisi bir belirli durum olacaktı.

Burada "dış ortam" denen sürece de bir atıf yapmakta yarar vardır. Varlık en az iki durumla kategorize edilecek kendi zıttı durumlarına üs sel belirsizle karşılıktılar. Bölüntü daima eksiği tamamlayan zıttı durumlaydı. bir iç belirlediğiniz an o iç dışla belirir. ya da bir dış belirlediğiniz an o dış bir içle belirir.

İç ve dış olan durum, aynı şey ve aynı bölüntüdürler. Biri değişerek görece diğeridir. Biri diğerinin zorluğu iken, diğeri de zor olanın kolaylığıdır. İniş olana yokuş olan karşılık ve zorluktur. İniş te yokuş olana kolaylık ve karşılıktır.

Bu durumu en kaba biçimle söylersek açık olana karşı kapalı durum tersidir. İniş alanına karşı yokuşun eğimi tersi durumlar ile birbirine ve birbirine göre bağıntıyla da görece; birlikte olanla birlikte giden eş anlı ortamdılar.

Açık kapalı olana karşılık iken, kapalı olan da açık olana karşılıktır. Yarı açık (kınlı) olan da yarı kapalı olana karşılık olup, gelip geçici birlikte olanla birlikte gidenlerin eş anlı aynı fizik durumun görece bağıntılı oluşudurlar.

Eş anlı durum üst üste çakışan durumlardır. Açık, kapalı olan durumla örtülür. Açık, örtüşme olan durumdan dönüşerek açılır.

Varlık; olasılık belirsizi devinmelerle, çeşitlilikti. Çeşitlilikler en az ikili durum indirgemesiyle çoklu nicel ve nitel zamanlar belirlenmesidirler.

Bu belirmeler makro dünya içinde yavaşlasa da kırpılsalar da biyo kimyasal ve sosyo toplumsal özne-nesnenin üs sel devinmelerine dönüşüp baskılansalar da küçükler parçacıklar olan kuantum sıçrama, kuantum üssü dalgalanmadan ileri geliyordular.