Husserl’ın; irca etmek usulü Hz. Ali’ye ait olduğu söylenen vecizeyle örtüşür.
Bilgiyi irca ettikçe, bilginin sistematiğe erdiğini herkes sezer.
Derlenen toparlanan bilgi irca olmuştur... esasa ve noktaya varmalıdır bilgi.
Bu ilerleme bitmez. Dağınıklıktan ise derlenmiş sistematik olmuş bilgi tercih sebebidir.
Resim Analizi Disiplini bugün okuduğum kadarıyla Leyla Varlık Şentürk’ün kitabında bu usulü kitabın girişinde gayet başarıyla gerçekleştirmiştir.
Yansıtmacı kuram, duygu etkili kuram, anlatımcı kuram, biçimci kuram... tüm resim eserleri tarihinde görmenin gnoseolojisini oluşturma teorilerini belitmiş. Dönmüş bunların analizde ki alt başlıklar ile benzer olduklarını örtüştüklerini kanıtlamış.
Şunu diyebiliriz ki sistematiğe eriştirmiş: Resim eserlerinin analiz disiplinini açmış sonra toparlamıştır.
A-Betimleme, ( yansıtma kuramı)
B-Çözüm: plastik ve estetik öğeler, ( formalist kuram)
C-Yorum: Seyirciye dönük anlatış. ( duygu etkili kuram)
D-Kritik/ yargı: Teorik isnatlar. ( sanatçının stili ve ekpresyonizmi kuramı)
Biçimci kuramın estetik ve plastik esaslardan örüldüğünü ve resim eserinde B maddesiyle benzediğini söylemiştir.
Yansıtma kuramın: A maddesini realizmiyle bir tamam örtüştüğünü belirtmiştir.
İzlenimci ve ya duygu etkili kuramlaysa; C maddesidir bu; sanatçının psikolojisini ve ifade etmek istediklerini gösterebildiği söylemiştir. Dışavurum kuramıysa D maddesi; ressamın stilinin teorik yasalarla isbatlanmasıdır.
Leyla Varlık Şentürk resim analitiği kitabıyla ikonolojinin dört maddesiyle dört büyük sanat teorisi yasalarının kendi aralarında örtüştüklerinin ve fenomonolojik usulle indirgenmelerinin idrak etmekte öğrenen kişilere sağladığı imkandan ötürü çok başarılı bir kurgulama uygulamıştır.



Yalçıner Yılmaz
Akçansa Güzel Sanatlar Lisesi
Görsel Sanatlar Uzman Öğretmeni
Çanakkale
21-05-2021