Marks teorilerini hep sınıf üzerinden gerçekleştirdiğine göre engin deneyimiyle bu sözü söylemiş olmalıdır. Meşhur altyapı-üstyapı karşılaştırması, sermaye-emek, ürün-üretim, mevzularına kafa yorması sınıfsal alandaki uğraşını göstermektedir. Feodalite, kapital, artı değer, üretim araçları, yalnızlaşma ve çatışma Marks için yine anahtar sözcüklerdir.
…………………………………………

Söz sanırım üstyapıya vurgudur. Yöneten kesime yöneliktir. Ayrıcalıklı sınıf kastının üstyapı olduğu düşünülmelidir. Emeğiyle yaşamını sürdüren kitlenin yani altyapının ayrıcalıklı durumundan bahsedilemez zaten.
Marks sınıflar arası çatışmadan söz eder genellikle. Yani altyapının üstyapıyla olan çatışmasına odaklanır. Yöneten ve yönetilenler arasındaki mücadeleyi ele alır. Kendisini altsınıftan yana konumlandırır.
…………………………………….

İlginç olan hakim sınıf yani gücü elinde bulunduran, her şeyi kontrol edebilen unsur niçin çatışmaya eğilimli olsun. Kazancı ne olabilir bundan, ne bekleyebilir, hangi sonucu elde edebilir. Hatta faydadan ziyade zarar görebilir, süreç aleyhine işleyebilir.
…………………………………..

Üst sınıf ne türse elbet. Nasıl bir yönetimse. Orada olan oligarşi mi, demokrasi monarşi mi yoksa bir nevi tiranlık despotluk mu? Türüne göre değişir elbet. Yönetim demokratikse yani demokrasinin kuralları işliyorsa tez geçersizdir çünkü burada hukuk devleti kavramı vardır; her şey hukuk kurallarına göre işliyor demektir. Monarşilerde kral vardır, etkin ve yetkindir, tüm işleri maiyetiyle yönetir yürütür. Oligarşik olansa, bir grup seçkinin yani aristokrasinin işbaşında olduğu bir yönetim tarzıdır. Polis ve parti devleti ise farklı kavramlardır zaten.
………………………………….

Sanırım Marks tiranizmden bahsediyor. Hiç bir kural ve kaidenin olmadığı, kendi başına buyruk bir yönetim sisteminden. İşte orada cehalet silaha dönüşebilir. Herkesi vurabilir, ortadan kaldırabilir. Ancak o da çağlar öncesinin rejimi. Keşke sözü açsaymış Marks biraz. Neye tekabül ettiğine girseymiş. Bize hazır bilgi olarak sunsaymış. Daha kolay anlamamıza yardımcı olsaymış.

Kemal SEYFİ
24.03.2021