Kapadokyalı Asker Digenes Akrites

Kapadokyalı Asker Digenes Akrites, Yazar İsrafil Baran’ın "Kapodokya Öyküleri"nden sonraki ikinci kitabı. 2020 yılında Kırmızıleylek Yayınları aracılığıyla okurla buluşturulmuş çiçeği burnunda bir eser. Hikâye, dokuzuncu yüzyılda, Doğu Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırında yer alan Kapadokya’da geçiyor. Kapadokyalı Digenes Akrites’in aşkını, mücadelesini ve serüvenlerini ele alıyor. Hikâye, başkahramanı Digenes’in babası Suriye Emiri olan Emir Musur ile annesi Eirene’nin tanışıp birbirlerine âşık olmalarıyla başlayıp, oğlu Digenes ile aşkı Evdokia ile devam ediyor.

Hangi dinden hangi ırktan hangi milletten olursa olsun aşklarıyla, kayıplarıyla insan insandır. Kahramanımızın babası Emir Musur’un emirlik ve Müslüman kimliğini göz ardı ederek aşkının peşinden gidişi ve insan kimliği ön planda tutularak hikâye ele alınmış. Diğer bir taraftan da Digenes’in askerlik cehdiyle mücadelesine de yer verilmiş.

Doğu Roma İmparatoru Heraklios ile de bağlantı kurulması da çok güzel olmuş. Heraklios’un da Kapadokya doğumlu olduğunu da düşününce bu bağlantı sürpriz olmadı bizim için. Uzun hikâyenin çok fazla içeriğini yazıya döküp, merak duygusunu daha fazla törpülemek istemiyorum. Bunun yerine okurlara faydası olabileceğini düşündüğüm, hikâyede geçen bazı isimlerin ve yerlerin anlamlarının Türkçe karşılıklarını paylaşmak istiyorum izninizle.

Akrites: uçbeyi
Digenes: çift soylu
Euphrates: Fırat Nehri
Melitene: Malatya
Kaisareia: Kayseri
Halys: Kızılırmak

Hikâyede bilinçli olarak insan ve aşk olgusu öne çıkartılmış. Meşrep, millet ve din olgularına hiç yer verilmemiş. Eserde portresi çizilen mağripli bir asker karakteri değil. Bundandır belki de hikâye bize daha sıcak geldi. Saniyen Anadolu ve Kapadokya öncelenmiş. Yalın bir anlatım hâkim. Tamlamalar, sıfatlar, süslemeler anlatımda çok fazla yer bulmamış. Ayrıca çok fazla karakterin olmadığı hikâyede yazar, kahramanın yakın çevresini anlatması üzerinden hikâyeyi geliştirmiş.

Kahir ekseriye savaşları askerler kazanır veya kaybeder ama kayıpları veya kazanımları tarih krallara, padişahlara ve devlet adamlarına yazar. Bu hikâyede gelişen olayların öznel bir anlatımla kahraman bir asker üzerinden ele alınması dikkat çekici olmuş. Okuyucu kitlesi daha çok genç kuşağa hitap eden ve onların da sıkılmadan okuyabileceği sürükleyici bir eser. Özellikle genç okurlarımıza tavsiye ederim.

İlkay Coşkun
12.02.2021