Sloganlaşan Yaşam

Slogan, sözlük anlamı: 1. İsim; "Bir düşünceyi kolay hatırlanıp tekrarlanabilir bir biçimde ifade eden kısa, çarpıcı söz, motto.
2. İsim; "Kimlik, topluluk, örgüt, kurum veya kuruluşun amaç ve araçlarını özlü bir biçimde tanımlayan deyiş veya söz.

İletişim araçlarının sınırlı olduğu dönemlerde bilgi ve fikir aktarımı, yaygın olmasa da ayrıntılıydı. Yani bilgi ve fikirler, çoğunluğa ulaşılamasa da azınlığa ayrıntılı ulaşıyordu. İletişim araçlarının gelişimi ile çoğunluğa ulaşım mümkün oldu. İlk bakışta çoğunluğa ulaşımın, ayrıntıyı azaltacağı akla gelmeyebilir. Elbet ayrıntıyı isteyen, ayrıntıya da ulaşacaktır ama bilgi akışının hızlı ve fazla olması, elemeye sebep oluyor. Sınırsız bilgi akış hızına, insan aklının ve ilgisinin, vaktinin yetişemediği aşikar! Bu yüzden uzun cümlelerin yerini, kısa ve öz sloganlar aldı! Hem vakitten tasarruf sağlanıyor hem de uzun ayrıntıdan kurtulunmuş oluyor!

Sloganla iletişimin kolaylığı yanında, sıkıntılı tarafları olabilir! Ayrıntıların hızlı geçilmesi, "Anlam" kısıtlanmasına sebep olabilir. Sloganların önceden bilinmesi veya ezberlenmesi gerekir. Felsefede, fizik ve matematikte, terimlerin bilinmesi gerekir ki konu anlaşılsın. Matematikte, geometri tabirleri; fizikte, birimler; felsefede, kavramlar, önceden bilinmek zorundadır. Her kavram, birim, teori, sloganda yer alabilir ama ayrıntı, güme gider. Sloganla iletişim, sanıldığı gibi "Kolay" değildir.

Söz kısaldıkça, anlam artar! Söz uzadıkça, anlam kısalır! Bu sloganla iletişimi haklı çıkarıyor gibi görünse de kısa sözü anlayacak bilgi birikimi olmadığında, popüler sosyal medyadaki durum, ortaya çıkar. Boy boy paylaşılan kısa, özlü sözleri bilirsiniz! Sloganlar, havada uçuşur; içerik, güme gider! Yunus’tan bir örnek yazayım; "Çıktım erik dalına, anda yedim üzümü!", bu sözü çözümlemek için arka planda bilgi sahibi olmak gerekir.

Bir de slogana sıkışmak, konusu var! İnsanlar, sloganlarla kategorize olabilir. Sloganın kapsamı, "Şöyle davranış, böyle anlaşılır; şu şekilde görünen, bu sloganla etiketlenir." gibi içeriği belli bir amaçla belirlenmiş çerçevelere sıkışabilir! Kavramlar ve tüm bilgiler için de bu geçerli. Kelimenin asıl manası, slogana kurban edilebilir. Bu kolaycılığın götürüsü, getirisinden fazla olabilir.

Bir "Temel fıkrası", uyduracağım; Temel ile Dursun, kültürel olarak uyum göstermediği bir topluluğa girmiş. Birisi fıkra anlatmış ve herkes katıla katıla gülmüş! Temel, fıkrayı anlamamış ama o da gülmeye başlamış. Dursun, Temele şaşkın bakmış ve gülmeye başlamış.

Son tahlilde; kısa sözün, uzun anlamı olabilir. Anlamı, yeterince anlaşılmıyor ise söz- slogan, askıda kalır! Uzun söze zaten ne tahammül var ne de gerek! Bu durumda kısa sloganların gerçek anlamları, üzerine yoğunlaşmakta fayda var. Sözlük okumak, faydalı olabilir!

Saygılarımla,

Ahmet Bektaş