Et ve süt işi çok konuşulur çok tartışılır ya memlekette. Hatta onun ürünleri sucuk pastırma kavurma yağ peynir lor ve sayılabilecek başka başka ürünler. Yayınlanan bir belgeselden konu, sorulan soruya verilen cevaptan.
.................................................................

Konuya girmeden önce miktarından bahsedeyim biraz et ve sütün. Ne kadar üretildiğinden ne kadar tüketildiğinden. Nereden nereye gelindiğinden. Alınabilecek yol ve mesafeden. Kullanım miktarından. Tüketenden tükedemeyenden.
................................................................

Ette olmasa da sütte bir yerden bir yere gelindi. Epey bir yol alındı. Saf ırk olmasa da yerli karalar melezlendi, baya bir geliştirildi, verimliliği artırıldı, kısmen sorun çözüldü. Gelişmiş ülkeleri yakalayamasak da aradaki mesafe azaldı. İnsanımız ciddi anlamda süt tüketir hale geldi.
................................................................

Et farklı biraz sütten yalnız. Orda yetersizlikler var. Üretimde eksiklikler var. Sütte kişi başı tüketimimiz iki yüz litre civarındayken ortalama, ette henüz on kilogramın bile altında. Kırmızı ette yalnız. Tavuk ve balık bunun dışında ki; beyazdandır bunlar. Sınıfı farklıdır. Kimyası muhteviyatı farklıdır. Proteini kırmızıya yakın ama belli başlı amino asitlerden lösin, lisin, izolösince daha fakir. Esas onarıcılar hücre yapıcılar daha yetersiz. Miktar olarak daha az.
..................................................................

Üretim ve tüketimimiz bu ama dönelim programa ve söylenenlere. Ne eski etin, ne de eski sütün tadı var diyor vatandaş.
Özellikle mandayı öne çıkarıyor. Mandanın sütünü ve yoğurdunu önemsiyor. Şimdi piyasaya sürülenlerin hiç biri manda yoğurdu değil, gramı zerresi yok içinde diyor. Kim üretiyormuş neredeymiş bu kadar manda sütü yoğurdu. Piyasada olsun, yenilsin, içilsin, tüketilsin. Pastırma eskiden mandadan yapılırdı diyor. Eti daha az lifli, az yağlı ve tam doğal. Şimdiki inekler bol süt veriyor ama ben o süte süt demem diyor. Adeta makina bu inekler suyu veriyorsun süt alıyorsun diyor. Nerde o eski kalite eski aroma diye ekliyor.
.................................................................

Sade bir vatandaşımızın kanaati bunlar. Yaşı ileri, epeyce bir tecrübeli. Eski tat ve lezzetleri bilen. Rayihayı alan ve birbirinden ayıran. Konuya tam teşhis koyan. Yürek soğutan.

Kemal SEYFİ
14.01.2021