KUTÜLAMARE

• 9 Ocak 2021 Cumartesi 18:42:41

Büyük kuvvetleriyle Çanakkale’ye saldıran İngilizler, aynı tarihlerde Arap topraklarında da adım adım ilerliyorlardı. Çanakkale yenilgisinden sonra ağırlıklı olarak Arap cephelerine kuvvet kaydıran İngilizler, bölgenin kalbi Bağdat’ı ele geçirmek istiyorlardı.

General Tawshend komutasındaki İngiliz birlikleri 24 Temmuz 1915 günü Bağdat’a doğru hücuma geçti. Bu ilerleyiş karşısında Irak Umum Kumandanı Nurettin Bey komutasındaki İngiliz birlikleri karşısında Kutülamare’den çekildi ve İngilizler burayı işgal ettiler. 22 Ekim günü ise İngiliz birlikleri Bağdat üzerine iki koldan yürümeye başladılar. Bu birlikler Selman Pakt’ta Nurettin Bey komutasındaki birlikler tarafından 22 Kasım günü durduruldu. İngilizler tekrar Kutülamare’ye geri çekilmek zorunda kaldılar. 23 Kasım günü de Türk birlikleri ile İngiliz birlikleri arasında bir çok yerde şiddetli çarpışmalar oldu. Zaman zaman Türk birlikleri geri çekilse de, genel saldırısını durdurmadı. 5 Aralık günü Türk birlikleri, Kutülamare önlerine geldiler.

Türk birlikleri Kutülamare’de İngilizleri tam manasıyla kuşatmış ve bir çember içine almışlardı. Bunu yarmak için İngiliz birlikleri zaman zaman takviye aldıysa da başarılı olamadı. Mart ayına kadar süren bu kuşatma sırasında İngilizler büyük kayıplar verdi. Bu yarma harekatı sırasında Sabis bölgesinde Ali İhsan Bey, komutasındaki birliklerle de başarılı çarpışmalar yapıyordu. Sabis Meydan Muharebesi olarak da tarihe geçen bu çatışmalarda Türkler büyük başarılar elde etmişlerdi. 10 Mart 1616 günü zor durumda bulunan İngiliz birliklerine, Türk komutanlığı tarafından teslim olma önerisi iletildi.İngilizler buna olumsuz cevap verdi. İngilizler 6 Nisan günü büyük bir saldırıya geçerek yarma harekatına giriştiler, ancak başarılı olamadılar ve çok büyük kayıplar verdiler.

9 Nisan günü İngiliz Komutanı Tawshend’e Halil Paşa’nın ’’teslim ol’’ çağrısı ulaştı. General bu çağrıyı. ’’Türkler muharebe sahasında daima iyi asker ve necip insandırlar; fakat ben henüz teslim olmayı düşünmüyorum.’’ diye yanıtladı. 22 Nisan günü İngiliz birlikleri 5 bin kişilik bir birlikle hücuma geçtiler. Bundan da sonuç alamadılar. 3 bin ölü vererek geri çekildiler. Bu arada Halil Paşa’ya rüşvet teklif ederek kuşatmanın kaldırılmasını istediler. Halil Paşa da bu teklife şu anlamlı yanıtı verdi: ’’Baltacı devirleri geride kaldı !’’

Bu hücumdan ve Halil Paşa’ya yapılan tekliften sonuç alamayacaklarını anlayan İngilizler, General Tawshen’ın yazısıyla teslim olacaklarını bildirdiler. İngiliz birlikleri ellerindeki topları imha ettikten sonra, 476’sı subay olmak üzere 33 bin 390 kişilik mevcuduyla kayıtsız ve şartsız olarak Türk kuvvetlerine teslim oldular. Bu tarihi zafer üzerine 6. Ordu Kumandanı Mirliva Halil Paşa, ordusuna şu mesajı çekiyordu:’’Bu güne ’Kut Bayramı’ namını veriyorum.

Bu, Türkler için büyük bir zaferdi. Ancak gelin görün ki, diğer cephelerdeki yenilgiler ve yanlış sevk ve idare bu zaferi başarısızlığa dönüştürdü. Bir süre sonra buradaki Türk birlikleri-Almanya’nın etkisiyle-İran cephesine gönderildi ve zayıf kalan bu cepheye İngilizler bir süre sonra yerleştiler.

İlginçtir, bu bölgece görev yapan ve adlarını iki büyük zafere yazdıran Ali İhsan ve Halil Paşalar, yıllar sonra soyadı olarak bu bölgenin isimlerini aldılar: Sabis ve Kut ! Bu vesileyle, Arap çöllerinde canlarını veren aziz şehitlerimizi saygıyla anıyoruz.