TOY TÖRESİ VE KURULUŞ OTMAN
Çoktandır yazmayayım diyorum. Yazmayım diyorum. Durdurdum kendimi, sonunda yazmaya karar verdim. Bilecik’teki Şeyh Ede Bali duruyorken, Şam’dan gelen İbni Arabi, Kayı Boyu’na şekil veriyor. Oysa Ede Bali için Ertuğrul Gazi "Boyumuzun ışığı" diye tembih etmiş oğlu Otman Gazi’ye.
Bir yerde, İbnil Arabi sesleniyor - Öyle değil mi Akça Koca ? Akça Koca eli döşünde yanıt veriyor eğilerek " Belii şeyhim " Bu ne demek anlayan varsa bana anlatsın. Türk Oğuz Kayı Boyu erenleri böyle konuşuyor.
Son üç bölümdür ( 15-22-29 Aralık 2020 ) düzenli izliyorum Kuruluş Osman dizisini. Dizinin izleyici sayısı fazla olmasına rağmen, izlenme oranı daha da artsın diye bazı abartılarını ve eklemelerini de anlayabiliyor ve hoş görebiliyorum. Ancak öylesini tarih, töre, gelenek ve teriş hataları yapılıyor ki, bir kaç cümle de olsa yazmak istedim. Tamamen olumlu ve yapıcı olarak eleştirmek istiyorum yani. Kimse alınmasın.
Önceki toyda Selcan hatun içeri girdiğinde, Dündar bey oradan sesleniyor. "Töremize göre hatunlar toyda bulunamazlar" Selcan hatun ise boy beyini tınmıyor bile. Orada çok ta fazla ileri gidiyor. Sorarsanız hangisi doğru, Yanıt veriyorum ikisi de yanlış. Türk töresinde hatun toya girmez diye bir şey yoktur. Giren hatunun da boy beyini çiğneme gibi bir yetkisi yoktur. Yani töre yerle bir edilmiştir. Yapımcıların bundan sonra dikkat edeceklerini umuyorum.
22 Aralık 2020 günü yayında olan bölümünde iki veya üç yerde şu ifadeler geçti. "Soylu Kayı Boyu" Soylu olduğuna itirazımız yok. Ancak oradaki görsel, vücut dili ve vurgu önemli. Burada ben de yanıt veriyorum. Diğer Oğuz boyları da soyludur. Bilginize sunulur.
29 Aralık 2020 günü yayındaki bölümde "En soylu boy"diye bir ifade geçti. Yine yanıt vermek gerekiyor. En soylu olduğuna nasıl karar veriyorsunuz. Boymetre mi var elinizde? Demek ki, bir önceki bölümde doğru anlamışım. İki kez soylu boy derken neyin vurgulanmak istendiği ortaya konmuş oldu. Biz biliyoruz ki, Kayı Obası devlet kurmadan önce Anadolu Selçuklu vardı. O da Dünya Devleti olan Büyük Selçuklu’nun devamı idi. Şu sıralar "Uyanış Büyük Selçuklu" oynuyor trt 1’de.. Onlar da kalkıp sahnenin birinde "en soylu boy Kınık Boyu" deseler biz bilgisiz insanlar olarak hangisine inanacağız. Ben şahsen seçmek zorunda kalsam tarih sırasına göre önce gelene, diğer bir deyişle dedeye inanırım. Tarih danışmanları ne yapıyorlar, bu hatalara niye izin veriyorlar diye soruyoruz ve öğreniyoruz ki, onları dinlemiyorlarmış.
Son bölümde yapılan toyda, Dündar bey ve Savcı bey hain olmuşlar. Bunlar en soylu! boyun bireyleri demiyorum, herkes görüyor ve biliyor. Benim azıcık ta olsa tarih bilincim varsa, bunların hain olmaları akıl dışı. Ayrıca toyun böyle çekişmeli geçtiğine de inanmıyorum. Şeyh Ede Bali ve Ertuğrul Gazi , Otman Beyi işaret etmiştir ve o olmuştur. Toy yapıldıktan sonra töre gereği, boyun beylerini hiçe sayarak, bey de olsa bir kişi kalkıp ta bir toyu saymıyorum, bana ne ben oynamıyorum, iptal ettim diyemez. Orada gururları yerle bir edecek konuşma yapamaz. Ne emmisine, ne de ağabayine toplum içinde azletme davranışlarını yapamaz. Boya bey de seçilse - ki seçilmeden önce de sürekli yaptı- emmiiii diyerek Türk töresince hoş olmayan davranışları yapamaz.
Olumlu, saygılı, yapıcı, yararlı, kararlı yorumlarınızı bekliyorum.
NAFİ ÇAĞLAR KIZIKBEYİ
3 Ocak 2021 / İstanbul