VASİL LEVSKİ.
Vasil Levski, Bulgaristan’ın Osmanlı egemenliğinden kurtuluş mücadelesine önderlik etmiş en önemli Bulgar devrimcilerden birisidir. 18 Temmuz 1837 tarihinde Rumeli’nin Karlovo bölgesinde doğan Vasil İvanov Kunçev (Vasil Levski) 18 Şubat 1873 tarihinde Sofya yakınlarında idam edilmiştir.

Öğrenimini bırakarak bir süre keşişlik yaptıktan (1858-1864) sonra kendini Bulgaristan’ın kurtuluşu mücadelesine adadı. Cesaretinden dolayı Levski (Aslan gibi) lakabıyla anılmaya başladı. Georgi Sava Rakovski’nin devrimci fikirlerinden etkilenerek 1862’de Bulgaristan’ı terk ederek Sırbistan’da kurulmuş olan Bulgar Gönüllüler Örgütü’ne katıldı, örgütün Belgrad’daki merkezinde askeri eğitim gördü. 1862 ve 1868’de kurulan iki Bulgar gönüllü alayını birleştirdiyse de Sırp hükümetinden umduğu desteği alamadı. Bunun üzerine mücadeleyi yurtdışından ülke içine taşıyarak Bulgar ulusal hareketinde yeni bir evreyi başlattı.

Bulgaristan’a döndükten sonra, ülkeyi dolaşarak gizli devrim komiteleri oluşturdu. Bulgar bağımsızlık hareketinin dış merkezi olan Bükreş’te Lyuben Karavelov’la birlikte 1869’da Bulgar Merkezi Devrimci Komitesi’ni kurdu. Bulgaristan’da bu komiteye bağlı kişi ve hücrelerden bir ağ oluşturdu.

Vasil Levski’nin idamı
1872’de Bulgaristan’a görevle gizlice gidişlerinden birinde, Osmanlı postasına yönelik bir soygundan sonra ortaya çıkartılan örgütüyle birlikte yakalandı. Vasil Levski hakkında, Rusya’nın Bulgar Prensliği idarecisi Prens Dondukov’un yüksek ısrarlarıyla Bulgaristan Yüksek Mahkeme üyeliğine atanan Hacı İvanço Hacıveliçkov Pençeviç tarafından idam kararı verilmiş ve bu kararın ardından Levski asılarak idam edilmiştir.

Bu süreci baştan sona Rusya’nın İstanbul Büyükelçisi olan Kont Ignatiev yönetmiştir. Ignatiev’ın asıl hedefi: Bulgaristan mili kurtuluş hareketini başsız bırakmak ve Bulgar direniş hareketini Rus İmparatorluğu’nun diplomatik hedeflerine bağlı kılmaktır.

Bugün Bulgaristan’da ulusal kahraman sayılan Levski, idam edildiği 18 Şubat tarihi yıl dönümlerinde ülkece anılır.