batı resmini neden beceremiyoruz... ard-öyk... resim teorisi...169-2020

• 6 Kasım 2020 Cuma 19:49:03

- geçen hafta aynı torso’yu çalışmıştık!
- şimdi vazo resmi yapalım mı?
- suluboyadan sıkıldım! pastel çalışmak istiyorum!
bizim avukatlarımız bundan 40 sene evvel branşlaşmış avrupa avukatlarını anlayamıyorlardı. boşanma avukatı, ceza avukatı, ticaret avukatı ayrılmış olurmuş mu derdiler. avukat avukattır!
biz batının fenomenlerini anlayamıyoruz.
çünkü geleneksel biliş- kognitif ile batı fenomenlerine bakıyoruz.
geleneksel mantık ile geleneksel sanat yapılır. bu doğrudur.
batılı bir ressam da doğu resmini batı bilişiyle anlayamaz ve yapamaz.
biz senelerdir her sahada batı entegrasyonumuzu beceremiyoruz. çünkü taktik yanlışlığı yapıyoruz. ve geldiğimiz noktada avrupa, batı ve çağdaş entegrasyonumuz başarısızlıklar ile doludur.
"aynı torso modeli geçen hafta yapmıştık şimdi de analiz edeceğiz... "
analitik biliş/ batı düşünme tekniği yani kognitifidir.
doğu kognitifi/ bilişi, biliş şekliyse terkibi yani sentetiktir... yeninin yenisi ile mükemmele ereceğini umut eder...
batı ise tel tel ince ince inceler... parçalar... ayırır... analiz eder.
biz resmi batı düşünmek- tekniği ile düşünmek mekaniğini oluşturmak zorundayızdır.
tersi kabil olmaz ve batı resmin mantığını anlayamayız. anlamayınca batı resmi yapamayız. yapamıyoruz!
bunu bariz mevkii de "artwork" resimeseri nedir ve nasıl yapılır’ı beceremiyoruz.
ve anlatmakta zorlanıyoruz... anlatamıyoruz!
clement greenberg’in teorize ettiği... modern resim ontolojisi artık tüm dünyada bir standarttır. bunun tartışılacak tarafı yoktur... tartışmak ve itiraz... batı resminin sizi görmemesi ve bilmemesiyle sonuçlanacaktır.
clement greenberg modern ressamı kendi stiliyle resimeseri yapmış kişidir diyerek bu faslı bitirmiştir.
bizim cephemizin alakdarı ise bu teoriyi olabildiğince kavramak olacaktır.
bizim büyük hatalarımızdan; "aynada ki figür" den vazgeçememizdir. böylece "nüfus cüzdanımızda ki vesikalıktan ayrılmış imgeyi kabul edemiyoruz... korkuyoruz!"
alois riegl... evrimin sade diğer bilimlerde olmadığını resimde de evrimsel imgenin olacağını... elma, armut sayı sayma matematiğinin nasıl uzay cebirine evrildiği gibi resimde evrilmiştir... diyerek o da bu eski resim mantığını batının eski resim mantığını kapatmıştır.
" her şeyi cisimsel olarak kavramamızı sağlayan şey, fiziki düzenleme olan formdur."
fiziki olanın düzenlenme form imgeleri elbette gelişecektir... öyle olmasaydı... bir bilim, bir sanat, bir felsefe olurdu... gerisi olmazdı.
işte modern resmin meşrutiyeti ve biz bunu henüz topluma ikna edebilmiş değilizdir.
sanat eğitimcilerin en evvel meselesi- proplematiği sanırım budur.
ressam nomotetik eser değil kendi ideografik eserini veren kişi olarak kabul ediliyor.
roger fry... resmin bağımsız kendi tarihi içerisinde, açık bilinç uygulamaları, kişi yani ressam tarafından tıpkı felsefe yapan kişiler gibi yapılacağını teorize etmiştir.
bizim öteden beri itirazımız genel estetik’edir... roger fry resmin kendi resim estetiğini kurmuştur. halil cibran; felsefe bilmeği değil kendi felsefesini yaptı.
çağdaş ressam da resim bilmek değil kendi resimeserini yapacaktır.
kant’ın felsefeye söylemiş sözüdür: "felsefe bilmek değil felsefe yapmaktır önemlisi."
van gogh da aynını demişti:
"resim nasıl yapılır, yapmaktır: resim."
bir filozof ise bilmeyerek yapıyorlar demişlikle... clement greenberg resim diktatörünün new york’ta çağdaş resmin darwini gibi noktalayacaktı yeni resmi.
modern resmi, artwork’ün gerçekten anlaşılması zordur.
ressam artık kendi eserini bir bilim, felsefe, roman, ağıt, destan gibi branşlaştırarak işleyecektir.
ressam üslubu ile icat yapan kişidir.
buradan buldukları: kübizm... color-field... informel... ekspresyonist stiller eserleri olacaktır.
bizde bu keyfiyete en iyi örnek adnan çoker ve onun "kemer"leridir...
çoker’in "kemer"inde biçim ve içerik içiçe erimiştir.
clement greenberg’in hiç bir itirazı olmayacak ressamımızdır.
bizim, çoker’den öğrenerek elde edeceğimiz çok şey olduğunu düşünüyoruz!

yalçıner yılmaz
akçansa g.s.l. gör.san. öğt.
06-11-2020
çanakkale 960 toki konutları