JOHN BALL VE JAN HÜS

• 23 Ağustos 2020 Pazar 22:23:42

1381 yılının Haziran ayında, Londra’nın işçi ve zanaatçıları ’’kafa vergisi’’ ne karşı isyan etmişlerdi. Bunu fırsat bilen köylüler de kırsal bölgeleri ele geçirmişlerdi.

Köylü önderi John Baal, ’’özgürlük hakkının ’’ doğadan geldiğini, Adem ve Havva yaşarken herkesin eşit olduğunu, farklılıklarınsa sonradan baskı yoluyla yaratıldığını belirtiyordu. Ball’a göre ’’toplumlar toprağa benzerler. Faydalı bitkinin yanı sıra ayrık otları da türerdi ki bunlar toprak baronları, avukatlar, hakimler ve diğer asalaklardı. Toplumu bunlardan temizlemek bir zorunluluktu.’’

Sarayın kapısına dayanan isyancılar kralın aldatmasıyla Londra’yı boşaltmış ve sonra da gafil aldanmışlardı. 17 Temmuz 1381 yılında kralla görüşmeye giden Wat Tyler ve yanındakiler ağır silahlarla donanmış şövalyelerin saldırısına uğramış ve hemen katledilmişlerdi. Ardından köylü ve işçilere önderlik eden John Baal, Jack Tyler ve diğerlerinin kelleleri uçurulmuştu. Köylüler kılıçtan geçirilirken, verilen sözlerde geri alınmıştı. Ancak 1450 yılında köylüler bu kez de Jack Cades liderliğinde yeniden ayaklanacaklardı.

Bohemyalı Jan Hüs, kapitalizmin henüz ufukta göründüğü erken bir zamanda, 15. yüzyılın başlarında Çekoslovakların Alman tahakkümünden kurtulması ve ulusal bir devlete kavuşması için büyük bir çaba göstermişti.

Hüs, sadece Çekoslovakya topraklarında değil, Orta Avrupa’nın bir çok bölgesinde etkili olmuştu. Bunun üzerine Hüs’ü 1415 yılında Basel’e tartışmaya çağıran Katolik kilisesi, ona tuzak kurmuştu. Anlaşmaya göre Hüs görüşlerini ortaya koyacak, ikna olmasa bile ülkesine geri dönebilecekti. Ancak öyle olmadı...Hüs, önce görüşlerini inkara zorlanmış, sonra da idama mahkum edilerek, 1415 yılında Konstanz’da yakılmıştı.