Toplum 26

• 15 Ağustos 2020 Cumartesi 23:24:01

İşte El, toplumsal zaman içinde 24 saat çalışılıyor bir başka 24 saat dinleniliyor olmayı veren sürecin detayını bilmese de sosyal alan da kendisi dinleniyorken birilerinin El için çalışıyor olma görüntüsünden El esinlenecekti. El ’in farkına vardığı şey toplumsal zaman içinde, 24 saatlik çalışılan zamana eşit bir 24 saatlik kümülatif dinlenme zamanın olmasıydı.

İyi de El toplumsal zaman içinde olan dinlenme zamanını nasıl ele geçirecekti? Kolektif sahipliğe karşı kişisi mülk sahipliği üzerinden toplumsal zamanın bir yarısı olan dinlenme zamanını ele geçirecekti. Mülkün sahibi iradeyi de ele geçirecekti.

Yukarıdaki örneğe dönelim. Günümüz mesai saati içinde verilen örnek üzerinde oluşan bağıntı yansımalarıyla gidelim. El önce şimdiki toplumsal zamanın 8 saatlik çalışma süresi ile 16 saatlik dinlenme süresini tersine çevirecekti.

Bir gün kişiye göre de topluma göre de 24 saatti. Toplumlar, toplumsal zamanı kişiye göre 24 = 8+16 saat olarak iki parçalı zaman yapmıştı. Kişi için 8 saatlik zaman çalışma, üretme zamanıydı. 16 saatlik zaman da tüketme, dinlenme, özel yaşam alanı olmakla; sosyal ve kişisel alandı.

Hâlbuki toplumun bir de kendisine göre zamanı vardı

Bu 8 +16 saatlik zaman dilimler kişiye göre böylesi durumla iki parçalı kesikliydi. Oysa topluma göre 1 gün sürekli bir akış olmakla 24 saat kesintisiz üretim vardı. Ve yine toplumun sosyal alanına göre 24 saatlik süreklilikle bir dinlenme, bir tüketim ve bir sosyal yaşam zamanlı alan vardı.

Toplum bir iş kolu üzerinde 8 saatlik çalışma dilimine göre 3 vardiya ile kesikli sürekli olmaktadır. Yine 8 saatlik çalışma süresi kendi içinde türlü biçimlerde kesikli sürekli olabilmektedir. Sürekliliğin kesintisiz, parçalı akışlardan oluştuğu anlaşılmış olmalıdır.

Toplumsal sürekliliği kaba olarak söyleyelim. Dünyada 9 milyar insan olsun. Bunun yarısı çalışan nüfus olsun. Yarısı da çocuk, öğrenci, yaşlı, sakat, hasta vs. olsun. Çalışabilir 4,5 milyar kişi işsiz olmasın. Çalıştığı bir mesleği olsun.

Her bir iş kolu bir günü yani 24 saati, 8 saatlik çalışmayla 3 vardiya çalışılıyor olsun. Her bir vardiya 1,5 milyar + 1,5 milyar + 1,5 milyar kişidir. 3 vardiyalı günlük üretim yapan bir iş kolu; hem kendisi için, hem iş kolu başka vardiyalar için karşılık değerde türlü türlü kullanım ve tüketim nesnesi üretirler.

Üreten toplum sal yapı içinde 4,5 milyar kişi çalışacaktır. İlk vardiya da 1,5 milyar kişi üretim yaparken; çalışma saatini bekleyen diğer 3 milyar kişi de sosyal alan içinde uyku, dinlenme, oyun, eğlenme, tatil, şu, bu içinde özel yaşamla olacaktır.

Her bir iş kolu ile ve her bir iş kolu içindeki kişiler o işe özel uzmanlıkla üreten kişiler, toplumsal molekülerlik özelliği taşıyorlardı. Molekülerlik uzman bir işlevdi. Molekülerlik bir yetenekti. Molekülerlik kendi içine, kendi dışına ortak sonuçlar ortaya koymanın kolektif bilinciydi. Moleküler olarak görülen parça işleri bir araya getirme süreci de iş kolları bağlamında organize veya entegre bir işlevdi.

Yani toplum içindeki bir kişi, ayakkabı boyamak gibi bir tek moleküler işlevle olabileceği gibi tükenmez kalemi üretime süreci gibi tükenmez kaleme dek her bir parça işi her bir moleküler işlevle olan bir veya birkaç kişi yapar. Tükenmez kalemin ucunu moleküler işlevli birisi yapar. Tükenmez kalemin yayını moleküler işlevli birisi yapar. Kapaklarını moleküler işlevli birisi monte eder vs. Böylece ayrı ayrı moleküler işler entegresi ile bir tükenmez kalem ortaya konabilir.

Hemen hemen her karmaşık anlatım türünü yalın anlatır gibi toplumsal işleyişler de böylesine karmaşık dinamikle çalışır. Ve böylesi karmaşık konular anlaşılsınlar diye yalın söylem içinde anlatılmak zorunda olunan konulardır.

Kişiler sosyal alan içinde ister uykudayken (dinleniyorken) parkta olma, sinemaya gitme gibi aynı tür eylemle olsunlar, ister konser dinlerlerken, ister alış verişte iken, ister otelde, ister hastanedeyken vs. aynı bir eylemlerle olsunlar. Kişiler özel durumu hep tek tek algılarla ve tekil eylemle, tekil deneyimle yaşarlar.

Bu nedenle sosyal alan 24 saat boyunca 4,5 milyar kişisi zaten çalışmayanlarla sosyal alan içinde olanlardı. 3 milyar kişide ya dönüşümlü olarak çalışan, vardiya bekleyenlerdi. Ya da vardiyasını bitirmekle sosyal hayata katılanlar olmakla 4,5 + 3 =7,5 milyar kişi sürekli sosyal alandaydı.

Bu kişiler sosyal alanda deneyimlerini veya tecrübelerini, yaşamlarının durum muhasebesini yapıp düşünme; fikir üretme; farklı fikir ortaya koyma içindeydiler. Yine sosyal hayat içindeki kişiler; düşünme gibi yeme içme, tatil yapma, okuma, yazma, eğlence gibi tekil eylemleriyle 7,5 milyar tekil parçalı durumların kesikli deneyim durumlarıyla 24 saat boyunca sosyal alan da akış yapan sürekliliktiler.

Toplumsal alan her bir farklı iş kolu ile üretim çalışması nedenle zaten farklı düşünme, farklı anlama anlatımın mantık kalıplarıydı. Şu da var ki sosyal alan sürekli, 24 sat boyunca 7,5 milyar kişi ile uykuda veya fiili parçalı durumlaydılar.

Sosyal alan 24 saat boyunca 7,5 milyar kişiyle parçalı ve fiili durum içinde iken 24 saat içinde parçalı ve fiili sosyal durum içinde geçen insanların sayısı hep 9 milyar olacaktır. Bu çelişki bileşimin özelliğiyse de, 8 saat ve 16 saatlik parçalı durum ilişkisinden de kaynaklanmaktadır. Rakamlar yuvarlak ve eşit olarak alındı. Üreten eylemli süreç hiçbir zaman böyle dümdüz olmaz. Ama girişen süreçler eninde sonunda denkleşmelerle bu mantıktı düzgünlüğü verirler.