Hayaller engelsiz bir Türkiye Gerçekler ise oturun oturduğunuz yerde

• 28 Temmuz 2020 Salı 10:40:34

Her geçen gün bu ülkede engellilerin kazanılmış yasal haklarında yavaş yavaş eksilmeler başladı…
Bir tane güzel gelişme yapılırken ardından birkaç tanesinin alındığını, gasp edildiğini görmekteyiz…
İşte bunlardan bir tanesi de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) tarafından engellilere tanınmış olan ücretsiz seyahat etme hakkı COVİD19 bahanesi ile gasp edildi.
Her fırsatta erişilebilir bir Türkiye yaratılması amacıyla çalışmalar yaptığını dile getiren seçilmiş siyasilerle atanmış idareciler yapılan bu haksız uygulama ile “Hayaller engelsiz bir Türkiye, gerçekler ise oturun oturduğunuz yerde” demek istiyorlar galiba… Tam bir trajikomik olay…
Yaşanan sorunla ilgili son günlerde sosyal medya üzerinde imza kampanyaları, twitter üzerinden tag çalışmaları, basın açıklamaları, mecliste dile getirilmesi gibi çalışmalar bir türlü olumlu sonuç vermedi.
Yapılan çalışmalar ve girişimler üzerine bir gelişme olmayınca Türkiye’nin dört bir şehrinde faaliyette bulunan 200’e yakın dernek, sendika, sivil toplum kuruluşları/aktivistler/platformlar tarafından 18 Temmuz Cumartesi günü TCDD ile TCDD Taşımacılık AŞ. tarafından yapılan haksız uygulamaya dur demek amacıyla ortak hazırlanan bir bildiri ile basın açıklaması yapıldı.
Hazırlanan bildiride Malatya’da faaliyette bulunan 30’dan fazla engelli dernekleri ile spor kulüplerinden herhangi birinin ismi bulunmadığı gibi bu sorunla ilgili de bir açıklamaları olmadığı görüldü…
Yıllarca örgütlü mücadele etmiş ve şu anda ise yazarlık ile engelli aktivistliği yapan biri olarak hazırlan ortak bildiride imzamın da bulunduğu açıklamada;
“COVİD19 bahanesi ile engellilerin ücretsiz ulaşım hakkı Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) ve TCDD Taşımacılık AŞ tarafından hukuka aykırı olarak askıya alınmıştır.
Bizler, engellileri temsil eden sivil toplum kuruluşları olarak;
“TCDD’nin ve Taşımacılık AŞ’nin, ücretsiz ulaşım hakkını askıya alması; 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ilgili maddelerinin ihlalidir” diyoruz.
Pandemi nedeniyle 28 Mart 2020 tarihinde “tüm vatandaşlar için” seferleri durdurulan;
Yüksek Hızlı Tren (YHT) ve ana hat yolcu tren seferleri, 28 Mayıs 2020 tarihinde “tüm vatandaşlar için” yeniden başlatılırken;
Hiçbir yasal gerekçesi olmadan engellilerin ücretsiz ulaşım hakkı askıya alınmıştır. Bu uygulama hukuksuzdur.
Olağanüstü durumlar için herkes için önlem alınır. Kaldı ki, pandemi nedeniyle belirli bir süre, herkes için TCDD’nin seferleri durdurulmuştur.
Normalleşme sürecine girildiğinde, pandemiye yönelik gerekli önlemler alınarak TCDD seferleri yeniden başlatıldığında, engellilerin “sözde” koruma altına alındığı bahane edilerek, ücretli olarak seyahat etmelerine karar verilmiştir.
4736 sayılı Kanunda pandemiye yönelik hiç bir değişiklik yapılmadığı halde, hukuksuz ve dayanaksız bir biçimde engelliler adına alınan bu karar hakkında;
Ulaştırma ve Altyapı Bakanımıza soruyoruz; “Bu hukuksuz uygulamadan haberdar mısınız?”
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanımıza ve Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürümüze soruyoruz; “Bu hukuksuz uygulamanın kaldırılması hakkında bir işlem başlattınız mı?”
Sağlık Bakanımıza soruyoruz; “Bakanlık olarak TCDD’ye; yolcu taşımacılığında pandemiye yönelik önlemler kapsamında ‘Engellilerin ücretsiz ulaşım hakkını askıya alın” tavsiyesinde bulundunuz mu?”
Adalet Bakanımıza soruyoruz; “4736 sayılı Kanunda, herhangi, bir değişiklik yapılmadan engellilerin ücretsiz ulaşım hakkının TCDD tarafından askıya alınmasını, hukuka aykırı buluyor musunuz?”
TCDD Genel Müdürüne ve TCDD Taşımacılık AŞ’ye soruyoruz; “CİMER üzerinden vatandaşlara verdiğiniz yanıtta ‘Yolcu trenlerimizde alınacak tedbirler ve uygulanacak süreçler Sağlık Bakanlığı tavsiyeleri doğrultusunda şirketimizce hazırlanmıştır. Pandemi nedeniyle alınan tedbirler kapsamında trenlerimiz yarı kapasite ile çalıştırılmakta olup engelliler için uygulanan ücretsiz bilet satışımız şu an için geçerli değildir. Ancak ücretli bilet alımı mümkündür.’ ifadeleri yer alıyor.
Müdürlük olarak; Sağlık Bakanlığından ‘Trenlerin yarı kapasite ile çalışması amacıyla, engellilerin ücretsiz ulaşım hakkını askıya alın’ şeklinde bir tavsiye aldınız mı?”
Eğer bu yönde bir tavsiye almadıysanız, 4736 sayılı Kanuna aykırı olarak hangi gerekçe ile bu uygulama kararını aldınız?
Bizler STK’lar olarak; Yukarıda sorduğumuz sorular ışığında TCDD’nin ve TCDD Taşımacılık AŞ’nin; bu hukuksuzluğa derhal son vererek, internetten bilet alımı dâhil, engellilerin ücretsiz ulaşım hakkına yönelik uygulamayı başlattığını duyurmasını ACİLEN TALEP EDİYORUZ!” denildi.
Yapılan basın açıklamalarında sık sık “Seyahat haktır, yasaklamak gasptır”, “Ayrımcılık suçtur, TCDD suçludur”, “Bize bilet vermemek, bunun adı hak yemek”, “Ayrımcılık yaptınız, hak yolundan sattınız” şeklinde sloganlar atıldı.
Türkiye’nin dört bir köşesinde gösterilen tepkiler üzerine 20 Temmuz günü TCDD tarafından yapılan açıklama ile kısıtlamanın ortadan kaldırıldığı ifade edildi.
Sözün özü olarak, "Bir elin nesi var iki elin sesi var" atasözünün doğruluğu bir defa daha ortaya çıktı. Pandemi nedeniyle TCDD’nin YHT’de engellilere getirdiği kısıtlama nedeniyle oluşturulan güç birliği sonucuyla yürütülen ortak mücadele ve 18 Temmuz günü de yapılan eylem ses getirmiş ve yapılan haksızlık ortadan kaldırılmıştır. Bu güzel gelişmede uzaktan yakından destek veren tüm dernek, federasyon, konfederasyon, sendika, oda, parti, platform vb oluşumlar ile sivil aktivistlere ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Bir teşekkürü de sesimizi geç de olsa duyarak ayrımcılığı ve haksızlığı ortadan kaldıran TCDD ile katkısı olan siyasi ve idari yetkililere etmek istiyorum. Bu güzel gelişmenin, engelli camiasına artık birlik ve beraberliğin sağlanması gerektiğini gösteren güzel bir örnek olmasını temenni ediyorum. Güç birliği ile aşılamayacak sorun yok. Yeter ki el ele verelim ve birlik olalım.

Ali Haydar Koyun
Yazar/Engelli Aktivist