Bilirsiniz, "düşünce suçlusu" diye bir kavram vardır. Eyleme dönüşmeyen düşünce niçin suç sayılır? Çünkü kanun yapıcılar bazı yazarları, aydınların düşüncelerini devlete karşı tehdit olarak algılamışlardır. Ülkemizde tek parti dönemi ile darbelerin yapıldığı zaman diliminde sonradan kaldırılan 141.142.163. kanun maddelerinden yargılanmış birçok kişiler az veya çok hüküm giymiş, düşünce suçlusu sayılıp hapis yatmışlardır.

Oysa birey devlet karşısında güçsüzdür. Bir bireyi devlet nizamını etkileyecek, değiştirecek güçte görmek devlet adamlarının zaafı mıdır? Yoksa dergi çıkaranları, yazarları suçlu görmek devletin eskiden yaşanmış kötü tecrübelerden dolayı bir refleks midir? Osmanlı dönemi ile birlikte tarihimizde çeşitli isyanlar ve ayaklanmalar yaşanmıştır. Bunlardan çoğu kanlı bitmiş ya da yöneticiler, padişahlar, sadrazamlar ağır bedeller ödemişlerdir. Belki de devletin kendini koruma isteği ile isyanlar arasında sebep-sonuçilişkisi kurulabilir. Yasalarımızda "halkı isyana teşvik" ve benzeri ibarelerin yer almış olması boşuna değil. Diğer taraftan her birey istediği inanca, kanaate, fikre sahip olabilir ve bunları ifade edebilmesi din, vicdan özgürlüğü içerisinde değerlendirilmiş kişisel haklarıdır. Hakarete varmaması, yasalara aykırı olmaması şartıyla.

Bir şekilde devletin gazabını üzerine çekmiş isimlerden bazıları şunlardır: Necip Fazıl Kısakürek dincilik suçlamasıyla defalarca mahkeme edilmiş, hapse girip çıkmış, bir defasında derginin sahibi sıfatıyla eşi de birlikte hapsedilmişti. Onun çıkardığı ’Büyük Doğu Dergisi’ önemli bir misyonu temsil ediyordu : “ Polemikleri, sansasyonel kapanış ve ıkışlarıyla da dikkati çeken Büyük Doğu, Türkiye’de İslâmcı harekete yol açan belli başlı 1950 öncesinde gençlerin dinî kültüre yönelmesinde oldukça önemli bir rol üstlenmiştir. ;Büyük Doğu’daki birçok yazısı yüzünden Necip Fazıl değişik iktidarlar devrinde adlî takibata uğrayarak hakkında defalarca beraat, tevkif ve hapse mahkûmiyetle sonuçlanan kararlar verilmiştir.(1)

Dünya klasikleri romanların sahibi Kemal Tahir askeri isyana teşvik etmek suçlamasıyla15 yıl hapis yatmıştır: "Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nde “askeri isyana teşvik” suçlamasıyla yargılandı. 15 yıl hapse mahkûm oldu. Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya ve Nevşehir cezaevlerinde 12 yıl hapis yattı (1938-1950). 1950’de genel afla ;özgürlüğüne kavuştu. 6-7 Eylül 1955 olayları sırasında yeniden gözaltına alındı, Harbiye Cezaevi’nde 6 ay tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı."(2)

Nazım Hikmet uluslararası üne ulaşmış, eserleri birçok dile çevrilmiş Türk şairdir. Şiirleri yasaklanan ve yaşamı boyunca yazdıkları yüzünden 11 ayrı davadan yargılanan Nazım Hikmet, İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde 12 yılı aşkın süre yattı. 1951 yılında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı; ölümünden 46 yıl sonra, 5.1,2009 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile bu işlem iptal edildi.” (3)

Hapsedilmiş aydınlarımız çoktur. :”Doktor Hikmet Kıvılcımlı 22,5 yıl, Aziz Nesin çeşitli zamanlarda 48 ay, İsmail Beşikçi 17 yıl, Doğu Perinçek 10 yıl 9ay,Hikmet Çiçek 20 yılı geçkin bir süre ve daha niceleri var. “ (4)

Diğer bazı düşünce suçlusu muamelesi gören isimler ve haklarında yapılan suçlamalar şöyle: "A. Kadir. Ankara Harp Okulu son sınıftayken, Nâzım Hikmet’i bu okulda propaganda
yaptığı gerekçesiyle açılan davada yargılandı. On ay hüküm giydi, okuldan çıkarıldı. (1938).
;Ahmet Arif Ankara Üniversitesi Felsefe Bölümü öğrencisi iken iki kez tutuklandı, yargılandı ve iki kez hüküm giydi. Ahmet Telli 12 Eylül’de sonra uzunca bir süre tutuklu kaldı. Ataol Behramoğlu 1982.yılında Barış Derneği Davası nedeniyle on ay tutuklu kaldı. Can Yücel 12 Mart döneminde Che Guavere’nin ’Gerilla Harbî’, ’İnsan ve Sosyalizm’ kitaplarının çeviri nedeniyle 15.yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1974 affıyla tahliye oldu." (5)
Verimli, yetenekli, üretken yazarlarımızdan Sabahattin Ali çok üzücü bir şekilde sağcılık-‎solculuk tartışmaları dolayısıyla kurban edilmiş.

"Aziz Nesin’le beraber çıkardığı Markopaşa dergisinde siyasileri, eleştirmesi yüzünden çeşitli davalarla uğraşmak zorunda kaldı. Hakkındaki davaların aleyhinde seyrettiği bir dönemde Türkiye’den ayrılmak istedi ve Bulgaristan sınırını geçmek isterken kendisine kaçma girişiminde rehberlik eden Ali Ertekin tarafından milliyetçi gerekçelerle öldürüldü." (6)
Aydınlarını sırf düşünceleri sebebiyle hapsedenler, sürgüne gönderenler, her türlü zulüm ve haksızlığı reva görenler asıl kaybedenlerdir. Onlar tarihte kara bri leke olarak kalacak, lanetle anılacaklardır.

KAYNAK
(1)Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
;(2)turkedebiyatı.org
(3)tr.vikipedia.org
(4)Türk aydınının CEZAEVİ ile imtihanı, aksam.com.tr.‎
;(5) Erhan Özyel, Şairlerimizden Seçme Şiirler
6) Habertürk, 02.04.2019