Mustafa Kutlu Hikayelerinde İnsan Tiplemeleri

• 21 Mayıs 2020 Perşembe 13:16:29

MUSTAFA KUTLU HİKAYELERİNDE İNSAN TİPLEMELERİ
Mustafa Kutlu Hikayeleri okumaya 2013 yılında başladım. Hemen çoğu hikayesini okudum. Farklı ve samimi bir üslupla yazılan hikayeler, 35 yıllık bir yazar olarak beni etkiledi. Bu konuda yazılar yazdım ve okurlarla paylaştım. Yazar olmak isteyen gençler de bu hikayeleri okuyarak kendilerini geliştirme yolunda mesafe kat edebilirler.Hatta bazılarını defalarca okumak ve bu hikayelerden ders çıkarmak lazım.
Mustafa Kutlu Hikayelerinden sanırım 15 kadarını okudum ve bunlardan insan karakterlerini 10 maddede okuyanlar ile paylaşmak istedim. Umarım yazarlarımıza , okurlara ve yazar adaylarına faydalı olur bu kısa tespitler.
1. Dürüstlük- Mustafa Kutlu hikayelerinin en temel özelliği hikayelerdeki temel karakterlerin son derece dürüst, insanları aldatmayan, onları gerçek manada seven ve başkalarına yük olmaktan kaçınan insanlar olduklarına şahit oluyoruz. Kutlu, hikaye karakterlerinin bu özellikleri ile Anadolu insanının ne kadar dürüst olduğunu ve İstanbul’daki eski ailelerin de ne kadar dürüst yaşadıklarını okur ile paylaşıyor. Başkaları onlara kötülük yapsa bile onlar kötülük yapmamaya gayret ediyorlar ve bu da kısa vadede zararlı çıktıkları halde uzun vadede “dürüst insan” olarak tanınarak az ama öz varlıklarla yaşayabildiklerini göstermektedir.
2. Harama bulaşmama- Ana karakterlerde çoğu zaman insanlar harama bulaşmayan ama bazen de içkiye düşkün, fakirlik ve terk edilmişlik, gibi duyguların verdiği hüzünle içki içen insanlara rastlarız ama büyükler küçüklere içkiye alışmamalarını, kötü alışkanlıklardan uzak kalmalarını ve insanlara dürüst davranmaları konusunda öğüt ve nasihat verirler. Karakterlerin dini bilgileri az ama inançları sağlam ve harama bulaşmamak için gayret ederler. Bu da Anadolu insanının temel özelliklerindendir. “Azıcık aşım, sıcacık başım” diyen insanların hikayeleridir Mustafa Kutlu hikayeleri .
3. Ailesine bağlı- Mustafa Kutlu hikayelerinde insanların çoğu öksüz yetim büyüyen, ailesine bağlı insanların hikayeleridir. Eşini kaybetmiş ve küçük çocukları ile baş başa kalmışlardır, ya da eşleri terk ederek çocukları annelerine ya da babalarına bırakmışlardır. Bir hikayede eşi ve çocuklarını terk eden birden çok karaktere de rastlanabilir. 2015 yılı Ocak ayında yayınlanan “ Tirende bir keman” hikayesinde olduğu gibi. Mustafa Kutlu hikayelerini okurken bu kahramanlara rastladığım zaman “ sanki 1970 yapımı Yeşilçam filmleri izliyorum” zannediyorum.
4. Feleğin sillesini yemiş insanlar- Mustafa Kutlu hikayeleri genelde feleğin sillesini yemiş, gariban, Anadolu insanı veya İstanbul’u terk ederek Anadolu’ ya geçen ve Anadolu’yu ya iş için gezen ya da kayıp sevdiğini bulmak için gezen insanların, ya da hayatta tutunabilmek için il il, diyar diyar gezen insanların hikayeleri anlatılır.” Uzun Hikaye” ve “Tirende Bir Keman” hikayelerinde bu özellik ağır basar. “Ya tahammül ya sefer” hikayesinde çevresine tahammül edemeyen insanların hicret ettiğini görürüz. Toplumda çok az insanın anladığı ama gerçekten de sevdiği karakterleri anlatır. Bu da hikayelere gerçeklik ve anlam katar.
5. Çalışkan- Mustafa Kutlu hikayelerinde insanlar fakir ama çalışkan insanlardır. Sadece kendilerini geliştirmekle kalmayıp, çevresini de geliştiren ve insanlara çalışkanlıkları ile örnek olan kamu görevlisi, Belediye Başkanı ve sıradan insanlarla doludur. Mustafa Kutlu tembel insanları asla örnek göstermez hikayelerinde. Ön planda olan insanlar olağanüstü çalışkan insanlardır ve hayata her zaman pozitif bakarak olumsuzluklara asla taviz vermezler. Bu çalışkan insanlar aynı zamanda çevrelerini de çalışkan olmaya, harama bulaşmamaya ve vatanını seven insanlar olması için teşvik ederler.
6. Okumak isteyen ama okuyamayan ve azimli insanlar- Mustafa Kutlu hikayelerinde insanların ortak özelliklerinden birisi de fakirliğin ve imkansızlığın verdiği eziklik ile okumak isteyen ama buna imkan bulamayan ama gene de bazı karakterler her türlü zorluğa rağmen okumayı başarır ve çevresindeki insanlara ışık seçerler. Okumaya imkan bulamayanlarda ya sanatında ya mesleğinde dürüst olan okumuş ama dürüst olmayanlara dürüstlük dersi veren insanlardan oluşurlar.
7. Fakir ama onurlu- Mustafa Kutlu hikayelerinde insanlar fakir ve onurlu insanlardır ve çevrenin dedikodusuna bakmadan sevdikleri zaman sevdiklerine sahip çıkan, sevdiklerine sahip çıkarken de sevdikleri hakkında dedikodulara asla bakmayan sevgiyi her şeyin sütünde tutan ve birbirleri, ne destek olan insanlardan oluşur. Yani, Anadolu’nun inançlı fakir ve sevgiye önem veren insanının bir özetidir kahramanlarımız. Bu yüzden Anadolu insanı bu hikayeleri zevkle heyecanla okur. Hemen hemen her hikayede bunu görürüz. Filme de çekilen “ Uzun Hikaye” bunlardan bir tanesidir. En son çıkan “ Tirende Bir Keman” hikayesi de 3 nesil fakir ve onurlu olarak mücadele eden bir keman sanatçısının hikayesini konu etmiş.
8. Günü kurtaran- Mustafa Kutlu hikayelerinde insanların parada pulda gözü yoktur. Günlük kazanan, günlük harcayan insanların hikayeleri vardır. Fazla kazandıkları zaman garibanlara yardım eden ve fazla kazancını onlarla paylaşan insanlar vardır.
9. Mustafa Kutlu hikayelerinde zengin insanlar gene zengin oldukları için şükreden garibanların yuvasını yapan, düğünlerini yapan ve onlara kol kanat geren, düştükleri zaman sızlanmayan ,kazandıkları zaman şükreden, içkiyi içtikleri halde haram olduğunu da inkar etmeyen ve kötü alışkanlıklarından Allah’a sığınan insanların yaşantıları vardır. İnsan bu hikayeleri okuyunca “ Acaba bizim kasabayı mı anlatmış?” veya “ Bu hikaye bizim mahallede mi geçiyor?” hissine kapılıyor. Bu konu “Tirende Bir Keman” kitabında ağırlık kazanıyor.
10. İstanbul’da geçen ama Anadolu kokan Hikayeler- Hikayelerin çoğu İstanbul’da geçer ama İstanbul’un eski semtlerinde ya da Anadolu’dan gelen insanların hikayeleridir. “Bizden hikayeler” diye adlandıracağımız bu hikayeler, insanımızı anlattığından “insan dediğin böyle olur” diye içimizden geçirdiğimiz hikayelerdir.

Mustafa Kutlu hikayelerini zevkle okumaya devam edeceğim. Aileler çocuklarının manevi değerleri iyi tanımasını isterse çocuklarına Mustafa Kutlu hikayeleri hediye etmelerini tavsiye ederim.