burak bozdağ ( erzurumlu mümessil).. ard-öyk... 58-2020

• 12 Nisan 2020 Pazar 00:14:33

kars ve ardahanlı çağdaş sanatçılar; erzurumlu sanatçılar kadar hakiki hayatı yansıtmada... aristo’nun "mimesis" estetiği mucibiyle değerlendirmek haddim olamaz.
erzurumlu çağdaş ressamların gördüğüm resimleri.
erzurum öğretmenevinde büyük ebadlı yağlıboya tablolar; 1988’de görmüştüm.
peşhunda başı çitli memeleri sarkmış, yaşlı kanayaklı bir nene; nene denmezse "eze" lakabı yaraşıklıdır.
o resmi gördüğüm senesi; hakikat hayatın harici resim sergileri seyretmiştim.
paris’te şanzelize bulvarı...
orhan pamuk deyişli: kars kahvehanelerin duvar kağıtları: "mont blanc" manzarası.
yabancılaşma ülkemizde ve bizim muhitte... bir acı yaradır.
kemal tahir...
ahmet hamdi tanpınar...
cemil meriç...
yalçın küçük...
alev alatlı...
orhan pamuk...
sezai karakoç...
nuri pakdil...
cemal süreya...
nazım hikmet...
ahmed arif...
mehmet akif...
atsız...
teoman duralı...
sabri ülgener...
ilber ortaylı...
oktay ekinci...
atilla ilhan...
hikmet kıvılcımlı.
bir sahih olmayan hallin; sahicisizliği üzre dert yandılar.
bizim bir sahici olama (olamama)... derdimiz var!
erzurumlu teyo emmi...
kendisini gebze’de tebrik ettim. gözleri doldu. yaptığı sanatın dipli, dipli, en dipli...
deeper, deeper and the deepest!
değerini dilim döndüğünce paylaşmıştım.
erzurumdan bir sahici sanat numunesi çıkmıştı.
aşık veysel’in ankara ... caddesinde; pırtık esbabıyla gezdirilmemişti.
aşık veysel’i hakkiyle tükettik midir?
burak bozdağ’ın "youtube sanatı"nı seyrettim.
sahici ve bir tarihi havzanın herşeysiyle somutlanmış modern cismini gördük.
bizim sümmani’den... aşık zülali’den...
aşık şenlik’ten devren kültürel sanatı yansıtıyor.
başka tür; komik-humorda.
bizim muhitte... yani havzamız... kış geceleri sıra, dizili erkekler toplaşırlar.
bu tarih evvel böyleymiş.
tahir alangu’nun folklör yazılarında (yapı kredi yayınları) hikayeci başı dediğimiz kişiler; burak bozdağ gibi...
kör homer anlatıyor sanırsın. tragedyaların bizde tedvirinde müzik sazla örtüşmüştür. komik anlatış ironi- lirizma olmuştur... kemal sunal filimleri iyi temsildir konumuza.
bizim halk şairlerimiz destan- tragedya kısmıyla ve saz müziğiyle devam etmiştirler.
komik olanı; hikayecibaşlarınca tarla-tapan ve artık-değer köy ekonomisi velinimeti: bol zaman: kış akşam gecelerinde.
homer’i dede korkut’a tedvir ediyordu.
çoruh- kura havzası; dedekorkut’un... köroğlu’nun dekoru vardır.
kör homer’i itersek sümer havzası karşımıza çıkar; sürpriz olmaz.
bu sentez... evrile- devrile bidayettten binaya kültür denen "stuff" dır.
ardahan öykülerinde on senedir bu sentezin "ölmemeğe ferman..." kılınmasına çırpındım.
modernizmin öykü, üslup ve diğer anlatım türlerin gölgesinden çıksındı:
"deeper, deeper, the deepest" stuff.
reyhani vardır...
çobanoğlu vardır.
onları foklörize çerçeveliyor ve akamete uğratıyordu.
burak bozdağ... reyhani, sümmani, aşık şenlik " stuff"iyle aynı, ama "humor"izm yapmıştır.
her mecliste, her cemaatte, bu havzada: "şenlik" de denir bu erkişilere, küfürlü... hayal sınırlarını aşar, sürrealist... ekpresyon- şahsi ifade cesareti... insanın karnını cırarcasına üslüp, eda, artikülasyon...
ve mahalline yüzde yüz bağlı ruh ve ervah’la motifler söylenir... gülünür!
real hayatta olan söylemelerdir bunlar.
erzurum’da bir kahvehanede oturun, bu üslup ve halis anlatımı trajik, komik türünde dinlersiniz erzurumlu ahil, ortayaşlıdan: karsta, ardahanda...
gerçeğe dayanan sanat, gerçekliğinden güzellik kisvesine bürünebiliyor.
güzel sahici olmalıdır.
ve gerçek motifleri bilahire evrime çevirebilirsiniz.
"şarlo"ya böyle varabilinir!
nasrettin hoca’yla "üniversalite" tamdır. taksirli modern zamanlardır.
burak bozdağ bu yabancılaşmanın olduğu modern kültürümüzde başarılı bir sentezdir.
n’olursa olsun... akümülasyon mutlaka baş verecektir.
sentezsiz, birikimsiz hayat olmaz; değil sanat olsun!
hegel’in estetik teorisi... ruh, manevi tüm yaşanmış- tarihsel olanı aktarma başarısı ve zatine güzel demiştir.
karl gustav jung tamamiyle bilinçdışı yani "sonsuz olana bir bağın var mı, yok mu?" diye soruyor sanatçıya!
sonsuz olanla bir bağ kurmalıdır sanatçı!
tarihsel geçmiş, gitmiş ruh olmuş bilinçdışı’na!

yalçıner yılmaz
960toki
çanakkale
12-04-2020