“Meleklere, ‘Âdem’e secde edin’, demiştik. Melekler, secde etti. İblis, secde etmedi. Kibir gösterdi ve diretti; kâfir oldu.” (Bakara 34)

Allah Teâlâ; İblis, şeytan gibi isimlerle anılan varlığı, Hz. Âdem soyunu Allah’a karşı özgürleştiren ve böylece insanların Allah Teâlâ’yı tanımasına ve sevmesine engel olan bir mahiyette yarattı. Şeytan, meleklerden farklı bir yaratılışa sahiptir. Cinler gibi, özgür irade sahibidir. Bu nedenle fiillerinden insanlar gibi sorumludur.

Şeytan, bilgi sahibi zeki bir varlıktır. İnsan doğasını en iyi o bilir. Bu özellikleri onda ileri düzeyde bir kibir oluşturmuştur. Tam bir narsistir. Kibri çok yüksek olduğu için kendini ilah gibi görür. Şeytan, Besmele okumaz ve Allah Teâlâ’ya sığınmaz. Allah Teâlâ, onu ve soyunu, genel sona kadar, kendi fıtratıyla (tıynet) baş başa bıraktı. Her işte Allah Teâlâ’nın yaratıcılığını gören, zuhurata razı olur, asi olmaz. Şeytan, Hz. Âdem’i gördü, Allah Teâlâ’nın Hz. Âdem’deki hikmetini göremedi ve Allah’ın işlerine itiraz etti. Hâlbuki şeytan, bilgisiz, kör, sağır, dilsiz bir varlık değildi, fakat kibri kendini cahil, kör, sağır ve dilsiz kıldı.

Şeytan, Allah Teâlâ’ya karşı kibirlenmedi, Hz. Âdem’e karşı kibirlendi. İnsana etki etme gücü verilen şeytan, Hz. Âdem’den başlayıp insan soyunu kendine benzetip Allah’ın yolundan uzaklaştırma fonksiyonunu yerine getirir. Kâfirlik; kişinin kendisini görüp Allah Teâlâ’yı görmemesidir; Şeytan, Hz. Âdem aynasında kendini gördü, Allah Teâlâ’nın hikmetini göremedi ve Hz. Âdem’deki gerçeğin inkârcısı oldu. Hz. Âdem; varlığıyla, şeytana kendi nefsini gösterdi; şeytanda varlığıyla Hz. Âdem’e kendi fıtratını tanıttı. (Âdem’in isyanı; cennetten çıkış.)

Şeytan, insan denilen ilahi programın işletilmesinde, kendini sürekli yenileyen ve çağa uyduran bir virüs programı gibi işlev görür. Şeytani program melekî vasıflara, iyi ve faydalı olana saldırır. Şu da var ki, virüs programı olmadan bilgisayarların geliştirilmesi belki bu kadar ileri düzeyde olmayacaktı. Şeytan ve melek, insanın maddi ve manevi tekâmülünde zıt yönlerde hareket eden iki program gibi görev yapmaktadır. Şeytan ve melek olmasaydı insanın mükemmelliği ortaya çıkmayacaktı. Şeytan, cehennemin, melek ise cennetin simgesidir; insan, özgür iradesiyle hangi kuvveti seçerse sonuç o yönde olacaktır.

Sonuç: Çağımız insanının şeytani yanı, bilimsel, sosyal ve kültürel hâkim yapı olarak kitleleri sarıp sarmalamış durumdadır. Kendi aklını, fikrini, yapıp etmelerini beğenip Allah Teâlâ’nın yol göstermesini beğenmeyen, ilahi olana değer vermeyen, kibrini mermerleştiren şeytanî bir yapı yeryüzünde çoğalıyor. İnsanın rahmani yanı ise azalıyor. (Kıyamet süreci.)