ŞAVŞAT’IN KURTULUŞU. (27 ŞUBAT 1921)

• 13 Şubat 2019 Çarşamba 16:09:38

ŞAVŞAT’IN KURTULUŞU. (27 ŞUBAT 1921)

T.B.M. Meclisinin 22 Şubat’ta yaptığı toplantı’da Artvin ve Ardahan’ın derhal işgal edilmesi karalaştırıldı. Hariciye vekâleti bir nota hazırlayarak ertesi gün Gürcistan elçiliği’ ne verdi. Nota’da Ardahan’ın Kayıtsız ve şartsız TBMM Hükümeti’ne bırakılması isteniyordu. Gürcüler 23 Şubat’ta Ardahan’ı boşaltacaklarını taahhüt ettiler.

"Gürcistan Hükûmeti, (23 Şubat 337) bugün bilcümle memurîn-i askerî ve mülkiyesinin Ardahan ve Artvin’den geriye çekilerek bu iki kazayı kâmilen tahliye etmelerini emreylemişdir.

Kıta’atımız bugün mezkûr kazaların cenûb hududuna dâhil olacaklar ve şimal hudutlarına kadar ilerleyerek Ardahan ile Artvin kazalarını işgal eyleyeceklerdir. Ardahan’daki murahhasımız, dün akşam Gürcü sancağı indirilir indirilmez Osmanlı sancağını çekerek hükûmetimiz memurîni gelinceye kadar Ardahan’ı muvakkaten idare etmek emrini almıştır.

Artvin’de henüz emir verecek memurumuz yok ise de vatanperver ahalinin bu vazifeyi kendiliklerinden ifâ edeceklerine şüphemiz yokdur. Demek bugün Ardahan ve Artvin’de yeniden şanlı sancağımız temevvüç ediyor.

Hâkimiyet-i Milliye, azm-i millî ile yeniden tahlis edilerek vatana dönen Ardahan ve Artvinli kardeşlerimize samimi selâm ve muhabbetlerini ederken Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’nin şu muvaffakıyet-i sulhperverânesini tebrik etmeyi de vezâif-i vatanperverîsi cümlesinden addeyler.” (1 )

( 1 ) - 23 Şubat 337 (1921) tarihli Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi,

BİR TARİHİ BELGE

BELGE: 42 ( Çeviri )
23, 02, 37 ( 1921 )

Şark Cephesi Kumandanlığına,

Zirdek Fransızca telgrafnamenin tamamıyle anlaşıldıktan sonra mümessilimiz Kâzım Bey vasıtasıyla TCHİTHERİNE ‘ne ( Çeçerin ) keşidesi esbabının temin buyurulmasını rica ederim.
Hariciye Vekili
Ahmet Muhtar

Monsieur Tchitcherine,
Dışişlerinde Halk Komiseri
Moskova
Ankara , 23 Ocak 1921

Bu sabah saat 4,30 ‘daTürkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti nezdinde Gürcistan Cumhuriyeti tam yetkili temsilcisi her iki ülke arasındaki iyi komşuluk ilişkileri ve dostluk bağlarını güçlendirmek için Gürcistan’ın Artvin ve Ardahan’ın kazalarını kapsayan tüm Ardahan Sancağını ( Vilayetini ) boşaltmaya derhal başlayacağını bildiren Hükümetinin bir mesajını bize iletmiştir.

Bu bölgelerin yeniden işgali, Anavatana dönmekten mutlu olan bölge ahalisinin umumi heyecanı içinde derhal başlamıştır. 28 Ocak 1920 tarihli Misâk-ı Millîmizin Şark hududumuza müteallik hükümlerinin tamamıyla gerçekleşmesine bizi yaklaştıran bu keyfiyeti size bildirir, ihtirâmât-ı iâikamı sunarım.

Hariciye Vekili
Ahmet Muhtar
.
Not: Gürcistan Cumhuriyetinin, Artvin ve Ardahan’ın kazalarını kapsayan tüm Ardahan Sancağını tahliye kararı üzerine, Dışişleri Bakanı Ahmet Muhtar Bey’in Sovyet Hariciye Komiseri Çiçerin’e göndermiş olduğu 23 Şubat 1921 tarihli telgraf.

Gürcü birliklerinin şehri boşaltmasından sonra öğleden sonra Yüzbaşı Osman Bey’in komutasındaki Türk birlikleri şehre 23 ŞUBAT 1923 tarihinde girdi. Halkın içten karşılaması, Allaha yapılan şükürler, kesilen kurbanlar çok güzel bir havayı aksettiriyordu.

24 Şubat 1921’de Ardahan Livası adına Hamşioğlu Celal Bey, Hamşioğlu İsa Bey ve ileri gelenlerden Mehmet Ali ve Karaman imzalarını taşıyan bir telgraf Kazım Paşa’ya teşekkür olarak gönderildi. Aynı meal’de bir telgraf’ta TBMM’ne gönderildi.


ŞARK CEPHESİ KUMANDANI KÂZIM KARABEKİR PAŞA HAZRETLERİNE
Ardahan: 24 Şubat
1337 (1921)

Âmâl ve irâde-i milliyeyyitemsil eden TBMM’imizin murâd-i ilâhiyye-i muhtelifeye muvaffakiyet-i a liyyesini ve büyük ordumuzun lâyemût kahramanlıklarının bir kere daha tecellisine şahid olan biz Ardahan Livası Ahâli-i İslâmiyyesi ye sile umûr idaresinde geçirdiğimiz muhrip senelerin, hamden na’im bayramlarına ulaştık ve kavuştuk.

Türkiye’nin her ferdinin vazifesini yaptığından dolayı kabarıp taşan necîp kavmını sevgili bayrağımız altında gayet samimi ihtisaslar duyan biz Ardahan İslamları, minnettarlığımızın, Atabe-i mukaddes-i milliyyeye arz ve iblağını Zat-i Ali-i kumandanlarından Kemal-i ta’zim ile istirhameyleriz.

Ardahan Livası Ahalisi Nâmına:
K.Hamşioğlu İsa, K.Hamşioğlu Celâl, Eşraf’tan Mehmet Ali, Eşraf’tan (Arıklı) Kahraman
Şark cephesi komutanı Kazım Karabekir Paşa 24-26 Ekim tarihleri arsında Ardahan’ı ziyaret etmiş beraberindeki heyete, Ermenilerin ve Ruslar’ın burada yaptıkları kıyımları, vahşeti anlatmıştır.

T.B.M. Meclisi Doğu Cephesi komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya bir teşekkür telgrafı çekti. Ayrıca Fevzi Paşa’da Kazım Karabekir Paşa’ya çektiği telgraf’ta “Ardahan ve Artvin’i kurtaran Doğu Ordumuzun kahraman komutanlarını ve askerlerini tebrik ederim” diyordu.

27 Şubat 1921 günü Gürcüler yöreden çekilirken Şavşatlı Yedek Teğmen Filibeli Hilmi Bey Ardahan’da Şanlı Türk bayrağını göndere çekti ve kendisi Ardahan Kaymakam Vekili olarak göreve başladı. Filibeli Hilmi Bey yanında bulunan Kayınbiraderi Hamşioğlu İsa Bey Şavşat Kaymakam Ve-kili olarak Hasan Çavuş emrindeki bir müfreze ile birlikte 26 Şubat 1921 günü Şavşat’a gönderdi.

Kış olduğu için o yıl Sahara’yı yayan olarak aşan bu kafile aynı gün akşamı Yavuzköy’de (Arif Kaya’nın evinde misafir oldu.) Ertesi sabah 27 Şubat 1921 günü Yavuz köylü milisler eşliğinde merkeze doğru hareket ettiler. Müfrezenin gelişini büyük bir çoşku ile bekleyen halk yaya ve atlı olarak yediden yetmişe herkes Yavuz Köy’üne doğru yollara dökülüp davul zurna eşliğinde sevinç gözyaşları dökerek gelenleri karşılamak için merkezden hareket ettiler.

Yavuz Köy’ünden gelen müfreze Şavşat’a giriş yerinde karşılandı. Burada halkın gelen müfrezeyi candan karşılayışını tarif etmek mümkün değildir.

Hamşioğlu İsa Bey Şavşat Merkezine girerken oradaki bir Ermeni Papaz tarafından karşılanması, papazın gelenlere bağlılık ve dostluk belirtisi olarak elinde bir tepsi ile tuz ve ekmek tutup ikram etmiştir. Hamşizade İsa Bey ve Hasan Çavuş bu tuzdan birer parmak alıp tatmışlardır.

Şavşat’ta en son Kaymakamlık yönetimlerinde bulunan Hamşioğlu İsa Bey, Fuat Atabey, Hamşioğlu Necip Bey’ den sonra yine Hamşizadelerden İsa Bey Şavşat’ta Türk hükümetinin Hükümet konağına Türk bayrağını kendi elleriyle göndere çekerek 43 yıllık esaretin dindiğini toplanmış olan Şavşat Halkına Artvin’in kurtuluşunu da müjdeleyerek, sizlere doğu cephesi komutanı Kazım Karabekir Paşamız’ dan haberler getirdim diyerek Şavşat tarihinin en coşkulu konuşmasını sunar. İşte o gün Sahara dağlarından doğup yükselen kurtuluş güneşi hürriyet saçarak Şavşat’ın her köşesine yayılıyordu.
İsa Bey (Hamşioğlu) (1921-1925) görev yaptı.

Kaynak :

(1) - 23 Şubat 337 (1921) tarihli Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, - Kaan Gündoğdu / ‎ARDAHAN KİTAPLIĞI

RESİM:
27 ŞUBAT 1921 ŞAVŞAT’IN KURTULUŞUNU, 7 MART 1958 ’ TARİHİN’ DE ANMA TÖRENİNDEN.

YAVUZKÖYÜN MİLİS GÜCÜ İLE ÖNDE HAMŞİOĞLU İSA BEY’İN ŞAVŞAT’A GİRİŞİNİ TEMSİLEN CANLADIRIYORLAR.

Kaynak Resim: Akrabamız Pertev Atabey tarafından şahsıma verilmiştir.

Hamşioğlu İsa Bey’in resim var.

Hamşioğlu İsa Bey

ŞAVŞAT’ IN İLK KAYMAKAMI

Ardahan, Şavşat ve Batum da Milli mücadelede büyük etkinlikleri olan önderlerimizdendir.

BATUM LİVA’SI ÎSLÂM CEMİYET-İ ve ŞAVŞAT KAZASI ŞUBASİ RİYÂSETİ ( Kaymakam ). Hamşioğlu İsa Bey Şavşat’ ta Türk Bayrağını kendisi göndere çekerek Artvin’in Kurtuluşunu Şavşat’tan Artvin’e müjdeleyen ve T.C. Devletinin Şavşat’ ta yine kaymakam vekilidir.. ( 1921 – 1925 )

NOT: Ardahan (Posof) Erzurum (Oltu) Artvin (Şavşat) ve çevresi ile Gürcistan’ın Acara bölgesinin tarihinde KHİMSHİASHVİLİ / HAMŞİZADE – HAMŞİOĞULLARI ailesinin çok etkin ve yararlılık gösteren faaliyetlerini, geçmişin bir şekilde hatırlanması düşüncesi ile bölgemiz hakkında tarihi bilgiler içeren, milli birlik ve beraberliğimize hizmet eden, bu konudaki mücadeleleri anlatan tarihi içerikli geniş kapsamlı bilgiler için ; Yazar : Zafer ŞENOL’ ’un KAFKAS TARİHİNDE HAMŞİOĞULLARI kitabına bakınız.