İçindeki Oblomov ‘u Öldürmek ve Bir Ştolzluk Eleştirisi

• 13 Eylül 2018 Perşembe 17:30:26

Okuduğunuz yazı Günün Yazısı olarak seçilmiştir.

Oblomov ,dünya klasikleri arasına girmiş Rus Yazar İvan Gonçarov’un romanı. Oblomov’un kendisinden daha önemli bir olgu var ; oda Oblomovluk. Bilindiği gibi romanda Oblomov sürekli planlar yapıyor, hayaller kuruyor fakat bir türlü harekete geçiremiyor. İçindeki potansiyeli açığa çıkartamıyor.O bundan keyif almıyor hatta suçluluk hissediyor. Varoluşsal suçluluk hissediyor. Bugüne kadar Oblomovla ilgili analizlere baktığımız zaman çoğunluğu sosyal boyutu öne çıkan analizler. Psikolojik boyutuyla yapılan yorumlar ise resmi kuramsallıkla çerçevelenmiş. Oysa Oblomov da Ştolz da hepimizin içinde yaşıyor. Bazen okula veya işe gitmemiz gerekirken sıcak yatağımızdan kalkamamakta bir çeşit Oblomovluk hali değil mi ? Bazen bizi yatağımızdan kaldırmaya çalışan ebeveynlerimizde bir nevi Olga ve Ştolz’un rolünü oynamıyorlar mı ? Modern dünyada Oblomovluk bir hastalık olarak görülüyor. İdeallik adeta Ştolzla özdeşleşmiş durumda. Peki geldiğimiz şu noktada Ştolzların hiç suçu yok mu ? Kapitalizmin en önemli mottoslarından biri “Çalışmak,ibadettir!” mottosudur ve hatta o kadarki Weber bile Protestanlıkla modern sosyolojiyi harmanlayarak bunun teorisini yapmadı mı ? Avrupa’da ilk sosyalist yazın ştolzluk eleştirisiyle dolu olmasına rağmen ve hatta Marx’ın damadı Paul Lafarge Tembellik Hakkı isminde bir kitap yazmış olmasına rağmen Lenin bile suçu Oblomov’a bulmamış mı ? Mevcut sistemdeki aksaklıklardan bahsediliyorsa bunun sorumluları biraz da sisteme sadık ve kendileri gibi bir nevi robotlaşmayı öneren Ştolzler değil mi ? Evet, Oblomovluk ideal değil fakat onun samimi anti-kahramanlığı Ştolz’un robotvari kahramanlığına göre daha samimi geliyor insana ki Gonçarov’da aslında kitabın arasında oblomov’un yüce gönüllüğünü Ştolz’e söyletiyor. Evet kabul , Oblomovluğu eleştirelim fakat Ştolzluğu da eleştirelim ki hakikate bir adım daha yaklaşabilelim.