KARAPAPAK TARİHİ.

• 4 Mayıs 2018 Cuma 17:35:25

KARAPAPAKLAR TARİHİ
TEREKEME TARİHİ

Kaşgarlı Mahmud’un Divanı Lügati’t Türk’ünde Türk tarihinin kısa bir seceresi mevcuttur. Onda aynen şöyle yazmaktadır: “Türklerin 22 boyu vardır. Bu boyun 11’ BOZOKLU 11’ ise ÜÇOKLUDUR.”
Terekemeler Oğuzların üçok boyundandırlar. Boy reisleri Dağ Han’dır. Genellikle hayvancılıkla uğraştıkları gibi büyük at sürülerine sahiptirler. Bu Türk boyu adını “Türkmen” sözcüğünden almıştır. Bu boy siyah astragan kalpak giydiklerinden komşuları tarafından KARAPAPAK diye anılmaya başlandılar.
M.S 2. yüzyılda Hunlarda otorite boşluğu olmaya başladı. Çin egemenliğini kabul etmeyen bazı Türk beyleri bu bunalımlı yıllarda kuzey Kafkasları aşarak, Kür ırmağı boylarına geldiler. BORÇALI ve KAZAKLI olarak anılan bu beyler, bugün TEREKEME olarak bilinen Türklerin atalarıdır. At sürüleri yılkıları besiciliği yapan bu boylar siyah ASTRAGAN kalpak giydiklerinden komşuları tarafından KARAPAPAKLAR diye anılmaya başlandılar.
Kür boylarında egemenliklerini pekiştirdiler. Tiflis, Nahçıvan, Karabağ ve Gence’yi yurt tuttular. M.S 200 yılında Arsaklılar ve Karapapaklar arasında bir savaş ceryan etmiştir. Karapapaklar büyük kayıplar vermişlerdir fakat Kars’ın Arsak hükümdarı ULAŞ’ı okla vurarak öldürdüler. Karapapaklar çekildiler. Onları takip edemediler. Tarih akışı içinde Karapapaklar, Arsaklılar arasında ikinci büyük savaş, M.S 300 yılında gerçekleşti. Karapapaklar Aras’ı geçerek Karabağ, Muş, Erzurum ve Ahlat’a kadar Arsaklı topraklarını işgal etmişlerdir.
Bunun üzerine Arsaklı hükümdarı TRİDAT’IN yönettiği ordular, ilerlemiş Karapapaklarla KORKARLİ ovasında karşılaştılar. Her iki taraf ta çok kayıp verdiler. Arsaklı komutanı ARDOVAZD ile Karapapak başbuğu savaş alanında öldü. Bundan sonra Karapapaklar işgal ettikleri Arsaklı topraklarını terkettiler. Erzurum’a kadar çekildiler.
Karapapak dili Azeri diliyle aynıdır. Bu batı Oğuz dillerinden biridir. Dini olarak Alevi Terekemeler vardır. Kalender Veli tarikatındandırlar. Yani dedeleridir. Sonradan Sünnileşmişlerdir. Gürcistan’ın Tiflis şehrine bağlı Borçalı’da 220 Terekeme köyü vardır. Bu Terekemelerin bir kısmı 1828 İran ve Rusya arasında yapılan Türkmen Çay anlaşması sonucu Kars’a ve diğer illere gelmişlerdir.
1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı nedeniyle Anadolu’nun iç bölgelerine giden çok sayıda Terekeme de vardır.Terekemeler çok uysal insanlardır.Ya-
şamları yaylalarda geçmiştir..Rus yazarı Tostoy Terekemelerden dağlılar diye bahsetmiştir. Hacı Muradı ve Lezgi olan Şeh Şamilin savaşcılığını yazarak biz-
leri bilgilendirmiştir.
Gürcüstan terekemeleri asker ve çok savaşçı Terekemelerdir.Akbaba
Terekemeleri Ermenilerle iç içe yaşayan Terekemelerdir.BİR TARİHÇİ YAZILARINDA ŞÖYLE DİYOR.ALLAH DÜNYAYI DENGEDE TUTMAK İÇİN KAF DAĞINI YARATTI.TEREKEMEYİDE ORAYA BEKÇİ YAPTI DER YAZAR.
FEHMİ TAZEGÜL

AY LELE
Terekemenin,bitmez sazı ozanı.
Vardır terekemenin,Şenlik divanı.
Oynar terekemenin,her yanı.
Sana kurban olurum,ay lele.

Davul zurna,terekemeyi oynatır.
Terekemenin,örfünü adetini anlatır.,
Kalender Veliyi,Şeh Şamili dinletir.
Sana kurban olurum,ay lele.

Soğuktur terekemenin,dağdakı suları.
Terekeme çok sever,atlı itli konağı.
Yemeğe doyulmaz,çoktur sarı yağı.
Sana kurban olurum,ay lele.

Fehmi.,
Sende gardaş,terekeme bil meni.
Tereke menin çok olmuştur seveni
Men tereke meyim,gardaş sev beni.
Sana kurban olurum,ay lele.

NOT:TÜRK OĞUZLAR 24 BOYDAN MEYDANA GELİRLER .Fehmi TAZEGÜL