Cumhuriyet Tarihimizin Kadın Öncüleri

• 26 Mart 2018 Pazartesi 20:05:32

Türk toplumunda kadının saygın bir yeri vardır. Eski Türklerde yabancı devletlerin elçilerinin kabulünde hatun da hakanla beraber olurdu. Tören ve şölenlerde kadın, hakanın solunda oturur siyasi ve idari konumlardaki görüşlerini beyan ederdi. Yönetim tarafından çıkarılan fermanlar ’’Han ile Hatun buyuruyor ki.’’ şeklinde başlardı. Han savaşa gittiğinde Hatun devleti yönetirdi. Türk kadını ata biner, güreş, cirit gibi sporlara katılırdı.
Eski Türklerde harem de yoktu. Türklerde harem ilk olarak, Memlûk Türklerinde görüldü. Hilafetin İstanbul’a gelmesinden sonra Osmanlılarda da haremin etkileri artmaya başladı. Ancak Osmanlıdaki harem anlayışı başlangıçta, bugünkü anlamından farklıydı. Harem, Hanedan ailesinin ikâmetgâhıydı. Buradaki devşirme hanımlar bütün hanedan üyelerine sadakatle hizmet edecek şekilde yetiştirilirlerdi. Sadakat eğitimlerinde başarılı görülen hanımlar, Enderun Mektebinde yetişen ve devlet görevlerine getirilen devşirme erkeklerle evlendirilirlerdi. Böylece hem erkekler hem de kadınlar Osmanlı hanedanına sadık, eğitimli guruplar oluşturmuş olurdu. Fakat diğer birçok sistemde olduğu gibi, harem sistemi de Kanuni’den sonra bozulmaya başladı.
Atatürk, toplumumuzdaki kadınla ilgili bir gerçeğe parmak basmış ve şöyle demiştir; “Bizim sosyal toplumumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlikten ileri gelmektedir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir sosyal toplumun, bir organı faaliyette bulunurken, diğer bir organı işlemezse, o sosyal toplum felçlidir. Kadınlar içtimai hayatta erkeklerle birlikte yürüyerek birbirinin yardımcısı ve destekçisi olacaklardır.”
Ulu önderimizin bu konuşmasından birkaç yıl sonra da 5 Aralık 1934’te Kadınlarımıza Seçme ve Seçilme Hakkı verilmiştir. Bu tarihte şimdi kendini medeni diye tanımlayan birçok ülkede kadınların böyle bir hakkı yoktu.
Cumhuriyet tarihimizin kadın öncülerinden bazıları şunlardır:
İlk alfabenin yazarı: Melahat Uğurkan
İlk avukat: Süreyya Ağaoğlu
İlk bakan: Prof. Dr. Türkan Akyol
İlk başbakan: Prof. Dr. Tansu Çiller
İlk belediye başkanı: Müfide İlhan
İlk büyükelçi: Filiz Dinçmen
İlk Danıştay Başkanı: Füruzan İkincioğulları
İlk Danıştay üyesi: Şükran Esmerer
İlk Adalet Müfettişi ve Adalet Başmüfettişi :Nazmiye Kılıç
İlk diş hekimi: Ferdane Bozdoğan Erberk
ilk doktor: Safiye Ali
İlk dünya güzeli: Keriman Halis
İlk eczacı: Rukiye Kanat Arran
İlk emniyet müdürü: Feriha Sanerk
İlk hakim: Suat Berk
İlk hazine genel müdürü: Aysel Gönül Öymen
İlk hemşire: Esma Deniz
İlk hesap uzmanı: Müşerref Çallılar ve Güzide Amark
İlk heykeltıraş: Sabiha Bengütaş
İlk hukukçu: Beraat Zeki Üngör
İlk jet pilotu: Leman Altınçekiç
İlk karakol amiri: Nevlan Kulak
İlk kaymakam: Özlem Bozkurt
İlk kimyacı: Remziye Hisar
ilk makinist: Seher Aytaç
İlk milli eğitim müdürü: Güler Karakülah
İlk milli maç hakemi: Lale Orta
İlk muhtar: Gül Esin
İlk müzeci: Seniha Sami
İlk opera sanatçısı: Semiha Berksoy
İlk orman mühendisi: Binnaz Zehra Sert
İlk otomobil yarışçısı: Samiye Morkaya
İlk petrol mühendisi: Halide Ural Türktan
İlk pilot: Sabiha Gökçen
ilk polis memuru: Betül Diker
İlk profesör: Dr. Fazıla Şevket Giz
İlk radyo spikeri: Emel Gazimihal
İlk savcı: Tüzünkan Koçhisaroğlu
İlk sayıştay üyesi: Fehrunisa Etmen
İlk senatör ve elçi: Adile Ayda
İlk sendika başkanı: Dervişe Koç
ilk subay: Ülkü Sema Toksöz
İlk TBMM başvekili: Neriman Neftçi
İlk Türkiye güzeli: Feriha Tevfik
İlk TV spikeri: Nuran Devres
İlk vali: Lale Aytaman
İlk veteriner: Sabire Aydemir
İlk yargıtay üyesi: Melahat Ruacan
İlk yüksek mahkemesi başkanı: Firdevs Menteşe
ilk yüksek mimar: Münevver Gözeler
İlk yüksek mühendis: Sabiha Ecebilge
Cumhuriyet tarihinin ilk güzellik kraliçesi 1929 yılında yapıldı ve Feriha Tevfik kraliçe seçildi.
İlk kadın vali Lale Aytaman.
İlk kadın bakan Türkan Akyol.
İlk kadın öğretmen: Refet Angın
İlk kadın Zoolog: Fahire Battalgazi
İlk kadın arkeolog: Jale İnan
İlk kadın başhekim: Gönül Bingöl
Cumhuriyet tarihinde ilk kez sahneye çıkan kadın sanatçı Bedia Muvahhit
Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen aynı zamanda cumhuriyetin ilk kadın pilotu unvanını taşıyor...
NOT: Lütfen bildikleriniz varsa ekleyin ki bu listeyi uzatabilelim...