Mehmet Türker Acaroğlu ve Balkanlar

• 2 Ocak 2018 Salı 00:00:48

-Onu 3 Ekim 2016 günü kaybettik.

-Bulgaristan Türkleri’nin bu ulu çınarı 101 yaşında bile yazmaktan Türk kültürüne hizmet vermekten geri kalmamıştı...

21 Eylül 1915 tarihinde Bulgaristan’ın Razgrad şehrinde doğdu. İlk ve rüştiye okullarını orada bitirdikten sonra, 1930 da Sofya’ya giderek hemşehrisi olan Mahmut Necmettin Deliorman’ın yeni harflerle çıkardığı Deliorman gazetesinde mürettiplik ve kâtiplik yapmaya başladı. Ertesi yıl, Sofya elçimiz Tevfik Kâmil Koperler’in delaleti ile anavatana göç etti.

Türker Acaroğlu, Türkiye’ye geldikten sonra Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’na girdi. Dört yıl bu okulda, iki yıl da Adana Erkek Öğretmen Okulu’nda okudu. 1937 de mezun oldu. İlk öğretmenliği Erzurum’un Hasankale ilçesinin Badicivan köyündedir. Acaroğlu, bu okulda bir ders yılı çalıştı. Oradan, Gazi Eğitim Enstitüsü giriş sınavını kazanarak, Ankara’ya geldi. Enstitü’nün Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okuyarak bu bölümü 1940 da bitirdi. İlk olarak Ankara Erkek Lisesi’e Türkçe stajiyer tâyin olundu. Bir ay sonra Karaköse Orta Okuluna nakledildi. Bir ay sonra Yedeksubay Okulu’nun 14. dönemine katılmak üzere İstanbul’a gitti. 1941 de, alayına katılmak üzere gittiği Niğde’den alayı ile birlikte Gebze’ye döndü. II. Dünya savaşı uzadıkça, yedek subaylık vazifesi de uzayan Türker Acaroğlu, tezkere aldıktan sonra, 1943 yılı Ocak ayında Sarıkamış Orta Okulu Türkçe öğretmenliğine tayin olundu. Burada bir müddet sonra müdür yardımcılığı vazifesini aldı. 1943-1944 ders yılı başlarında Ankara Dördüncü Orta Okuluna nakledildi. Buradaki öğretmenliği sırasında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Enstitüsü’ne devam etti. Bu fakültede okumasına başarı ile devam edip 3. sınıfa başladığı sırada, memur olduğu öğrenilerek, memurlar öğretim müesseselerinde talebe olamadıkları için kaydı silindi.

T. Acaroğlu, 1946-1947 ders yılında Ankara Üniversitesi’ndeki kütüphanecilik kursuna kaydolundu ve bu kurstan 5 Haziran 1947 de başarı belgesi aldı. 1947-48 ders yılında da ihtisas kursunu tamamladı.

Türker Acaroğlu, 1946 yılından itibaren Millî Kütüphane hazırlık bürosunda gönüllü olarak çalışmaya başladı. Aynı şekilde Türk Kütüphaneciler Derneği’nde de faal üye olarak vazife aldı.
Türker Acaroğlu, 1946 da Milli Kütüphane Hazırlık Bürosu’na nakledildi. Kütüphanenin kuruluşu hakkındaki kanun çıkınca, 1950 de uzmanlığa yükseldi. Aynı yıl, Maarrif Vekâleti tarafından kütüphanecilik, bibliyografya ve dokümantasyon tahsili için Avrupa’ya gönderildi. Fransa’da geçen tahsili sırasında Fransız Yüksek Kütüphanecilik Okulu’nda bir, Fransa Dokümantasyon Teknikleri Millî Enstitüsü’nde iki yıl tahsil yaptı. Bu arada Alliance Française adlı lisan okulundan ve Milletlerarası Arşivcilik Teknik Kursu’ndan diploma, Sorbonne Üniversitesi’nin Fransız Medeniyeti kurlarından sertifika aldı.
Memlekete dönünce 27 Kasım 1952 de Maarif Vekâleti Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü’ne tayin olundu. Bir ay sonra Millî Kütüphane’de görevlendirildi. Yeni görevi, Millî Kütüphane’de Bibliyografya Enstitüsünü kurmak üzere davet edilen M. Raux’nun yanında çalışmaktı.

Bu arada, Türkiye Bibliyografyasını da Ankara’da hazırlamaya koyuldu. 1957 yılı haziranında Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’nden diploma aldı. Fransız, Bulgar ve Rus dillerini bilir. Macarca ve Lâtinceden anlar. Çoğu resmî vazife ile olmak üzere bir çok Avrupa memleketlerini gezmiştir. Bibliyografik çalışmaları ile tanınır. Evli ve iki kız çocuğu babasıdır.

Yazısı bulunan dergiler ve gazetelerden bazıları şunlardır:
Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, Kültür Dünyası, Ülkü, Yenilik,Türk Düşüncesi, Türk Düi, Tercüme, İlk Öğretim, Yeni Öğretmen, Tedrisat Mecmuası, Varlık, Yücel, Yeditepe, Kaynak.Hürses, Ulus, Kudret, Sonposta, Tan, Vatan, Savaş, Havadis.

ESERLERİ:

İncelemeleri
Bulgaristan’da 120 yıllık Türk Gazeteciliği (1865-1985), 1990
Türkiye’de ve Dünya’da “Derleme” Çalışmaları, 1997
Bulgaristan Türkleri Üzerine Çalışmalar, 1999
İlk Derleme Müdürü Selim Nüzhet Gerçek: Yaşamı, yapıtları, kitaplarına girmemiş seçme yazıları, 2001
Batı’da ve Türkiye’de kaynakça tarihi (La bibliographie: Batı’da kaynakça, Türkiye’de kaynakça Çalışmalarının Gelişimi), 2003
Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar – I, 2007
Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar – II, 2007
Yarınlara Doğru: Denemeler, 2009
Azınlıkların ve Yabancıların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadları Sözlüğü, 2009

Kaynakçaları:
İstanbul Üniversitesi Yayınları Bibliyografyası (1933-45), 1947
Ankara Üniversitesi Yayınları Bibliyografyası, 1950
Türk Halk Bilgisi ve Halk Edebiyatı Üzerine Seçme Yayınlar Kaynakçası, 1972
Türk Halk Ozanları ve Destanları Kaynakçası (1928-1973), 1978
Açıklamalı Atatürk Kaynakçası: Atatürk, Kurtuluş Savaşı, Atatürk Deyimleri ve Türkiye Cumhuriyeti Üzerine Türkçe ve Yabancı Dillerde Yayımlanmış 500 Seçme Kitap (A-D), 1981
Açıklamalı Atatürk Kaynakçası: Atatürk, Kurtuluş Savaşı, Atatürk Deyimleri ve Türkiye Cumhuriyeti Üzerine Türkçe ve Yabancı Dillerde Yayımlanmış 500 Seçme Kitap (E-Z), 1981
Açıklamalı Süleyman Nazif Kaynakçası, 1987
Bulgarlar ve Bulgaristan Üzerine Yük Yıllık Türkçe Kaynakça (1878-1978), 1997

Antolojileri:
Çocuk Şiirleri Antolojisi, 1944
Bulgar Hikayeleri Antolojisi, 1967

Sözlükler:
Ortaokul ve Lise Türkçe-Edebiyat Kitaplarında Adları Geçen Şair ve Yazarlar - Hayatları, Eserleri, 1963
Edebi Eserler Sözlüğü, 1965
Ozanlar ve Yazarlar, 1981
Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları Kılavuzu, 1988
En Ünlü Dünya Yazarları, 1988
Dünya Atasözleri: 155 Ulus ve Dilinden 16,175 atasözü, 1989
Türk Atasözleri, 1992
Bulgarların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadlar Sözlüğü, 1999
Balkanlarda Türkçe Yer Adları Kılavuzu, 2006
Azınlıkların ve Yabancıların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadları Sözlüğü, 2009
Yarınlara Doğru - Denemeler, 2009

Ders Notları:
Arşiv - Dosya Tanzimi ve Dokümantasyon Tekniği Ders Notları, 1979

Çevirileri:
Gagauzlar: Hristiyan Türkler - Manov, Atanas, 1939
Birimiz Hepimiz İçin: Bulgarca’dan 5 Hikaye, 1944
Şermin - Tevfik Fikret, 1946
Vatan Uğrunda - Jeromski, Stefan, 1946
Dünya Çocuk Masalları VI (Bulgar Masalları), 1946
Yeni Dünya Çocuk Masalları (Hint Masalları), 1951
Sihirli Çalgı, 1961
Kar Çiçeği, 1961
Ak Zambaklar Ülkesinde: Finlandiya - Petrov, Grigoriy, 1968
Gül ile Ay, 1969
Slav Alfabesini Yaratan Kiril ile Metodiy Kardeşler, 1970
Atatürk - M. Turhan Tan, 1974, (sadeleştirme)
Tekerleklerin Türküsü - Yovkov, Yordan, 1982
Kitap - Necip Asım Yazıksız, 1993
Bulgaristan Alevileri ve Demir Baba Tekkesi, 1998
Bir Türk Kadını Uğruna - Pelin, Elin, 2003
Kütüphanecinin Görevi - Ortegay Gasses, José, 2011

**