KÖYLÜ ÖKKEŞ

• 7 Kasım 2017 Salı 00:39:33

1919 yılında Fransızlar güney topraklarımıza girdiklerinde, bir Türkmen köylüsü, Keferganili Meçiğin Memet yanık bir türkü söyler ki, son dörtlüğü şöyledir:

Vuruldu göğüsten akıyor kanı
Aldılar vatanı, yoktur günahı
Yetiş Mustafa Kemalim imdadım hani
Yesir oldu vatanımız elimiz

’Yetiş Mustafa Kemalim ! ’çığlığı’, yüzyıllarca önce, Maraş’ta, Amasya’da, Tokat’ta, Çorum’da, Kırşehir’de duyulan bir çığlığı çağrıştırıyor:’Yetiş ey baba İshak !’.Bu benzetmeyi tarihsel bir çizgiden geçerek yapıyorum. Kurtuluş savaşını inceledikçe, ilk direniş çekirdeğinin, Türkmen yöresinde, Türkmen toprağında yeşerdiğini görüyorum. Çok derin araştırmalar isteyen ulusal kurtuluş savaşımızın köylü kökü, ilk önce dağlarda, yaylalarda yaşayan Türkmenler’e iniyor. Halifelik ordusuna karşı çarpışan ve Kızılcahamam’da çadırında öldürülen bir karakeçili Arif bey vardır. Bir kuvayi milliyeci genç subaydır. Askerleri ise kendi oymağından derlediği köylülerdir. Karakeçili Türkmenleridir.

1071’den 1919’a, Anadolu halkı, halk olmak için nice savaşlar vermiştir. Anadolu köylü direnişleri, savaşları incelenecek ayrı bir konudur. Ulusal kurtuluş savaşı Anadolu halk tarihinde ilk halk olma savaşı değilse de, bir yerde, halkın katkısıyla biten ilk savaştır. Köylünün sarayı yendiği ilk savaştır. Anadolu köylüsü ilk önce saldırıya uğrayan yerlerde ulusal kurtuluş savaşına katılır. Bozkır köylüsü, daha sonra toprakları ezildiği, harmanları yakıldığı ve damları yıkıldığı vakit yaklaşır savaşa. Dağ Türkmenleri ise, daha başlangıçta silahlanırlar. İlk direnmelerin, Binboğa, Gavur dağı, Kozan dağı, Pozantı yaylalarında başlaması anlamlıdır. Gülten Akın’ın ’Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı’nda işlediği Ökkeş kimdir? Osmanlıya hıncı, Dadaloğlu’nun damarlarından gelen bir Avşar boyu köylüsüdür. Maraş gerillaları, Ahi Çarşı’dan, Çoban köylü Türkmen yaylasından ve yüzyıllar boyu Osmanlı düzenine gizli-açık karşı durmuş beyler töresinden oluşur.

Anadolu halk tarihi köylüden Türkmen beylerine, Türkmen ermişlerine, Türkmen ozanlarına bağlanan bir direniş çizgisinden geçer. Maraşlı Ökkeş, Gülten Akın’ın destanında, yeni bir direniş döneminde köylülüğü simgeler. ’Ökkeş şaşmadı kavgadan...Topladı yoldaşını kardaşını...Kurdu çetesini Maraş’a yakın. Ulusal kurtuluş savaşının köylü özü, ozanlar, öykücüler, romancıların yaratıcı çabasıyla tarihsel yerine kavuşacaktır. 12 Mart 1920, Maraş kurtulmuştur. Ulusal kurtuluş savaşının ilk güzel haberlerinden biridir bu. Gülten Akın’ın destanını okuyunuz, haberi Avşar beyi köylüsü Ökkeş’ten alınız. 1230’da Anadolu halkı, ’Yetiş ey baba İshak’ der, çağırır. Selçuklu’nun astığı ermiş önder Baba İshak yetişememiştir. 1919’da Adana ovalarından bir köylü ’Yetiş ey Mustafa Kemal’demiştir. Osmanlı’nın asmak istediği çağdaş önder Mustafa Kemal, bu kez imdada yetişmiştir. Köylü Ökkeş ile Mustafa Kemal arasındaki tarihsel çizgi, Ulusal kurtuluş savaşının en anlamlı çizgisidir.