“Mani oluyor halimi takrire hicabım.” diye başlayan bir şarkı vardı. Hicap, yani utanmak: iyi bir insanın en vazgeçilmez hasletlerinden. Her şeyden önce, Allah’tan korkmak, sonra kuldan utanmak. Gerekiyor.
Eskilerde bir insanın kötülüğünü anlatmak için:”Allah’tan korkmaz, kuldan utanmaz.” derlerdi. Bir başka ifade ile utanmak bir meziyet sayılırdı. Birçok şeyi gözden kaçırdığımız gibi eğitimde bu hasletimizi de unuttuk. Yeni nesle öğretmeyi hepten unuttuk. Şimdilerde gençler utanma duygusundan yoksun, utanmayı bilenler de neden utanacakların bilmiyorlar. İnsanlara neden utanacakları öğretilemez. Bu ancak uzun sürecek bir terbiye sürece ile mümkündür.
Elbette utanma duygusu ile ahlak birbirinden ayrılamaz. Ahlakın dumura uğradığı zamanlarda, utanma duygusunun da dumura uğraması kaçınılmazdır. İnsanlar ortalık yerde öpüşmeye ahlak dışı saymazlarsa utanmazlar da. Hatta öyle bir ortam oluşur ki, bunun ayıp olduğunu söylemeye bile cesaret edemezsiniz. Kopya çeken bir öğrenci kopyayı bir hırsızlık saymaz, bunu tabi bir hak olarak görürse, çekerken yakaladığınızda da utanmayacaktır. Büyük vurgunlar yapan bir insan da bunlara benzer. Hatta, biz menfaatperverler çevresini kuşatıp da alkışlarsak hiç utanmaz.
Şöyle çevrinize bir bakın. Bazı hasletleri hala bünyesinde bulunduran, bir avuç genç de olmasa … Hicapla birlikte sadakat, vefa, hoşgörü, nezaket, af, hürmet de öğretilmeli gençlere. İşte o zaman adam gibi adam yetiştirmiş oluruz. Erdemleri görmezlikten gelen, hatta erdemi başka çıkmazlarda arayan, gününü gün etme peşinde olan insanlarımıza emin olun hiç ihtiyacımız yok., Hem de ne konuda ve ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar.
Bu yazıyı utanmayı bilen bir gençle karşılaşmam üzerine yazdım. Eskiden kızlar utangaç olur, utanmayı bilen erkekler için de, nadiren de olsa kıza benzemenin fazilet olduğu durumla “Kız gibi utangaç” derlerdi. İşte benim gördüğüm genç de böyleydi. Ne yazık ki karşıtına daha sık rastlar olduk. Okul koridorunda, çevresindeki arkadaşlarına, öğretmenlerine aldırış etmeden, oldukça yüksek sesle küfreden, kız arkadaşlarına karşı “lan” ifadesini kullanmakta bir mahsur görmeyenler de var. Uyardığınızda da sanki çok normal bir şeymiş gibi pişkin pişkin sırıtıyor.
Bu ülkenin geleceğini hangi taraftan bakıp da kestirmeye çalışalım, dersiniz? Ben yine de o küçük azınlığın, o sayısı az ama terbiyeli gençlerin Türkiye’nin çehresini oluşturacağına inanmak istiyorum. Allan yüzümü kara çıkarmasın.