Kıymetli hocam merhaba

Değerli yazınızı ilgiyle okudum

Gerçektende bir yazının değerini uzunluğu belirlemiyor

Özlü yazınızda temel noktalara yer verdiğiniz kuşkusuzdur

Vaktiyle sitede yer verdiğim uzunca olması babında da okumak nezaketi gösterenleri sık boğaz ettiğinden şüphe duymadığım naçizane bir yazımın nispeten kısa bir bölümünü paylaşmak gereği duydum açıkçası




Şiirde tür, tarz meselesi tartışılır kimi vakit. Öncelikle hep söz edilen bir husus aklıma geliyor. Matematiğin girmediği alan yoktur denir hani. Bu alanlar arasında şiir de hatırı sayılır ölçüde vardır, değil mi?

Aritmetiği, kafiyesi, uyak ve ayak sistemiyle Hece, şiir tarihimizde anıt bir değere sahiptir açıkçası. Bu öylesine gerçektir ki, şekil ve aritmetik ögelerin yalnızca çerçevelemeyip, zırh gibi kuşattığı klasik bir tarz olarak karşımıza dikildiği ölçüde muazzam bir ustalık gerektirip, hiç öyle klişeyi sevmem diyerek kestirilip atılacak gibi de durmamaktadır.

Bu durumu muhasebeye benzetmekte mümkündür kanımca. Nasıl ki, gelir gider borç alacak tablosunda denklik esas olup, kalemler arası bir iç dengeye oturmadığında dışarıdan suni müdahaleler mizanı sağlamıyor dahası nizamı bozuyorsa; hece şiirinde de matematik bir dengeye oturmakla sayıyı tutturmak arasındaki farklılık o kadar açık ki. Öyle ya sayıyı, kafiyeyi tutturmaya çalışan bu sefer duygu akışını, ahengi kaçırmaz mı? Efendim! Tam da bu yüzden şekli sağlayacağım diye duygu akışı doğal mecrasını yitiriyor eleştirileri peyda olmuyor mu? Sözüme mim koyun lütfen! Gerçek bir hececinin de hece olsun çamurdan olsun demesi kabil değil. Bunu ummak bile amiyane tabirle abesle iştigal olacaktır.

Beri yandan serbest yazımında kıstaslara vurulması imkânsız değil kanımca. Günlük konuştuğunu şiir saymak olmamalı asla.

Adam diyor ki, adı üzerinde serbest bu kural aranmaz. Küllüm yanlış abim! Bu zatı muhteremlerin dediği serbest güreş usulüdür desek güreşe hakaret olur. Heceyi de grekoromen mi saymalı acep?

Halbuki serbestte de estetik, tasvir, betimleme, dizayn arayışları o kadar vardır ki. Hatta cinas, kafiye ögeleri zorlamalı olmamak, sırıtmamak kaydıyla serbestte de hoş durabilir. Hecenin eceleri olduğu gibi serbestin de bestleri vardır, hiç şüpheniz olmasın.

Sorun nedir biliyor musunuz?

Serbestin tarihimizde ilk ortaya çıktığı ve henüz emekleme, sıralama devrini yaşadığı dem nice kötü ürünler de verilir. Asırlarca koşan bir şiir geleneğinin yerini emeklemeye bırakması kendi başına hazindir de. Ne çare ki, bardağın dolu yanını görmekte mümkün. Sorulmaz mı? Dünyaya gelen her çocuk belirli periyotta yürümeyi öğrenmiyor mu sanki? Emekleme, sıralama aşamalarından geçerken düşe kalka yürümeye geçen bir bebeğin küçümsendiğini gördünüz mü siz hiç? Demek isterim ki, sanatı edebiyatı kurumsal, hiyerarşik engellere kurban etmek özgürlük algısını hiçe saydığı ölçüde sanatın özüne, doğasına da aykırı olacaktır.

Burada bir hususunda altını çizmeliyiz. Bugün edebi sayfalarda yazılan kimi serbestler erken dönem ürünlerin çoğuna on basar on. Gelişme, ilerleme apaçık bir gerçek olarak karşımızdadır hani.

Bir devrin “Garip” akımının verdiği ürünlerin çoğu kimse kusura bakmasın fasa fisodur nazarımda. Orhan Veli’yi mizahı kurtarabilir, bazen kurtarmaz da, genç yaşta ölümü ve ölüm şekli efsane kılar biraz da. Kendi hesabıma şairin şiirlerini bir başka ünlü sanatçımız Müşfik Kenter’den dinlediğimde asıl, meşhur tiyatro adamımızın büyüklüğünü gördüm. Şairin en vasati sözlerinin bile “ölüyü ayağa kaldırmak” Misali usta bir sesin imbiğinden geçerek süzülüp billurlaştığını gözledim kendimce, ki Orhan Veli’den de tat almak hakkım saklıdır neme lazım.

Ancak dediğim gibi hayatın her alanında erken dönem sancıları vardır. Bu bağlamda, bir bebeğin yürüme egzersizlerini de yabana atmamalı kanaatimce. Kaldı ki bebek; zaman içerisinde serpilmiş, boy atmış, büyümüşte. Kemale ermeyi beklemektedir zannımca.

Diğer bir tartışma noktası ise omurga kavramı etrafında kendini gösterecektir. İnsan vücudunun bir iskelet üzerinde inşa olması misali şiirde de bir iskelet aranır mı? Açıktır ki, hece şiirinin oturduğu bir iskelet, bir omurga vardır. Bu hem heceyi kolay hem de zor kılar. Kolaylığı yönlendirici sabitlerinin olması. Zorluğu ise müessesevi ögeler üzerinde şiiri geliştirirken duygu akışını, ahengi, etkin bir anlatımı yakalamak noktasındadır.

Serbestte ise tanımlanmış bir omurga olmaması ilk bakışta tarzın kolaylığı iken kurallı bir yazımdan yanaysa şair; bir şiarı, duruşu varsa güçlük arz edecektir. Hani basite indirgeyen eleştirilerde olduğu gibi canım serbestte ne var kır düz yazıdaki cümleyi ortadan al sana şiir değildir gerçekte. Sabah kalktım başım ağrıyordu, hap almasam halim haraptı ya da hapı yutmuştum makamında günlük kıvamında yazılan saçmalıklar şiir midir? Ya da üç kuruşa beş köfte edebiyatına toplumcu şiir denilmesindeki garabet aklıma geliyor.

Hececi dostlarım yanlış anlamasın; heceyi aritmetik ve şekil şartlarını sağlamak, duygu akışı zayıf olsada kurtarabilir bir bakıma. Oysa serbestin tanımlanmış bir omurgasının olmaması mükemmeliyeti zaruri kılmaktadır.

Sözün özü; iyi bir hece bilgi ve zeminine sahip olmaksızın sağlam bir serbest şiirin inşa edilmesi de mümkün görünmüyor bana. Öyleki, zengin imgelerle yüklü çağdaş bir şiirin kuralsızlık temelinde yükselmeyeceği aşikârdır derim.




Nihayet yüreğinize, emeğinize, kaleminize, kelamınıza bereket

Saygı ve selamlarımla hocam

Edebiyat nedir? diye başlayan yazıları daha ilk gördüğümde itici bulmuşumdur. Sevgili kardeşim Mavi Tükenmez, sanırım telefondan yazıyorsunuz veya Türkçe klavye kullanmıyorsunuz. Çünkü yazınız baştan sona imla hatalarıyla dolu ve bazı yerlerde de anlatım bozuklukları var. Bari edebiyat nedir diye başlamasaydın. Bir de edebiyatı bana göre yanlış anlamışsınız. Edebiyat ahlak bekçiliği yapan bir kurum değildir. Hele ki serbest şiiri ötelemek anlamında Nü resimlerine benzetmek yanlış bir saptamadır. Bir diğer husus; Türk şiiri Orhan Veli'den sonra tökezlememiştir. Garip Akımıyla beraber ve/dahi sonrasında Mavi Akımı Hareketi, İkinci Yeni vs. Ve bütün bu akımları harmanlaya harmanlaya günümüze gelen şiir hem içerik hem biçim bakımından iyi eserler vermiştir. Turgut Uyar'da o dönemde Türk şiiri tıkanmıştır demiştir, ama bence o da yanılmıştır. Şiir tıkanmaz. Sadece seçenekler sunar. Şiir çağın büyülü değneğidir.

Saygılar...

Yazınız hoştu ve benim edebiyatla ilgili en sevdiğim tanım da şudur:(Vefat eden yazar Susan Sontag'a ait)
-Edebiyat,daha büyük bir hayata yani özgürlük alanına giriş pasaportudur.
Bu bağlamda "vip" gibidir de edebiyat.İyi yazmalar.

Edebiyatta sizin de belirttiğiniz gibi öncelikle edep vardı. Bir güzelliktir. Düz yazıyla da aktarabileceğin bir konuyu süsleyerek yazmaktır, fazla da abartmadan. Güzel yazmak bir sanattır. Burada bu kurala tam uyuluyor mu herkesin yazdığını tam okuyamadığım için izlediğim kadarıyla söyleyeceğim. Ne yazık ki bazı şairler edep dışı yazıyorlar ve bunları da beğenen yorum yapanlar oluyor. Serbest ya da hece şiiri yazmak değil önemli olan nasıl yazıldığıdır.

Güzel bir yazı olmuş.

Tebrikler..

Bir sözün acımasız bir dünyanın elinden kaçarak ,zaman yolculuğu esnasında kaç insana esir olduğunu,kaç insanı esir ettiğini ve kaç özgürlük savaşı vererek hayatta kaldığını, kim bilebilir ki ?



Hiç kimsenin bilmediğini herkes yazabiliyorsa durum vahim. İlk yapılması gereken şey durumu hiç kimse bilmeden herkese ilan etmek. Böylece körlük görmenin zıttı olmaktan çıkar, bakmanın anlamdaşı olur.


Anlamak için yazılan her söz ,edebiyatın niteliğine değer katıyorsa, yazarın kalemden düşen sözlerin anlamı ,yazarın hayatından okurun dünyasına düşürülen hayallerin toplamı, edebi dünyanın sanatsal kimliğinin (mürtecilâne) ilanıdır.


Bütün düşünceler hayatımıza sonradan girer. Aklımızda çıldıran düşünceleri, hayal dünyasından yazı dünyasına düşürmemiz, onları yola getirmemiz için en ideal okuldur. Okul sıralarında yetiştirdiğimiz o çılgın çocuklar ,her geçen gün bizim yazı hayatımızda giderek büyüyen ,anlamlarını giderek büyüten insanlar gibi ,her insanın düşüncelerine arkadaşlık edecek hale gelecek, fikir ve düşünce öğrencilerimiz olacak.


Düşünce dünyasına her fikri sokabilen edebiyat ,kendini her çağda insan hayatına bir ajan gibi sokmayı başaran ,her çağda yetiştirdiği sanat insanını ;Homeros’un İlyada ve Odyssela’sındaki hayali savaşın yıldızlarla yazılması ;Cervantes’in Don Kisot’ünün savaş meydanında bütün düşmanlarını yenerken ,asla bir ölünün olmaması; Dante’nin İlahi Komedya’sında ağır uyku aralarında, ölmeden Araf sınırında şeytanla pazarlık ederken ,cennetin insan hayatında yaşarken nasıl cehennem olduğu ;Montaigne’nin Denemeleri’nde Ronesans’ın o renkli giysisini giymesi ;Goethe’nin Romantizmin gölgesini, dünyaya hediye etmesi ;Shakespeare’in Romeo ve Jüliet’inde aşkı her defasında öldürüp büyütmesi ; Dostoyevski’nin Suç ve Ceza da vicdanın, ilahi adaletten önce insana asıl cezayı nasıl verdiğini ; John Steinbeck’in Bitmeyen Kavga’sında’ meyve bahçeleriyle dolu bir vadide küçük bir grevi ve insanın kendi kendisiyle sonsuz, amansız savaşımını sembol olarak kullanmak is¬tiyorum” demesini ; Knut Hamsun’un Açlık eserinde ,amacın doymaktan öte ,insanın açlık duygusunu örten, yine insanın sahip olacağı kişiliğidir iması; onların dünyasında büyüyen hayallerin düşlerin tümünü edebiyat uğruna birer jön ,okuyan için binlerce dünya oluşmasına en güzel neden değil mi?


Düzmece bir hayatı dünyadan alarak ,edebiyat içinde ,düşler sokağından geçirerek kağıt üzerinde yeniden bir dünya kurarak ;hiç kimsenin olmayan ama herkese ait olan bir dünya yaratarak, içini insanla dolduran edebiyat ,sanatı edebiyat olarak insana ekliyor.


Bizi ,sizi ve edebiyat içine giren her insanı bulunduğu yerde eğiten ,edebi üslubu bir hastalık gibi yavaş yavaş bulaştıran ,insanoğlunu dış güçlerce kovalandığı ,hırpalandığı ,çiğnendiği ,ezildiği zaman, öyle bir çığlık koparır ki ,insandan insana yansıyan bu coşku ,tüm zamanları aşarak evrenselliğin o baş döndürücü yıkımını alt ederek dehşet saçar .Bu bakımdan dil bir silah ,bir araç ,bir alettir .Yazı onun emanetini zamanın ötesine taşıyan yoldaşı ,aracısı olan Edebiyat o geminin ta kendisidir.




Aldığımız her nefesin bir öyküsü ,bir hikayesi ,bir anısı varken ,yaşayan her bedenin dünyaya bıraktığı iz ,edebiyat ile sonsuz bir yolcu gemisindedir. Her liman onu bekleyenlerle doludur.




Bazen edebiyat insanı giydirir;bazen insan edebiyattan giyinir..

resim șapșaane hakketen.

Aslında bana hep saçma gelmiştir serbest şiir
Bana göre şiir,belli bir ölçülere sığdığında güzel olur
Serbest şiiri herkes yazar ama ölçülü(hece vezni,dörtlükler,uyak) şiir yazmak ustalık gerektirir.
Asıl edebiyatta budur
Çıplaklık konusunda size katılıyorum,bu şiirleri okuyan bayanlar var onlara ayıp oluyor.
Gelgelelim lafı anlayana,empati yapmayana

Tigin tarafından 4/1/2017 9:18:22 AM zamanında düzenlenmiştir.

senin şiirlerine ve yazılarına hayranım çünkü illaki yazmak için değilde içten ve ders verici yazıların ve şiirlerin mevcut
yazan yüreğin varolsun