Tarihin Mart esintileri..

• 15 Mart 2017 Çarşamba 20:00:47

"İşte gidiyorum, penceresiz bir dünyanın bilinmez labirentine.
İşte gidiyorum, “Saçlarındaki yıldızları artık koparabilirsin anne!”...

Her sene düzenli olarak Mart gelince özlemek ve hayatı sorgulamak adetimdir Yusuf Hayaloğlu sesinden...

"Benim hiç sapanım olmadı anne
Ne kuşları vurdum
Ne de kimsenin camını kırdım
Çok uslu bir çocuk değildim ama
Seni hiç kırmadim, hep boynumu kırdım
Ben hayatım boyunca bir tek kendimi vurdum.

Suskun görünsem de
Fırtınalı ve mağrurdum anne
Bir mızrak gibi
Aynada hep dik durdum anne
Ben sana hiç bir gün laf getirmedim
Leke sürmedim
Ama göğsümü çok hırpaladım
Kalbimi çok yordum
Ben hayatım boyunca, en çok kendimi sordum"

Hayat Nedir Anne - Yusuf Hayaloğlu www.youtube.com/watch?v=db-PeXodM3k

...

Garip bir his ile uyandım bu sabah, sanki içimden kopup düşen bir parça ve bu parçanın yankılarında kulaklarımı sağır eden ağır bir ses kütlesi.. sanki eksik bir parçamı arar gibi ama bulamayacağım korkusu
sanki bulacağım da o eksiklikler benden hesap soracak kaygısı
ve sanki o parçayı bulacağımda tamamlanacağım hissi..
Garip bir iç esintisi.. Tuhaf bir mart sabahı.. Ne olduğunu bana oturup düşünmem gerekiyordu bunu ise nasıl yapacağımı ustaca bilmiyordum ve derin bir iç çekerek gözlerimi en uzağa odaklayıp kulaklarımı en düşük desibelli kuş seslerine ayarladım, sessizlik sonsuzdu sanki tüm kuşlar ölü ben mezarcıymışım gibi garip de bir his çöreklendi göğsüme, sustum..sustum ama seslenmem gerekiyordu kendime yoksa sessizliğimde ölecektim biliyordum. Öylece kaldığımı bulunduğum o noktada belli bir zaman sonra farkettim ensemden esen bir naif ağrı eşliğinde-ki hastalıkta hayata dahil- Sonra radyo yetişti imdadıma hiç vazgeçmediğim dinlemekten kahvemin kokusuyla, Ahmet Selçuk İlkan’ın o çok değerli emek verilerek "unutulmayan şarkılar" adı altında toplanan onlarca değerli sanatçımızın gönüllüce ses olduğu o albümden bir şarkı sesi ile kendime geldiğimi hatırlıyorum derin düşüncelerimin içinden çıkıpta.
İlk önce Kral FM’in o eşsiz tınısı ve ardından hayatta olan değerli şairimizin muazzam sesi eşliğinde başlayan şarkıyı ölümsüzleştirip efsaneleştiren o mükemmel düet:
Linet - Hatıram Olsun - 2017 ( Ahmet Selçuk İlkan 2017 - Unutulmayan Şarkılar )
Bir süre dinlediğim bu düetin içinde konakladığımı hatırlıyorum.. Sonra.. sonrası içimdeki sessizliğin mimarı rahatsızlığım ve vakitsizliğimden hep ertelediğim ama yazmaktan ve araştırmaktan bıkmadığım Tarihin şair kayıpları edebiyat adına öğrenmekten hiç bıkmadığım belkide benimle bütünleşen bu uğraşımın sonunda tanıdığım şairleri hatırlatmak için elimden geldiğince kısa kesmeye çalışıp ama uzunca kayıplarını hissettiğim bu çalışma geldi aklıma ki en son Tarihte Ekimin Yaprak dökümü olarak kaleme almışım kayıplarımızı Ekim ayında ve anladım ki her ay yaptığım kendimce bu hatırlatmayı ertelediğim için bu tedirginlik konuşlanmıştı içime.
Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart.. Evet yazmalıydım en azından Mart ayında illa ki yazmalı ve hatırlatmalıydım yine sevenlerine yahut okumayı seven ama varlığından haberdar olmayan edebiyat severlere. Zira eşile olmak bir kalemin okunmasına ve tanınmasına (bu ihtimal bile çok mutluluk veriyor)ne güzel bir his dedim kendime ve başladım araştırmaya ve araştırdıklarımı kaydetmeye.
Kaynak: www.tarihtebugun.org/
Araştırırken yabancı ya dsa Türk diye ayırd etmedim araştırmalarımın detayları ve kalemlerin eserlerini elbette yazacak olsam onlarca sayfa yetmez o yüzden sadece isimleri ve kısaca özetleri ile sizlerle paylaşmak istedim. Umarım konunun uzun olması sizi usandırmaz ve okumaktan vazgeçmezsiniz tarih kayıplarımızı..
iyi okumalar diliyor kaybettiğimiz değerlerimizi duâ ile anıyorum.
Şiir ile kalasınız inşallah.

"1 Mart 1536 Bernardo Accolti, İtalyan şair (doğum 1465)
1 Mart 1620 Thomas Campion, İngiliz şair ve besteci (doğum 1567)
1 Mart 1633 George Herbert, İngiliz şair ve hatip (doğum 1593)
1 Mart 1757 Edward Moore, İngiliz yazar (doğum 1712)
1 Mart 1875 Tristan Corbière, Fransız şair (doğum 1845)
1 Mart 1898 George Bruce Malleson, İngiliz asker ve yazar (doğum 1825)
1 Mart 1912 George Grossmith, İngiliz oyuncu ve çizgi roman yazarı (doğum 1847)
1 Mart 1932 Dino Campana, İtalyan şair (doğum 1885)
1 Mart 1936 Mikhail Kuzmin, Rus yazar (doğum 1871)
1 Mart 1938 Gabriele D’Annunzio, İtalyan yazar, savaş kahramanı ve politikacı (doğum 1863)
1 Mart 1940 Anton Hansen Tammsaare, Estonyalı yazar (doğum 1878)

3 Mart 2009 Bir süredir hastanede tedavi görmekte olan şair Yusuf Hayaloğlu hayatını kaybetti.
3 Mart 2013 "BABA" lakaplı Sanatçı Müslüm Gürses hayatını kaybetti.
3 Mart 1995 Şair,Ressam ve ve yazar Mustafa Irgat
3 Mart 2016 Ahmet Oktay Börtecene,yazar,şair, hayatını kaybetti.

4 Mart 1994 Ressam ve mimar Cihat Burak öldü Toplumsal çelişkileri, yozlaşan değerleri eleştirel ve mizahi bir yaklaşımla yorumlayan fantastik resimleriyle tanınıyordu En önemli yapıtları arasında ölüm temasını işlediği "Kanaryam Güzel Kuşum Ben Sana Vurulmuşum" adlı çalışması, göğsüne bir demet çiçek saplanmış olarak Nazım Hikmet’i betimlediği "Şairin Ölümü" adlı yapıtsayılabilir Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü, Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi’ni kazandı Öykü de yazan Cihat Burak’ın "Yakutiler" adlı öyküsü Yunus Nadi Armağanı Yarışması’nda yayımlanmamış öykü dalında birincilik kazandı.

6 Mart 1920 Çağdaş Türk edebiyatının öncülerinden öykücü Ömer Seyfettin
5 Mart 1992 Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko

8 Mart 1944 Romancı Hüseyin Rahmi Gürpınar Heybeliada’daki evinde zatürreeden
8 Mart 1959 Cumhuriyet dönemi hikayecilerinden Bekir Sıtkı Kunt
8 Mart 1977 Hikayeci Fikret Ürgüp İstanbul’da İstanbul Tıp Fakültesi mezunu Dr Ürgüp, çağımız insanının yalnızlıklarını, değerlere karşı yabancılaşmasını sigeleyen, mecazlı, alegorili ve özgün hikayeler yazdı.
8 Mart 1980 Türkiye’nin önde gelen felsefecilerinden Nusret Hızır İstanbul’da.

9 Mart 1952 Marksist militan ve yazar Aleksandra Kollontay Sovyetler Birliği’nde kadınların siyasal mücadeleye katılmaları, örgütlenmeleri için mücadele verdiği mücadelelerle bilinen Kollontay, "kadınların yazgısı beni tüm yaşamım boyunca ilgilendirdi ve beni sosyalizme çeken de bu ilgi oldu zaten" demişti Kollontay’ın feminizm ile gerilimli bir ilişkisi olmuştu Dönemin feministlerine karşı dışlayıcı olmuş ve kadınların örgütlenmesi meselesini işçi kadınların örgütlenmesine indirgemişti Dünyanın ilk kadın büyükelçisi de olan Kollontay .1922-1945 arasında Sovyetler Birliği’ni Norveç, Meksika ve İsveç’te temsil etmişti
9 Mart 1967 Gazeteci yazar Va-Nu (Vala Nurettin) İstanbul’da Nurettin, Kurtuluş Savaşı yıllarında Bolu’da öğretmenlik yaparken arkadaşı Nazım Hikmet’le birlikte Sovyetler Birliği’ne gitmiş ve Moskova’da Doğu Üniversitesini bitirmişti Türkiye’ye döndükten sonra gazetecilik yaptı, takma adlarla hikayeler, romanlar, radyo oyunları yazdı Arkadaşı Nazım Hikmet’le ilgili anılarını "Bu Dünyadan Nazım Geçti" adıyla yayımladı
9 Mart 1997 Elle dergisinin yazı işleri müdürü Jean- Dominique Bauby 1995’te geçirdiği beyin kanaması sonucunda tüm vücudu, başından ayak parmağının ucuna kadar felç olana Bauby’nin yalnızca beyni ve göz kapakları çalışıyordu Jean Dominique Bauby, göz kapaklarını kullanarak kitap yazdı Kitabın yazılış öyküsü sabrın ve dayanışmanın öyküsüydü Bauby’nin yakın arkadaşı Claude Mendibil, bir yıl boyunca her gün hastaneye gelerek ona alfabeyi sesli olarak okudu Bauby gerekli olan harfi gözünü kırparak belli ediyordu, böylece harf harf kelimeleri dikte ettirerek kitabı yazdı.
9Mart 1994 Amerikalı yazar Charles Bukowski.

10 Mart 1963 Maarif Kitaphanesi ve Matbaası sahibi ve Saatli Maarif Takvimlerinin kurucusu Naci Kasım.
10 Mart 1993 Gazeteci yazar Emil Galip Sandalcı İstanbul’da.
10 Mart 1999 Şair Salah Birsel İstanbul’da öldü.

11 Mart 1967 Şair, yazar, mizahçı Yusuf Ziya Ortaç, İstanbul’da hayatını kaybetti.
11 Mart 1980 Gazeteci, yazar Mehmet Zekeriya Sertel, Paris’te hayatını kaybetti.
11 Mart 2014 Gezi olayları sırasında başına gaz kapsülü isabet etmesi sonucu yaralanan ve 269 gündür yoğun bakımda tutulan Berkin Elvan hayatını kaybetti.
11 Mart 2017 Halk müziği sanatçısı Emre Saltık yaşamını yitirdi. 57 yaşındaki Saltık 2 gün önce kalp krizi geçirmişti.

13 Mart 1952 İslamiyet ve dinler tarihi üzerine yaptığı inceleme ve araştırmalarla tanınan gazeteci, yazar Ömer Rıza Doğrul, İstanbul’da 1893’te Kahire’de doğan Ömer Rıza El-Ezher Medresesi’nde din öğrenimi görmüştü Yazı hayatının ilk yıllarında İslamcılığı savunan yazılar yazmıştı Cumhuriyetin ilanından sonra Akşam, Tan, Cumhuriyet gazetelerinde İslam tarihi, dinler tarihi, siyasi yazılar kaleme aldı.1950 genel seçimlerinde Demokrat Parti listesinden Konya milletvekili seçildi
13 Mart 1970 Yazar ve dublaj sanatçısı Adalet Cimcoz..Türk sinemasının önde gelen kadın oyuncularından Belgin Doruk, Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın gibi birçok sanatçıyı uzun yıllar beyaz perdede seslendirdi Adalet Cimcoz Yeditepe, Varlık, Yeni Ufuklar dergilerine şiir, öykü ve kitap tanıtımı yazıları yazdı Brecht, Kafka, Traven gibi yazarların eserlerine Türkçe’ye çevirdi Kafka’nın sevgilisi Milena’ya yazdığı mektuplardan oluşan Milena’ya Mektuplar çevirisiyle Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü kazandı.
13 Mart 1971 Gazeteci ve oyun yazarı Cevat Fehmi Başkut Vakit, Son Posta ve Cumhuriyet gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü yapmış pek çok eser vermişti Bunlar arasında "Sana Oy Veriyorum", "Buzlar Çözülmeden", "Paydos", "Harputta Bir Amerikalı" adlı oyunları sayılabilir

14 Mart 1607 Kınalızade Hasan Çelebi Fıkıh ve kelam öğrenimi yaptıktan sonra Bursa, Edirne,Halep ve başka illerde müderrislik ve kadılık etti Şiirleri de olan Hasan Çelebi şöhretini Şairler Tezkiresi ile sağladı Divan edebiyatının başlangıç yıllarında gününe kadar gelen 576 şairin hayatını Tezkiresini bitirdiği zaman II Murat’a ithaf etti Eser, geçmiş yüzyıllarda edebiyat tarihi ve antoloji yerini tutan bu tip kitapların en değerlilerinden biri sayılır, basılmamıştır.
14 Mart 1977Manzara resimleriyle ünlü ressam Hikmet Onat İstanbul’da En önemli tabloları arasında deniz ve su görünümlerini betimlediği "Kabataş’tan manzara", "Derede Sandal", ve "Salacak" sayılabilir.Hikmet Onat İstanbul’u en çok resimleyen ressam olmuştur.

15 Mart 1971 Oyun yazarı ve gazeteci Cevat Fehmi Başkut İstanbul’da Basılan ilk kitabı Geceleri Bizi Kimler Bekliyor adlı bir röportaj dizisi olmuştu Kadın Bir Defa Sever, Dişi Aslan adında iki roman, birkaç da polisiye romanı yayımlanmıştı Oyun yazarlığına 1942’de başladı Konularını gündelik hayattan, insanlar arasındaki gülünç çatışmalardan alan, kişilerini genellikle ahlak açısından eleştiren komedileriyle tanındı Paydos en ünlü oyunudur Yurtdışında profesyonel sahnelerde oynana ilk Türk piyesi olarak, Atina’da 65 kere temsil edilmiştir 23 oyun yazmıştır.
15 Mart 1981 Şair ve yazar Yaşar Nabi Nayır İstanbul’da Varlık dergisi ve Varlık yayınlarının kurucusuydu Yalnız çağdaş dünya edebiyatını konu edinen aylık Cep dergisini çıkardı Birçok şair, yazar ve çevirmenin yetişmesinde katkıda bulunmuştu Yıllarca Uluslararası Pen Yazarlar Derneği’nin Türkiye başkanlığını yürüttü.1979’da kültür hayatına yaptığı katkılardan dolayı "Kültür Bakanlğı Büyük Ödülü"nü aldı Muzaffer Reşit takma adıyla antoloji ve derleme kitapları hazırladı Yaşar Nabi Nayır bir yayıncı olarak edebiyatta her türlü görüş ve akıma hoşgörüyü ilke edindi ve sanatçının özgürlüğünü savundu.1982 yılında anısına Yaşar Nabi Nayır Edebiyat Ödülü kondu.

18 Mart 1986 Amerikalı yazar Bernard Malamud
18 Mart 1995 Turist Ömer tiplemesiyle tanınan sinema sanatçısı Sadri Alışık.

20 Mart 1971 Gazeteci ve yazar Falih Rıfkı Atay kalp krizi sonucu Cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerinden olan Atay, anılarını "Atatürk’ün Bana Anlattıkları", "Çankaya" ve "Atatürk Ne İdi?" adlı kitaplarda topladı.

21 Mart 1973 Halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu akciğer kanserinden öldü. Vasiyeti gereği türküler söylenerek toprağa verildi. Halk şiiri geleneğinde özgün bir yeri olan, ozan her yıl Şarkışla’da düzenlenen şenliklerle anılıyor.

24 Mart 1905 "Dünya’dan Ay’a Seyahat", "Denizler Altında 20.000 Fersah", "Kaptan Grant’ın Çocukları" isimli eserlerin ve daha birçok bilimkurgu romanının yazarı Jules Verne..

25 Mart 1976 Yazar Şevket Süreyya Aydemir Ankara’da Aydemir, Atatürk ve İnönü dönemlerini incelediği "Tek Adam" ve "İkinci Adam" adlı eserleri kendi düşünsel macerasını aktardığı "Suyu Arayan Adam" ve "Toprak Uyanırsa" adlı romanı ile tanınıyor.

26 Mart 1892 Amerikalı şair Walt Whitman.
26 Mart 1995 Türk sinemasının "Küçük Hanımefendi"si Belgin Doruk, İstanbul’da.

27 Mart 1945 Türk roman ve hikayeciliğinin kurucularından Halit Ziya Uşaklıgil, İstanbul’da Başyapıtı olarak kabul edilen Aşk-ı Memnu’da bir "yasak aşk"ı psikolojik boyutlarıyla birlikte romantik, fakat gerçekçi bir biçimde anlatan Uşaklıgil’in "Mai ve Siyah" adlı romanında Fransız gerçekçi yazarlarının etkisi vardı.

28 Mart 1941 İngiliz yazar Virginia Woolf, Sussex’te evinin yakınında kendini Ouse Irmağı’na atarak intihar etti. Cesedi bulunamadı.
28 Mart 1967 Gazeteci, yazar Ethem İzzet Benice, İstanbul’da
28 Mart 2011 Cüneyt Çalışkur, İstanbul Devlet Tiyatrosu sanatçısı ve oyun yazarı.

29 Mart 1966 Popüler tarihsel roman yazarı Abdullah Ziya Kozanoğlu Yazar’ın eserleri arasında Kızıltuğ, Atlı Han, Türk Korsanları, Seyit Ali Reis, Battal Gazi Destanı, Kublay Han’ın Gelinisayılabilir.
29 Mart 1984 Gazeteci yazar Ömer Sami Coşar ve şair İlhami Bekir Tez İstanbul’da.

30 Mart 1956 Yazar Mithat Cemal Kuntay İstanbul’da Şiirlerini Türkün Şehnamesinden adlı bir kitapta toplamış olan Kuntay, Üç İstanbul adlı romanında Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün hikayesini, II Abdülhamit, II Meşrutiyet ve Mütareke yıllarının İstanbul’unu anlatmıştı
30 Mart 1957 Ressam ve şair Arif Dino İstanbul’da . "...vefat etmiştir.

.....

Bu arada hatırlatmakta fayda görüyorum değerli sanatçımız Ahmet Selçuk İlkan’ın emekleri doğrultusunda bir proje doğmuş Unutulmayan Şarkılar adı altında bir albüm çıkmıştır.
Herbir şarkısı ve şiiri öyle güzel hisler veriyor ki insana (kendi adıma tabi bu tanım) haberi olmayanlar ya da sevenlerine belirttiğim gibi hatırlatmakta fayda var.

Yolu açık olsun diyorum değerli şairimiz ve sanatçlarımızın ve elbette böyle bir albümün varlığından beni haberdar eden o çok değerli radyom Kral FM’e de sonsuz teşekkürlerimle diyor yordu isem zihin ve gözlerinizi özür dileyerek kendinize iyi bakın diyorum, Değerlerin her daim çok geç olmadan anlaşılması umudu ve duâsı ile.

Sonsuz saygılarımla.
Sürç-ü lisân etti isem edebiyat adına affola.