İpotek

İpotek: Alacağa karşılık tutmak!
İpoteğin oluşması için bir borçlu, bir alacaklı ve tutulacak bir şey (gayrimenkul) olmalı!

“İpotek” konusunda felsefe yapılacak ise bu üç elemanın işleyişi ve etkileşimi söz konusu! Borçlu, alacaklı ve ipoteğe konu olacak şey! Felsefe yapıldığında “Şey” den kasıt, soyut veya somut olan her şey!

Tarihsel süreçte maddi, somut alanda konulan ipotekler, bilinir ve önemsenir! Esas bilgi ve önemden kaçan ipotekler, soyut mana alanında!

“Kralın toprakları” söyleminde, gücü elinde bulunduran kralın egemenlik sahası ipotek alanı! Buna göre alacaklı, kral; borçlu, toprağın üzerinde barınan halk; ipoteğe söz konusu olan da topraktır!
“Vaat edilmiş topraklar” söyleminde, vaat edildiği iddia edilen topraklar, ipotek alanı! O topraklarda vaat iddiasından önce yaşayanlar, vaatten sonra borçlu; seçilmiş ve vaat edilmiş ırka mensup olanlar da alacaklı!
Birinci söylemde, kralın gücü ve egemenliği ipoteği oluştururken ikinci söylemde, “Vaat” üzerinden bir ipotek söz konusu!

Felsefesi yapılacak ise her konuda, şeyde “İpotek” nasıl işliyor, bakılmalı!
“Para, para, para!” bu söylem, kimin ipoteğinde! Bu sözü herkes söyleyebilir ama yerleşik bir kabul vardır ve o kabul üzerinden bu söyleme ipotek konulur! Mesela rahmetli dedem, bu söz ile “Napolyon” arasındaki ilişkiyi muhtemelen bilmez ama söylemiştir; bu söz, dedemin ipoteğine girmez! Çünkü “Kabul”, Napolyon üzerinden gerçekleşmiştir! Bu söze ipotek, “Kabul” üzerinden konulmuştur!

Üzerine ipotek konulan diğer sözlerden bir kaçı; “Tanrı, ahret, kader, cennet, cehennem, melek, şeytan, cin, vb.” bu söylemlerden bir kaçına bakalım! Bu anlamlar, sonradan çıkmış değil; eski- antik dönemlerde de bilinir ancak sonradan ipotek konmuş!
“Tanrı”; bu anlama, herkes kendi dinsel inancının gereğine göreceli ifade verir! Yani herkes kendi inancına göreceli olarak bu kelimenin anlamına ipotek koyar! Farklı anlayan veya anlatan zaten dışlanır, ipotekli haliyle kabul eden de telifi öder, borcu da kabul etmiştir! Yukarıda bahsi geçen ipoteğe sebep olan borç konusu!
“Ahret”; bu anlama da herkes kendi dinsel kabulü üzerinden ipotek koyar ve bu kelimenin zatına bile ipotek konur ki dinsel alandan başka alan için kullanılamaz gibi sınırlama getirilir! Zaten dinsel anlamı ipoteklidir, hariçte kullanılması da kabul edilmez! Kelimenin geleceğe dair diğer anlamları ve kullanımları güme gider!
“Kader”; bu anlama, mevcut ipotekli anlamları dışında bakmak mümkün olsa da ipotek koyan dinsel kabullerin verdiği anlam kast edilmediğinde bile yine ipotekli anlam, otomatik devreye giriyor!
“Cennet-Cehennem”; geleceğe dair, ödül ve ceza ifade eder! İpotek konulduğunda ise geniş bir itaat ve çekince alanını ifade eder!
“Melek, şeytan, cin”; “Melek”, geniş kapsamlı “İyi ve güzel” olanı ifade eder; işlenmiş haliyle ise Tanrı’nın icraatında perde gibi! “Şeytan”, çirkin ve kötü olana işaret eder! İşlenmiş haliyle ise suçların ve günahların sebebidir! “Cin”, soyut alandaki tesirin somut alanda hissedilmesine dair takılan bir isim! “Yapay zeka” gibi, “Şuurlu sinyal” denilebilir! Öyle ki bu soyut alandaki tesiri, laboratuvar ortamında üretmek için yoğun çalışılıyor; hangi aşamada oldukları ise tahmin edilebilir! “Cin”, işlenmiş manası; korkulan, adı bile anılmayan “Üç harfli” bir şey! İpotekli diğer tanımlarına girmeyeceğim zaten tanımlanması da o kadar kolay olmamış. Yine de isim üzerinden ipotek konmuş ve bazı kişiler için menfaat kaynağı olmuş…

İpotek, alacağa karşılık olduğu için bir alacak durumunun oluşturulması gerekir! Mesela; insanların, doğuştan günahkar olduğu iddia edilir ise “Günah çıkarmak” gerekir bu da günah çıkaran otoriteye karşı bir “Borç” doğuracaktır! “Ahret kurtarmak” üzerinden de insanlar “Borçlu” durumuna düşürülüp, yaşam tarzlarına ipotek konulabilir!

Düşüncelere de ipotek konulabilir; şu düşünceler, “Doğru” şu düşünceler “Yanlış” şeklinde bir belirleme ile düşüncelere bir nevi ipotek konulabilir! Öyle ki düşünce alanlarına ayrı ayrı ipotek konulabilir; ipotekli düşünceler için zaten bir telif-bedel söz konusu! Düşünce kontrolü telif için yapılabileceği gibi maksada dair ayrıntılı yönlendirme yapılabilir!

Hayatın her alanına, kabul edilmiş ve üretilmiş, vaat edilmiş borçlar üzerinden ipotek konabilir! Topraklara, egemenlik ve vaat üzerinden ipotek konulabildiği gibi diğer maddi-manevi varlık ve değerlere ipotek konulabilir! Yeter ki “Borç” üretilsin. Alacaklı, borçlu ve ipoteğe konu olan değer!

Son tahlilde; “İpotek” konusu, kapsamlı ve gözden kaçan kısmı, asıl mana kısmı, ticari olan maddi kısmından etki olarak çok daha fazla! Yani düşüncelere ve anlamlara konulan ipotek, maddi alandaki ipotekten çok daha kapsamlı!

Saygılarımla,
Ahmet Bektaş