Nefsini bilen rabbini bilir. VAHİY mertebesidir.{ KÜLLİ AKLIN}, NEBİ ile <zahire>, RESUL ile <batına >yönelik sözleridir.
FELSEFE, VARLIĞI bilmeye yönelik düşünce AKIMLARIDIR. {BİRİMSEL AKLI} temsil eder.
SOKRATES < kendini tanı >sözüyle felsefeyi külli aklın sınırına taşımıştır.
Felsefenin iki ana akımı idealizm ve materyalizmdir.
İdealizm felsefesinin fiziki yansıması kuantum fiziği (atom altı boyut), materyalizm felsefesinin fiziki yansıması mekanik Newton fiziğidir, Einstein dahi olmasına rağmen fiziği yoktur, izafiyet teorisiyle iki arada bir derede kalmıştır fakat çok önemli bir iş yaparak her iki fiziki yapıyı saniyede 300000 km hızla birleştirmiştir.
Her iki akım, idealizm ve materyalizm <izafiyet teorisinin birleştiriciliğini dikkate almadan> tek doğru benim şeklinde diretirse, kontrolsüz güç gibi kaos ve insan kıyımı ile sonuçlanan KAHRAMANLAR üretir.
Fakat araları el sıkışarak kesişirse duyguların eşliğinde insanca bir yaşam doğar, sanat, bilim gelişir, insan olmanın dayanılmaz güzelliğinin yolu açılır ve bu yolun sonu yoktur, varlık her an yeni bir oluştadır. Bu durum insan beyninin sağ ve sol kısmının urettiği sanatı, bilimi, sağ elin sol beyni ve sol elin sağ beyni alkışlaması gibidir,beyinde kolları idare eden sinir lifleri omuriliğe girmeden önce çapraz yapar. Düşünce özgür olmalı ancak insanlığa hizmet eden düşünceler itibar görmelidir. Dünyanın kuzey ve güney kutbunda hayat olmaması gibi merkezden aşırı uçtaki İZM lerin de hayat sunması zordur ya da sunduğu buz gibi bir hayat olur.

İnsan duygularda birleşir fikirlerde ayrılır,
İnsan kendini ancak insanda tanır,
Kendini bir amaca adayana evren yardım eder, Goethe

İnsan her şeyin ölçüsüdür, Protagoras

Bizi bilen bilir bilmeyen kendisi gibi bilir, Mevlana

İlim kendini bilmektir, Yunus Emre

İnsan, beden, nefs, ruh ve gönül diye
dört katmanlı şuura sahiptir, Beden şuuru dürtülerdir, nefs iki tarafa meyillidir, şeytana tabi olursa bencil bir yaşam,, ruha tabi olursa, varlığın birliğini idrak eden, herkesi düşünen meleki bir yaşam , ortaya çıkar, bütün bu şuur boyutlarını dengeli yaşayana, insanı kamil(gönül insanı) denir ve aşk olarak görünür. Aşk imiş her ne var alemde (Fuzuli)
Buna göre insanların yaşadığı şuur anlayışı o toplumun seviyesini belirler.

Felsefe

Düşün taşın düşün taşın
Ah ah şu çileli başın
Vakit varken gönle taşın
Korkarımki bu gidişle
Ömür boyu akıl aşın



Özüne ulaşan insanın yaşantısı aşka dönüşür

Varlık her dem yeni bir oluştadır, insan için en büyük devrim, sanatın ve felsefenin aradığı insanı kamil bilincine ermesidir.