ŞİİRDE İMGE / METAFOR TEKNİĞİ
Okuduğunuz yazı Günün Yazısı olarak seçilmiştir.
Kimi insan yüreğindeki altın rezervini geç de olsa görür. Som düşler günlük yaşantımızın âdeta tası tarağı olmuşken bazen bir tek cümle bile kusursuz bir metafor dizayn edebilir.
Nedir metafor? Gerçeğin zihinde hayal olan ile çağrışımıdır metafor. Kimya dilinde kimyasal tepkime olarak adlandırılan birtakım denklemler düş dünyasında da rahatlıkla kullanılabilir. Hatta basit bir formül dahi inşa edebiliriz.
✔ reaktif düşler (imge tepkime yönü) ➡ ürün
Örneğin; bazen zorluklar sırat köprüsünden bir gemi ile ilerlemek gibiydi.
Reaktif Düş: Örneğin kendisi
Tepkime Yönü: Zihinde resme dökülen çağrışım
Ürün; Geniş bir kanepeyi dar merdivenlerden çıkartırken yaşanan zorluk...
Metafor kavramlar günlük hayatın bir parçasıdır. Öyle ki gerek tinsel gerekse cinsel çağrışımlar ile de üretebilir; Nitekim bir örnekle zihinde telkin oluşturabiliriz.
Sezen Aksu’nun "onu alma beni al" şarkısında dediği şekil ile örnek verirsek; "bende bu yetim kirazlar al al dururken"
veya; "yâr eteğimde çakallar, kurtlar ulurken" gibi şarkısını ölümsüz hâle getirmesi gibi... Sezen Aksu’nun birilerine atıfta bulunarak bir zamanlar çok sevdiği birinin ona ihaneti sonrası biraz magazinel boyutlu yerden yere vurması gibidir bazen metafor düzeneği.
Metafor kimi zaman açık bir istiare gibi rengini belli ederken kimi zaman ise tam bir kapalı bir kutu gibidir. Metafor kimi zaman estetik bir dokunuş olurken kimi zaman ise sentetik dokuyuştur.
Örneğin; Rahat bir insanın bir haberle "aklına kurt düşürülmesi" çağrışım karakteri kurt hem düşsel hem de sözlük anlamında hemen hemen birbiri örtüşmesi.
Metafor ve imge kavramı şiire faydacı; adeta tek yumurta ikizi gibidir. Ortak ilgileri ise şiire estetik bir dinamizm kazandırmaktır. Şair şaşırtıcı dünyasını imgeler ile süsler ama metafor bir pastanın çileği gibidir.
Metafor hem anlamsal hem de algısal yönde çok yönlü bir ilham kaynağıdır. Nitekim pek çok usta kalemin metafor - meteor çağrışımında ilüze ettiği "metafor yağmuru" klişesi buna örnektir.
Örneğin; Desenli ve birkaç yerden çatlamış bir vazonun içinde bir orkide ➡ Mor ve süslü yırtık bir entari ile güzel bir kadını sembolize etmesi gibi... zihinde çeşitli ve buna benzer çok metafor üretebiliriz.
Düş envanterimde bugünkü konumuz: Metaforların gizemli dünyası ve sihirli dokunuşları idi.
Şairin sihirli değneği dokunduğu her şeyi düş güheri hâline getirmesidir.
Işıkla kalınız...
YORUMLAR
iki şəxs biri yazır O birilər yazır. sanki razılaşma etmişlər. yazını paylaşan adam şeirlərin gözəl olsa diyeceğimki tamam. şükran ay beren Yılmaza sən kimsən diyorsunda əsas sən kimsən, nə sanırsan özünü. o yazdıqlarından sonra bir ot qədər dəyərin yox gözümdə. qadın dediyin xanım olur.
evlərində karı ola bilməyib burada hörmətli dolanarlar həmişə.
Xanthi
Ama benim şu yazımı bir araba dolusu elestirsen inan zerre gücenmem sana değerli sahra. çünkü senin eleştirmen kimliğin çok güçlü ve açık sözlüsün
Saygılarımla değerli sahra.
Beren Hanım,
Kimse sözünün içinde kendi bulmadı
Israrla, hâlâ suları bulandırmaya çalışmakla neyi elde etmeye çalışıyorsunuz ? Derdiniz kiminleyse gidin onların sayfasında, onların yorumlarının altında üstünde yazınız yada bir şikayetiniz varsa yönetime bildirin lütfen. Sizinle polemiğe girecek kadar vaktim yok.
Hayatını buraya adamış, adamamış kim var kim yok onu da bilmiyorum. Bildiğim bir şey var sa, insanlarla uğraşmaktan zevk alan bir kişiliğe haiz olduğunu her seferinde ispat edercesine yorumlarda bulunduğunuz. Dil ve bahçe :)) " Dinime küfreden müslüman olsa bari " sözünü anımsattı bu benzetmeniz. Çok yaşayın iyi güldüm. :) Neyse sözü uzatmayacağım. Sizinle anlamsız polemiklere girecek kadar boş vaktim yok benim. Eminim ki eğlenmeyi düşünen başkaları vardır. Bence sizde boşuna nefesinizi tüketmeyin.
Sevgili kardeşim
Son bir kaç paylaşımını ilgiyle izledim. şiire ve şiirle ilgili konulara verdiğin önemden dolayı seni kutluyorum. İnsanlar katılır katılmaz. Yazdıklarının burada kayda değer şeyler olduğunu görebiliyorum. İnsanlar bu tür bilgileri başka kaynaklardan da edinebilir. Zaten belki de şiire ciddi anlamdan emek ve önem verenler bunlara sahiptir. Ama burada önemli olan bunları tartışılabilir veya yorumlarla gündem yaratabilir bir kıvama taşımaktır. Zaten duruşunla ve yeteneklerinle her zaman taktir ettiğim birisin.
Çabaların emeklerin için
Teşekkür ediyor
Devamının gelmesini diliyorum...
Xanthi
Senin literatür birikimin literatür ve bizim adımıza büyük kazanç özellikle Metin Akdeniz ismi bu sitede ise büyük şans şiirseverler adına.
Ne mutlu varlığını soluyanlara Metin Abim
Saygılarımla her daim.
Bakmak ve görmek meselesidir şiir bazen, dinlemek ve anlamak gibi.
Şiir duygu işidir bir de, duyguları harfleştirip kağıda gelin etmek ama aynı zamanda da kuralını şusunu busunu yerine göre yapmaya çalışmaktır.
yapılmazsa eksik olur bunun farkındayım.
Canım yandığınca yazarım dilim el vermediğinde çok güzel susarım..
Ne kadar şairlik var yada şair adaylığı bilmem ama yaşımın yarısı kadar zaman süresinde araştırıp bilgiler edindim Rabbim utandırmasın bu konuda diyorum.
Yapmış olduğun açıklayıcı bu üçüncüsü olan yazıların gerçekten şiiri ciddiye alıp da ilerleyenlere rehber ve dahi ayna olacaktır, aksine ise sıradan bir yazı olur bunu unutma..
Hiç bir zaman şiiri hafife almadım, şiir ciddiyet ister, al gülüm ver gülüm neşe şamata otağı değildir derim hep.
Her neyse
bir kez daha şiir adına ve kendi adıma teşekkürler bu yazıyı okumama vesile olduğun için.
Payıma düşen dağarcığıma ulaştı ile.
Hayırlı kandiller diliyorum.
Xanthi
güç kattın kalemime
Dua ile
Merhaba Fatih' cim
Şiirdeki metaryeller üzerinden başlatmış olduğun yazın dizinini tamamlayıcı nitelikte bir yazı daha okudum. Şiirde soyut - somut anlatımlar, imgelerden sonra meteforlar sanırım bundan sonra ki sırayı istiareler alacak.
Yazında bahsetmiş olduğun konumuza gelirsek, bir ara uykularımı kaçıracak derecede eğildiğim bir konuya değinmişsin .
Metafor, Osmanlıcadaki istiare ile Türkçe' deki eğretileme kelimelerine karşılık gelen batı kökenli bir kelime.
İster istiare, ister eğretileme ( eğreti anlatım ) ister metafor diyelim hepsi de aslında bir anlamı başka bir anlamı karşılamak için bir yerden emanet almak olarak tanımlanabilir.
Hepsinin söz sanatını yapan kişilerce ki en çok şairler tarafından kullanılır . Şiir okurunun muhakemesinde dilsel araçla zihinsel geçişler yapılmasını hedeflemektedirler. Gerek olağan söz dizimlerinde yapılmış olan değişiklikler, gerekse mantıksal olarak yapılan deformasyonlar daima tek olmak, biricik anlatımı bulabilmek adına yapıldığı gibi daha çok zihinsel bir süreci başlatarak ; çağrışımlar yoluyla söylenenden, gösterilenden çok gösterilmek istenilene, gerçek amaca kilitlenilir.
Elbette bu çaba, gerek kültürel, gerekse bilgisel anlamda nitelikli , kelimelerin ve dilin anlam değerlerini çözebilecek zenginliğe sahip, donanımlı bir okurun da varlığını hazırladığı gibi ; aksi durumlarda şairin bizzat kendisinin yetersiz bir konumda düşünüldüğü zeminde yer almasını sağlayacak tehlikeyi de barındırır.
Şiirde metefor gerçekten çok ağır ve üstünde ciddiyetle durulacak konulardan biri. Bugün baktığımızda divan edebiyatı başta olmak üzere edebiyat dönemlerinin ve akımlarının ve son demde modern şiirin bulunduğu noktada metefor : şiiri gerçekten anlamak, anlamlandırmak, ondan sanatsal zevki alabilmek aşamasında kesinlikte katedilmesi zorunlu bir yol olarak karşımızda durmaktadır.
Değerli çalışmalarını büyük keyifle ve zevkle okuyorum . İyi ki senin gibi şiirimiz için ciddiyetle uğraşan, tecrübe ve bilgilerini paylaşarak ; daha nitelikli şiir okuru ve yazanı oluşmasını sağlanmasına yönelik çalışmalar yapan şair - yazarımız var. Eksik olma. Sitemizin en büyük değerlerinden birisin. Dilerim bütün arkadaşlar dikkatle izliyorlardır çalışmalarını. Zira kendi adıma çok faydalanıyorum. Var olasın.
Selam ve sevgiyle.
Xanthi
Aslında biz ortak bir yazı sunduk okura Şükran Abla.
Çok şey borçluyum sana kalemine iyi ki varsın sen.
Saygılarımla her daim güzel yüreğine Şükran Abla ☺