ZALPA'DAN BAFRA'YA.(2)

• 8 Mart 2016 Salı 17:05:52

İkiztepe Bafranın ve Türkiyenin Tarihi ile ilgili çok önemli objeler veren bir Arkeolojik Merkezdir....
Kazıyı İstanbul Üniversitesi merhum Profösörlerinden Uluğ Bahadır Alkim hoca başlattı,öğrencisi Prof.Dr.Önder Bilgi tamamladı...

Kazının startını da Danimarkalı Hititolog Prof.Dr.H.Otten 1971’de Dünya Arkeoloji Kongresinde verdi.....
O NA GÖRE,Hatti-Hitit Uygarlığının önemli şehri Zalpa;Bafra’da Kızılırmak’ın denize döküldüğü yerde aranmalıydı....
Daha önce Prof.Dr.Tahsin Özgüç ve Prof.Dr. Nimet Özgüç tarafından belirlenen,Bafra yakınlarındaki İkiztepe Höyüğü bu amaç için en uygun yerdi ve kazı 1974’te başladı....

İkiztepe Kazıları başkanı Sn.Önder Bilgi hocam bir sohbetinde İkiztepe Zalpa antik kentinin merkezimidir..? Sorusuna şu cevabı vermişti..’Kültepe İkiztepe ye coğrafi olarak çok uzaktır...İki şehir arasındaki ulaşım Kızılırmak Vadisi kullanılarak yapılması imkan dahilinde olmasına rağmen,yapılan İkiztepe kazılarında
Asur Ticaret Kolonileri Çağına ait maddi kültür kalıntıları malesef bulunamamıştır...Kil tablet,KURŞUN FİGÜRÜN,MÜHÜR VEYA ALİŞAR III BOYA BEZENEKLİ ÇANAK ÇÖMLEK gibi eserler çıkarılan objeler arasında yoktur..Bu da İkiztepe’nin Zalpa Ülkesinde olabileceği ama Zalpa ile bire bir eşleşmeyeceğini
göstermektedir..’demişti...

Yine Önder Hocamın da içerisinde bulunduğu bir gurup bilim insanı:’Yapılan kazılarda İlk Tunç Çağı III’ten sonraki dönemde,İKİZTEPENİN YEREL BİR OTORİTENİN MERKEZİ OLABİLECEĞİ İFADE EDİLEBİLİR...BU VARSAYIM İKİZTEPENİN İLK TUNÇ ÇAĞI III EVRESİNDE YANİ MÖ 2250 YILLARINDA ZALPANIN MERKEZİ OLABİLECEĞİNE KANITTIR..BUNUN SEBEBİ DE BU DEVREDE GÖRÜLEN HÖYÜKTEKİ YOĞUN İSKANDIR...’demişlerdir.

Bu görüşlerin ışığında;Zalpanın kent merkezinin Orta Karadenizde aranması düşüncesi;bu açıdan öne çıkmaktadır.....

Ben Hocama Asarkaleyi,Zalpa kent Merkezi için teklif etmiştim..O da oraya Hellenistik Çağ Yerleşkesi demişti;Oymaaağaçtaki Büyük Höyüğün Zalpa için uygun olduğunu belirtmişti..Kendisine Batılı Bilim
İnsanlarının bizim definecilerin orada buldukları objelere dayanarak yazdıkları makalelerinde Oymaağacı NERİK
KÜLT MERKEZİ OLARAK teklif ettiklerini söyleyince..Tebessüm etmişti...

Oymaağçtaki kazıları yürütem Alman Prof.Dr.R.M.Czicnon elde ettiği bulgulara dayanarak burayı Nerik Kenti
olarak ilan etti..Bu da Oymaağaçın Zalpa olabileceği tezini ortadan kaldırdı.

Unutulmamalıdır ki Uygarlıklar,bir yerleşkeyi çağlar boyu iskan ettiklerinden,birbirlerinin üzerine medeniyet
kurabilmektedirler...Asarkalenin en altında neden Hitit ve Hatti Uygarlığı olmasın...?

Bu gün Kuzeyde aranan Zalpanın kent Merkezinin Asar Kale olabileceğine,dünkünden daha fazla inanıyorum..
Çünkü Zalpa,Hititler daha Anadoluya gelmeden,yani MÖ 2250 lerde HATTİ UYGARLIĞININ EN GELİŞMİŞ ŞEHİR
DEVLETLERİNDENDİ...Orta Karadenizin Savaşçı Kavmi KAŞKALARIN saldırılarından kurtulmak için,bölgenin
en muhkem yeri olan Asarkaleye,İkiztepeden şehir merkezlerini taşımış olabilirler.

İkiztepe kazıları tatışmasız göstermiştir ki;
ZALPALILAR,İLK TUNÇ ÇAĞI III te sahip oldukları Silah Teknolojisi ile;MÖ 19.yy da Kral Uhna zamanında, Anadolunun en güçlü Şehir Devletiydi, Zalpuwa..(Anitta Metni.......)
Yani Bafra günümüzden dörtbin yıl önce Anadolunun en güçlü Kralı Uhnanın memleketi Zalpa Ülkesidir...

Neden olmasın ki;düzenli ve gelişmiş bir ordu,gelişmiş bir silah teknolojisi.....
Ve her şeyden önce Tunç çağını yaşayan Bölgenin;Tunç yapımında kullanılan en önemli madde olan BAKIR MADENİNE,TAVŞAN DAĞINDA BOL MİKTARDA SAHİP OLMALARI..Asurdan getirilen KALAYLA değiştirilen bu maden ve ticaret için oluşturulan Karum denilen Ticaret Merkezi...Hangi çağda yaşarsan yaşa eğer bu şartları oluşturursan mutlak bölgenin tartışmasız Süperi olursun....

ANİTTA METNİNE GÖRE MÖ 1835-1750 ARASI ZALPA,ANADOLUNUN EN GÜÇLÜ ŞEHİR DEVLETİYDİ....KRAL UHNADA
ANADOLUNUN BİLİNEN EN GÜÇLÜ KRALI....

Burada şunu net olarak söyleyebiliriz:Bundan yirmi yıl önce Bilim İnsanları Hatti Beylikler Dönemi ve Hitit İmparotorluk Döneminde çivi yazılı metinlerde adı geçen önemli kent’ Zalpanın;Anadolunun Güneyinde Gaziantep civarında aranması gerekliliği,’ağırlıklı görüşündeydiler..Ama bu gün bu görüş değişti...Hitit Tabletlerinde adı geçen Zalpanın hem Kuzeyde hem Güneyde olmak üzere iki tane olduğu kesinleşti...

Çünkü bu metinlerde Zalpanın hem şehir,hem de ülke olarak anıldığı ifadeler bulunmaktaydı..Bu da bilim
insanlarında ; Zalpa Şehri ve Zalpa Şehir Memleketi(ZAPUWA) olarak belirtilen iki ayrı yerin olabileceği
GÖRÜŞÜNÜ HAKİM KILDI...

Bu iki şehir arasında analiz yapacak olursak...:
1.Kuzeydeki Zalpanın daha çok tarihi metinlerde karşımıza çıkması açısından siyasi ve kültürel olarak Hitit Devleti ile münasebetler içerisinde olduğunu söyleyip...Zalpa Ülkesi olduğunu belirtebiliriz..KAŞKALILARLA
OLAN KOMŞULUKLARI VE KUZEYİN HIRÇIN KAVMİ İLE METİNLERDE ANLATILAN OLAYLAR BUNUN AÇIK KANITIDIR..

2.Güneyde bulunan Zalpah nın ise özellikle Koloniler Çağında ticari bir öneme sahip,geçiş güzergahında bulunmasından ötürü de Neşa-Asur arasında bir Gümrük Merkezi gibi düşünülebileceği görüşü öne çıkmaktadır.

Bütün bunların ışığında şunu memnuniyetle söyleyebiliriz ki Bafra ve Havalisi;MÖ 2250 den itibaren ,Hatti Beylikler Döneminde ve Hitit İmparatorluk Döneminde Zalpa Ülkesiydi...
Bundan dolayı Dil Bilimcilere göre Zalpa Ülkesi;Hitit Dilinde ZALPUWA olarak Metinlere yansımıştı...

Gelecek yazımızda Anadolunun bilinen ilk yerli halkı Hattiler ve Zalpuwa’dan detaylı bahsedelim...